-మార్మిక గాథలు - గాథాసప్తశతి కవితలు - తెలుగు అమవాదం : దీవి సుబ్బారావు అమవాదం: దీవి సుబ్బారావు - సేకరణ : కర్లపాలెం హనుమంతరావు ( ఆంధ్రజ్యోతి - వివిధ - సౌజన్యంతో )

 సేకరణ : 

మార్మిక గాథలు - గాథాసప్తశతి కవితలు 

- తెలుగు అమవాదం : దీవి సుబ్బారావు 

గాథాసప్తశతి పేరు వినే ఉంటారు. స్తప్తశతి అంటే ఏడు వందలు. హాలుడు అనే మహారాజు పాకృత భాషలో అప్పటికి జనసందోహంలో ప్రచులితంగా ఉన్న అనేకానేక  గాథలను సేకరించాడు. వాటిలో సుమారు ఏడువందలు తనకు ఒదిగిన పరిభాషలో ఒక క్రమం ఏల్పాటు  చేసుకుని మార్మికత"  పండులో రుచిలాగా..  కూర్చి చేసిన సంకలనం గాథాసప్తశతి. పామర జనం నోటిలో  నానే పలుకుబళ్లు శిష్ట సాహిత్య ప్రక్రియలో వదగలేవన్న పండితుల  విశ్వాసాన్ని ప్రశ్నిస్తున్నట్లు చేసిన  ఈ చిట్టి కవితల నుంచి ఆనందవర్ధనుడు, ముమ్ముటుడు వంటి ప్రఖ్యాత ఆలంకారికులు ఉదాహరణలుగా తీసుకున్న సందర్భాలు  కద్దు. 

అన్నట్లు, హాలుడు క్రీ.శ 1 వ శతాబ్దికి చెందిన శాతవాహనవంశానికి చెందిన రాజు . తెలుగువాడు. నేటి తెలంగాణా కరీంనగర్ జిల్లాకు చెందిన ' కోటి లింగాల' ను రాజధానిగా చేసుకుని శాతవాహనులు పాలించినట్లు చరిత్రకారులు నిర్ధారిస్తున్నారు. 

ఆ గాథాసప్తశతి నుంచి శ్రీ దీవి సుబ్బారావు గారు అక్టోబర్ 22, 2012 నాటి ఆంధ్రజ్యోతి దిన పత్రిక సోమవారపు సాహిత్యపుటలో ప్రచురించిన కొన్ని కవితలను  రుచికోసం శాస్త్రార్థం మీ ముందు ఉంచుతున్నాను : 

- కర్లపాలెం హనుమంతరావు 

ఒక పేదింటి ఇల్లాలి కటిక దారిద్ర్యాన్ని కవి ఇంత  కరుణారసాత్మకంగా నాలుగే  నాలుగు పాదాల్లో వర్ణిస్తున్నాడు; 

ఇంటిచూరు నుండి కారే వాననీరు 

కొడుకు మీద పడకుండా తల అడ్డుపెట్టింది/  కానీ 

తన కన్నీరే వాడిని తడుపుతొందని 

ఆ తల్లికి తెలియడం లేదు. 

( ప్రకృతి పొంగను నిరోధించగలిగినా అంతరంగ ప్రకృతిని అడ్డుకోవడం మనిషికి ఎంతటి అసాధ్యమో తెలియచేసే చిట్టి గాధ ఇది. ఇక్కడ తల్లిని మనిషికి ప్రతినిధిగా ఎంచుకోవడంలోనే కర్త ప్రతిభంతా కంటికి కడుతుంది. 

ఆనాటి కాలంలో సమాజంలో వివాహేతర సంబంధాలు విపరీతమైