Showing posts with label grammar. Show all posts
Showing posts with label grammar. Show all posts

Sunday, December 12, 2021

అమరకోశం - అర్థ వివరణ - కర్లపాలెం హనుమంతరావు

 అమరకోశం - అర్థ వివరణ 

- కర్లపాలెం హనుమంతరావు 



కోశం' అంటే పుస్తకం. పదానికి అర్థం చెప్పే పద్ధతి వివరించే పుస్తకం అమరకోశం. వ్యాకరణం, ఉపమానం, వ్యవహారాలు వంటి వాటిద్వారా సిద్ధించిన విషయాల అర్థ నిర్ణయాలు వగైరాఈ తరహా  కోశాలలో కనిపిస్తాయి! 

ఇప్పుడు వాడుకలో ఉన్న ‘నిఘంటువు’ అనే  పదం నిజానికి    ‘కోశం’ అనే అర్వాచీన పదానికి  ప్రాచీన రూపం. వేదాలలోని పదాలన్నిటినీ సంకలించి నిర్మించిన 'నిఘంటువులు' మన దేశంలో ఒకానొకప్పుడు  విస్తృతంగా ప్రచారంలో ఉండేవి. 

వీటికి వ్యాఖ్యాన రూపాలు 'నిరుక్తాలు'. ప్రస్తుతం  అందుబాటులో ఉన్నది యాస్కుడు రాసిన నిరుక్తం. 7వ శతాబ్దానికి చెందిన పాణిని తన వ్యాకరణంలో ఈ  నిరుక్తాలను వాడుకొన్నాడు. 

నిఘంటువులోని ఒక్కో పదం తీసుకొని దానికి సంబంధించి- ఏ ధాతువు నుంచి ఏ పదం ఉత్పన్నం ఆయిందో వివరించే ప్రయత్నం చేసాడు యాస్కుడు. వీలున్న చాలా సందర్భాలలో వేదాల నుంచే ప్రమాణాలు చూపించాడు. అ ప్రమాణాలలో కూడా అంతగా ప్రసిద్ధం కాని వాటికి  తానే అర్థ వివరణలు ఇచ్చే ప్రయత్నమూ చేశాడు. ఇంత శ్రమపడ్డాడు కాబట్టే యాస్కుడి నిరుక్తి ‘వేద-నిరుక్తి’గా వేదార్థసారం తెలుసుకొనే జిజ్ఞాసువులకు ప్రామాణిక గ్రంథంగా స్థిరపడింది.

వేద సంబంధమైన పదాలతో పాటు లౌకిక పదాలను కూడా ఇముడ్చుకొన్న వాటిని ‘కోశాలు’ అంటారు. గతంలో కవులకు సహాయపడే పద్ధతిలో ఈ కోశాలు నిర్మాణం  జరిగింది. బాణుడు (బాణోచ్ఛిష్టం జగత్ సర్వమ్ లోని బాణుడు) నుంచి బిల్హణుడు వరకు  చాలా మంది పండితులు ఈ పదకోశ నిర్మాణాల మీద దృష్టి పెట్టినవాళ్లే. ఒకానొక కాలంలో  శ్లేషకావ్యాలురాయడం ఒక ఫ్యాషన్  ( ఒక పదానికి రెండు అర్థాలు ఉంటే అది ‘శ్లేష’  అవుతుంది. ఇది అలంకారాలలో అర్థవివరణ జాతికి చెందినది). అట్లాంటి శ్లేష ప్రియుల కోసం శ్రీహర్షుడు 'శ్లేషార్థపదసంగ్రహః' అనే కోశం నిర్మంచాడు. అమరసింహుడు అనే  పండితుడు ఉన్నాడు. ఆయన    కవి కూడా. కాబట్టి వివిధ శాస్త్రాలకు సంబంధించిన సమాచారం తన అమరకోశంలో నిక్షిప్తం చేసాడు.  కావ్యాలు రాయాలనుకొనే  కవులకు..  ప్రత్యేకంగా ఆయా శాస్త్రాలు తీసి  పరిశీలించే శ్రమ కొంత తగ్గిందంటే ఆ  పుణ్యం ఈ అమరకోశానిదే .

కోశాలలో రెండు రకాలుంటాయి. ఒకే అర్థం ఉన్న అనేక పదాలను ఒకచోట పేర్చే పద్ధతి. దీనిని వ్యాకరణంలో  పర్యాయపదం అంటారు. ఇట్లాంటి పర్యాయపద కోశం  ఒకటైతే, ఒక పదానికి ఉండే నానార్థాలను వివరించే  నానార్థపద పద్ధతి రెండోది. 


పర్యాయపదకోశంలో ‘వర్గం’ అని ఒక తరగతి ఉంది. ఒకే  అంశానికి చెందిన  అనేక పదాలను ఒక గుంపుగా వర్గీకరించే పద్ధతి ఈ  ‘వర్గం’. వర్గం అమరసింహుడి సృష్టి. 

ఉదాహరణకి:  మనుషులకు సంబంధించిన పదాలన్నీ ఒక చోట చేరిస్తే అది  ‘మనుష్యవర్గం’. అమరకోశం ద్వితీయ కాండలో    ఆరో వర్గంగా  ఈ ‘మనుష్య వర్గం’  కనిపిస్తుంది.   'గృహనిరుద్ధపక్షిమృగప్రసంగాత్' తద్వర్తిమనుష్యాణాం నామాని వివక్షుం ఇదానీం సాంగోపాంగం మనుష్యవర్గమాహ' అని  నిర్ణయం. అంటే ఏంటి? ఇళ్లల్లో రకరకాల   పెంపుడు జంతువులు ఉంటాయి గదా! వాటి  పేర్లు చెప్పే సందర్భంలో ఆయా జంతువులను సాకే మనుషులను రకరకాల పేర్లతో పిలవడం ఒక భాషా సంప్రదాయం.  ఏ మనిషిని ఏ పేరుతో గుర్తిస్తారో వివరంగా చెప్పే   ప్రామాణిక విధానమే  ‘మనుష్యవర్గం’. ఇది అమరసింహుడు ఆరంభించిన కొత్త విధానం. 

'మనుష్యా మానుషా మర్త్యా మనుజా మానవా నరాః'। మనోరపత్యాని మనుష్యాః మానుషాశ్చ॥' అని నిర్ణయం, 

1,2 .మనువు కొడుకులు కనుక మనుష్యులు, మానుషులు. ( మనుష్యా మానుషా  ) 

3 . చనిపోయేవాళ్లు కాబట్టి మర్త్యులు (మర్త్యాః) 

 4 . మనువు వలన పుట్టినవాళ్లు: కాబట్టి (‘మను’జా)  

5. మనువు సంబంధీకులు కనుక ( మానవా: ) 

6. సర్వం తమ అధీనంలోకి  తెచ్చుకొనేవాళ్ళు కనుక (నరులు)

ఇట్లా ఈ ఆరూ మనుష్యమాత్రులకు వచ్చిన పేర్లు. అమరసింహుడి వర్గవిభాజనా పదవివరణ ఇంత విస్తారంగా శాస్త్రీయంగా ఉంటుంది. కాబట్టే అమరకోశం ఈనాటికీ నిఘంటువుకు ప్రత్యామ్నాయంగా నిలదొక్కుకొని ఉంది.  మరంత వివరణాత్మకంగా సాగే ఈ కింది పద్ధతి చూడండి! 

మనుష్యుల్లోని పురుషులకు మరో 11 పేర్లు, స్త్రీలకు మరో 11 పేర్లు! అక్కడితో ఆగలేదు అమరసింహుడు. ఆ స్త్రీలలోని గుణాలను  బట్టి ఇంకో  12 పేర్లు, మళ్లా ఆ గుణాలలో కూడా కోపం వచ్చే పద్ధతిని బట్టి మరో  2 పేర్లు, ఉత్తమ గుణాలను బట్టి మరో 4 పేర్లు.. ఇట్లా చెప్పుకుంటూ పోతే  చిలవలు పలవులుగా సాగే  పదాల ఉత్పన్నత విహారానికి దరీ దారీ దొరకదు. అంత లోతయిన పరిశీలనా జ్ఞానభాండారం కాబట్టే  అమరకోశం పామర పండిత లోకాలు రెండింటికీ శిరోధార్య వ్యాకరణమయింది. 

విధాయకానికి అందరూ భార్యలే అయినప్పటికీ.  వాళ్ల వాళ్ల  అర్హతలను బట్టి  పేర్లు ఎట్లా ఏర్పడ్డాయో వివరించాడు ఆ మహాపండితుడు అమరకోశంలో.  

'పత్నీ పాణిగృహితీ చ ద్వితీయా సహధర్మచారిణీ। భార్యా జాయాథా పుంభూమ్ని దారాః'॥ అంటూ  ఎనిమిది విధాలైన భార్యల వివరాలిచ్చాడు. భర్తతో కలసి యాగంచేసే యోగం కలది, భర్త చేత హస్తం గ్రహించబడింది, యాగఫలం పొందే సందర్భంలో భర్తతో కలసి తాను రెండో స్థానంలో ఉండదగినది, భర్త లాగానే దాన, యజ్ఞాదుల్లో  అధికారం కలది, పతిని పుత్ర రూపంలో తనయందు జనింపచేసే అధికారం కలది, ఆఖరిది(ఆశ్చర్యం కలిగిస్తుందేమో కూడా) కట్టుకున్నవాణ్ని హడలగొట్టేది(దారయంతి ఉద్వేజయంతి పతీనితి దారా:-దౄ భయే.. అని వివరణ).. ఇట్లా ఎనిమిది రకాల భార్యల పేర్లను వాళ్ల వాళ్ల  అర్హతలు, గుణాల ఆధారంగా అర్థ నిర్ణయం చేసిన గొప్ప పదకోశం అమరకోశం. 

ఇంకా సూక్ష్మంగా పరిశీలిస్తే కనిపించే మరో విశేషం.. శ్లోకంలో మొదటి వరస నాలుగు పేర్లు ధార్మిక సంబంధమైనవిగా ఉంటే .. రెండో వరస నాలుగు పేర్లు లౌకిక జీవితానికి సంబంధించినవిగా ఉంటాయి!

వివరించుకుంటూ పోవాలే కానీ అమరకోశంలోని విశేషాలకు ఎప్పటికీ సశేషాలే. అమరకోశానికి అంత ప్రాచుర్యం ఉల్ఫాగా వచ్చి పడింది కాదు. శాఖోపశాఖలుగా విస్తరిస్తూ ఆకులూ, పూతా, కాయలూ, పూలూ, పళ్లూ, అవి రాల్చే గింజలూ.. సర్వం ఒక మహావృక్ష సమగ్ర స్వరూపాన్ని ఎట్లా  కళ్లకు కడతాయో.. అదే విధంగా  అర్థ విస్తరణ కొనసాగించే పద్ధతిలో అమరకోశమూ ఒక సమగ్ర శబ్దమహావృక్షాన్ని తలపిస్తుంది అంటే అతిశయోక్తి కాబోదు. 

అమరకోశం తనకు ముందు వచ్చిన నిఘంటువులు, తరువాత వచ్చిన నిఘంటువులకు మించిన కోశరత్నం. సంస్కృత భాషా ప్రచారంలో అమరకోశానిది ప్రధాన భూమిక. అమరం మారుమోగినంత వరకు తతిమ్మా నిఘంటువులు మూగబోయాయి. అమరం వదిలేసిన పదాలను ఏరుకుని వాటికి వ్యాఖ్యానాలు రాయడం ద్వారా ఆ నిఘంటువులన్నీ తమ తమ అస్తిత్వాన్ని నిలుపుకోవలసిన పరిస్థితి.  దేశ విదేశాల్లో దీనికి వచ్చిన అనువాదాలకు లెక్కేలేదు. ఈనాటికీ ‘ యస్య జ్ఞానా దయాసింధో: ‘ శ్లోకంతో సంస్కృత విద్యార్థి పాఠం మొదలుపెడతాడు. ఆ విధంగా అమరకోశం, అమరసింహుడు చిరంజీవులు. 

(ఆధారం:  అమరకోశం పీఠిక – చ.వేం. శేషాచార్యులు


Saturday, December 11, 2021

భాషా చరిత్ర: సూర్యరాయాంధ్ర నిఘంటువు ప్రథమ ప్రయాస ఎందుకు విఫలమైందంటే! - కర్లపాలెం హనుమంతరావు

 భాషా చరిత్ర: 

సూర్యరాయాంధ్ర నిఘంటువు ప్రథమ ప్రయాస ఎందుకు విఫలమైందంటే! 

- కర్లపాలెం హనుమంతరావు 


తెలుగులో ఉన్న అనేక నిఘంటువులలో సూర్యరాయాంధ్ర నిఘంటువూ  ఒకటి.  ఇది  సాకారమయే దిశగా  

ఆంధ్ర సాహిత్య పరిషత్తువారు  పడిన శైశవ ప్రయాస  వరకు ఈ వ్యాసం పరిమితం. 


తెలుగు భాషలోని శబ్దజాలం యావత్తూ    రూప, అర్థ భేదాలతో  సహా  సర్వ సమగ్రంగా, సప్రమాణికంగా  ప్రదర్శించే   ఒక బృహన్నిఘంటువు  అవసరమయిన కాలం అది.    ఆ బాధ్యతను  ఆంధ్ర సాహిత్య  పరిషత్తు స్వచ్ఛందంగా స్వీకరించడం పరిశోధకులకు, భాషాభిమానులకు ఆనందం కలిగించింది.  1939 లో అజాది పదాల సంగ్రహంగా  మొదటి భాగం వెలువడినప్పుడు  లోపభూయిష్టమైన ఆ అరకొర ప్రయత్నం   ఆశాభంగమూ  కలిగించింది. 

 ప్రథమ ప్రయత్నమే  అభాసుపాలవడంతో  తదనంతర ప్రణాళిక యావత్తూ పరిషత్తువారి అటకెక్కడానికి కారణమైన లోపాలు కొన్ని పరిశీలిద్దాం. 

  

తత్సమ, దేశ్య, వికృతి పదాలతో కలగలసిపోయిన భాష  మన తెలుగు భాష.  దాని ఆద్యంతాల అంతు తేల్చడం అనుకున్నంత  సులువుగాదన్న సత్యం పరిషత్తుకు అనుభవం మీదగాని తలకెక్కింది కాదు.     

భాష  సమగ్రరూపం పైన అవగాహన - అంటే  ఏ పదం ఎక్కడ ఏ విధంగా పుట్టి ఎట్లా కాలానుగుణంగా  మార్పుచెందుతూ .. సాటి భాషాపదాలను  ఏ విధంగా ప్రభావితం చేసిందో  అర్థం చేసుకోవడం. 


ఎంతో మంది పండితులు ఎన్నో ఏళ్లుగా శ్రమించి  అపారమైన   ధనం వెచ్చించీ .. తగిన సాధన సామాగ్రి లభ్యత కొరత  వల్ల నిఘంటు నిర్మాణ ప్రక్రియను మధ్యంతరంగా విరమించుకొన్నట్లు  పరిషత్తువారే  స్వయంగా ప్రకటించుకున్న వైనం గమనించ దగ్గది.  నిఘంటువు  ప్రథమ ప్రయత్నం తరువాతా  భాషలోని మునపటి అసమగ్రతకు  వీసమెతైనా చేటు కలగలేదు.   ఈ మొదటి ప్రయత్నం ఏ స్థాయిలో  విఫలమయినట్లో  ప్రత్యేకంగా చెప్పవలసిన అవసరంలేదు. 


లోపాయి  స్థాలీపులాక న్యాయంగా: 

 

నాటి కాలపు మహా పండితులుగా గుర్తింపు పొందిన కీ.శే  జయంతి రామయ్య పంతులుగారు అన్నట్లుగా  భారతంలో గల  వేలపదాలలో కనీసం వంద శాతం అయినా  ఈ నిఘంటువులో  చోటు చేసుకోలేదు.  మహాభారతంలో కనిపించే అంజలికము , అంపపెట్టు వంటి   సుమారు 500 పదాలు  అబ్బరాజా సోదరులు నిర్మించిన భారత నిఘంటువులోనివే  పరిషత్తువారి నిఘంటువులో  కనిపించకపోవడం ఇందుకు ఉదాహరణ. వీలును బట్టి కొత్త శబ్దాలను కూడా పరిణనలోకి తీసుకోవలసిన అగత్యాన్ని నిఘంటువు వాటిని విస్మరించింది.  పంతులుగారి  తరహాలోనే ఇతరులు  ఎత్తి చూపిన  లోపాలలోని  ఒకటి రెండు మాత్రమే ఇక్కడ ఉదాహృతాలు.  ఇంత రసాభాసా అజాది ప్రారంభ విభాగ ప్రయాసలోనే!  


పంతులుగారే   మరో చోట అన్నట్లుగా  ఉపసర్గ  శత్రంతాది పదాలు  సైతం  తృణీకరణకు గురి అయిన సందర్భంలో దీనిని నిఘంటువుగా గుర్తించడం కుదరని పని. 


భారతమనే కాదు; చాలినన్ని కావ్యాలకు ఈ అపరిగ్రహీత దోషం అంటగట్టిన ఘనం ఈ  నిఘంటువు ది. శాస్త్రార్థం ఒకటి రెండు: 


పాండురంగ మాహాత్మ్యం ప్రస్తావించే అథ: ప్రపంచము, భీమేశ్వర పురాణంలోని అట్టహాసము, కాశీ ఖండవలు  తాలూకు  అనాక ,  హరవిలాస పాస్తావిత  అనాదల , క్రీడాభిరామం ప్రవచించిన  ఇరుచంబడు.. ఇట్లా ఎన్ని పదాలనైనా  చెప్పుకుపోవచ్చు.  


దేశ్య పదాలకూ ఇదే దుర్గతి. ఆంధ్ర పండితులకు తెలుగు భాష పట్ల చులకన.  కండగల చిక్కని తెలుగు పదాలు కాలగర్భంలో కలసిపోవడానికి ఈ తరహా పండితుల మితిమీరిన సంస్కృత భాషా మమకారమే కారణం.  'తెలుగు వాళ్లకు 'దీపము ' తెలీదు; పాపపుణ్య వివేచన లేదు.  దేవుడును ఎరుగరు- అన్న నానుడి వూరికే రాలేదు. దీపం, పాపపుణ్యాలు , దేవుడు దేశ్య పదాలు ( తెలుగు పదాలు) కావడమే  కారణం. 


అచ్చు తెలుగు పదాలను జల్లెడ  పట్టాలంటే దేశ సంచారం అవసరం. సాధారణ జనంతో సంపర్కం వినా చక్కలి తెలుగు నిఘంటువు కూర్పు అసాధ్యం. నిఘంటువు నిర్మాతలు  తాము తయారుచేసుకున్న పట్టికలను జనసామాన్యం ముందుపెట్టి అందులో లేని పదాలను నిరపేక్షంగా స్వీకరించినప్పుడే  ఆశించిన సమగ్రతకు అర్థం చేకూరేది. 


తెలుగు భాషలో లేవని తాము  భ్రమించిన పదాలకు తత్సమాల పేరిట  సంస్కృతాది పరభాషల  నుంచి బలవంతంగా ఈడ్చుకువచ్చినందు  వల్లనే  నిఘంటువు తన సహజతను కొల్పోయింది.     


అబ్బరలు  అనే తెలుగు పదానికి ఇతరములు అనే పదం దాదాపు స్థిరపడిపోయిందిప్పుడు! అతకం అనే అచ్చుతెలుగు పదానికి ప్రాత: అనే సంస్కృత విశేషణంతో  చెప్పులు అనే ఉత్తరాది భాషాపదాన్ని సంధించి ప్రయోగించడం .. ఇందుకు ఉదాహరణలు.  ఎయిర్ హోస్టెస్ కు గగన సుందరి, యూనిఫాం అనే పదానికి ఏక వస్త్రం వంటి ( వి ) కృత పదాలు పుట్టుకు రావడానికి కారణం - తెలుగును ఉద్ధరిస్తున్నట్లు  భావించే    కొన్ని ప్రముఖ మాధ్యమ సంస్థలు     సైతం ఇదే ధోరణి ప్రదర్శించడం. 


 ఏక పదాలు, కొన్ని పదాల సంయోగంతో ఏర్పడే  కొత్త పదబంధంలోని ప్రతి పదానికి  వివరణ ఇవ్వడం నిఘంటువు బాధ్యత . 


ఏనాది, ఏడాది, దక్షిణాది తరహా ఆది' తో మొదలయే  పదాలకు; ఆరుగొండ, ఆరుగొలను, ఆరుంబాక వంటి ఆరు తో ఆరంభమయే పదాలకు; కోనేరు, కొల్లేరు, పాలేరు వంటి 'ఏరు' సహిత పదాలకు నిఘంటువు నుంచి   వివరణ  ఆనించడం సామాన్యం . 


బాలచంద్రుని తల్లి అయితాంబ.  ఈ పదంలోని ' అయిత'  కు ఉన్న అర్థం వివరించి .. ఆ విధమైన పదాలతో కూడినవి  మరేవైనా పదరూపాలు ఉన్నవేమో వివరించవలసింది  నిఘంటువే.  అయితానగరం, అయితవోలు, అయితా పట్నం వంటి పదాలకు మూలమైన అయిత ను గురించి మరీ బల్లగుద్దినట్లు  కాదుగానీ .. రేఖామాత్రంగా అయినా   ప్రస్తావించని పదాల కూర్పును  నిఘంటువుగా అంగీకరించడం ఎట్లా!


మాయాబజార్ చలన చిత్రంలో ఘటోత్కచుడు అన్నట్లుగా  ఎవరూ పుట్టించకపోతే భాష ఎలా పుడుతుంది? ప్రతి పదం   పుట్టుకకు ఏదో ఓ మూలం  తప్పనిసరి ప్రాతిపదికగా ఉంటుంది కదా! దాని  గుట్టుమట్లు ఆరాతీసి గ్రంథానికి ఎక్కించినప్పుడే  భాషాచరిత్ర కండపట్టేది. 


పదం అంచు వరకు చూడలేని పక్షంలో కనీసం పస్తావించి  వదిలినా  కొంత మెరుగే! తదుపరి నిఘంటు కర్తలకు  అది మరింత  లోతులకు   వెళ్లే  పరిశ్రమకు ఊతం.  ఆ తరహా  నాందీ ప్రస్తావనలకు అయినా   నడుం బిగించక పోగా  ఎంచుకున్న  పదాల లోతుపాతులు తవ్వి తీసే ప్రయాసపైనయినా   నిఘంటు కర్తలు దృష్టిపెట్టలేదు.    


'కొందఱయ్యలు కొనియాడ నేరరు' అనే ప్రయోగం శ్రీనాధుడి శృంగార నైషధం లో కనిపిస్తుంది. 'పిల్లను ఒక అయ్య చేతిలో పెడితే గుండెబరువు తీరుతుంది' అనే నానుడి జనాబాహుళ్యం వాడుకలో ఉంది.  'అయ్య'కు  శ్రీనాథ ప్రకటితమైన 'అయ్య' కు మధ్య ఉండే అర్థభేద వివరణ బాధ్యత నిఘంటుదే. ఆ అక్కర ఈ నిఘంటువుకు పట్టింది కాదు. 


అనుప్రాసము, ఆమ్రేడితము, అద్యాహారము వంటి పదాల వాడుక  శ్రీనాధుడి  తన కావ్యాలలో విస్తృతార్థంలో కనిపిస్తుంది. 'పుండరీకారణ్యమున ధ్యాహారంబు' అని భీమేశ్వర పురాణం లో కనిపించినదానికి' అధ్యాహారమో  కాని అమృతపతికి' అని 'కాశీ ఖండము' లో కనిపించే పదానికి  . . శాస్త్ర పరిభాషలో కాకుండా లక్ష్యార్థంలో వివరణ అవసరం.  ఈ మాదిరి అనేక పదాలను ఈ గ్రంథం దాటవేసింది.  


పురుషవాచకాలకూ  చివరన 'అమ్మ' శబ్దం  వ్యవహారంలో కనిపిస్తుంది. ఆలంకారిక దృష్టితో కవి వాడిన పక్షంలో  కేవలం అర్థంతో  సరిపెట్టి.. కవిసమయాన్ని వదిలేసిన పక్షంలో  కవిహృదయానికి అన్యాయం జరిగినట్లే .   కవుల పరిశ్రమ మూగ చెవిటి ముచ్చటలుగా వృథా అయిన సందర్భాలు ఈ నిఘంటువులో అనేకం! 

 

ఈ నిఘంటువుకు పూర్వమే  శబ్దరత్నాకరం పేరుతో ఒక నిఘంటువు పండితలోకంలో  తిరుగుతోంది . కేవలం అజాది పదాల విభాగపు  భారీతనం కొన్నిరెట్లు పెంచటమే ఈ ' బృహన్ ' నిర్మాణ అంతిమ లక్ష్యం అనుకొమ్మంటే పండితామోదం సంభవమేనా ? 


సంస్కృత వ్యాకరణ గ్రంథాలను ముందేసుకుని తెలుగు భాష సహజతాకు  ఒదగని తీరులో  ఎన్ని పుటలు వండి వార్చినా  వాపు అవుతుందే  గాని గ్రంథానికి పుష్టి అవబోదు . 


మన భాషలోకి వచ్చి చేరిన పరాయి  భాషా పదాల స్వభావం, మనదే పూర్వ సారస్వతంలోనివీ,  వర్తమాన వ్యవహారంలో వాడుకలో ఉన్నవి..  ఒక్క పదమైనా తప్పి పోకుండా పట్టుకుంటేనే అదీ ప్రామాణిక నిఘంటువు.  


తెలుగులో కలగలుపుకు మూలమైన దేశ్య,  వికృతి పదాలు ఎక్కడి నుంచి పుట్టుకొచ్చి .. ఏ విధంగా  మారుతూ అంతిమంగా తెలుగు పదాలుగా  పరిణమించాయో,  వేటి ప్రభావానికి అవి లోనయ్యయో ..  ఏ భాషా పదాలను ఏ మేరకు ప్రభావితం చేయగలిగాయో .. ఈ ప్రయత్నమంతా  దిగ్విజయంగా సాగని పక్షంలో  కేవలం పుటల పెంపు  వల్ల కలిగే ప్రయోజనం సున్నా. 


తెలుగునామవాచకాల వివరణ కోసమై    మూలధాతువుల పరిణామ క్రమం వివరించడం  అవసరం. అదనంగా ఊళ్ల పేర్ల వివరణ  సందర్భంలో వాటి   శబ్దస్వరూపాలలో జరిగినా  మార్పులతో పాటు చరిత్ర వివరాలు సైతం నిఘంటు కర్తాలకు  తెలిసుండాలి. 


ఒక్క ముక్కలో  చెప్పాలంటే  ప్రతి మాటకూ  సంబంధించిన సమగ్ర సమాచారం ఇచ్చినప్పుడే  అది నిఘంటువు అవుతుంది. ఈ మాదిరి బృహన్నిఘంటువు సాకారం సాధారణ విషయం కాదు. 


పరిషత్తు నిఘంటువు  కర్తల సామర్థ్యాన్ని ఎత్తి చూపే ఉద్దేశంతో రాసింది కాదీ వ్యాసం . తెలుగు భాషకు సంబంధించినంత వరకు ఈ ప్రయాసకు ముందు రాని ' సమగ్ర పద సామాగ్రి సేకరణ ' ఆలోచన  దాని కదే  విశిష్టమైనది. పండితమాన్యులు   ఎందరినో ఒక చోట సమకూర్చుకుని ఏళ్ల తరబడి ధన వ్యయ ప్రయాసలకోర్చి ఒక యజ్ఞంలా బృహన్నిఘంటువును నిర్మించ తలపెట్టిన ఆంధ్ర సాహిత్య పరిషత్తువారు జయాపజయాలతో నిమిత్తం లేకుండా ఆంధ్ర భాషా చరిత్ర ఉన్నంత కాలం స్మృతి ప్రాయంగా చిరంజీవులే !  ప్రశంసలకు అర్హులే! 


- కర్లపాలెం హనుమంతరావు 

24-10- 2021

బోధెల్ ; యూ. ఎస్ .ఎ 

( ఆధారం : సూర్యరాయాంధ్ర నిఘంటువు - శ్రీ వడ్లమూడి వెంకటరత్నము - భారతి - జ; 1940 ) 

మతాల స్వరూపాలు కొడవటిగంటి రోహిణీప్రసాద్, 08-09-2010

  మతాల   స్వరూపాలు కొడవటిగంటి   రోహిణీప్రసాద్ ,  08-09-2010  మతభావనలు ,  మనిషికీ   నరవానరానికి   తేడాలు   తలెత్తినప్పటినుంచీ   మొదలైనవిగానే ...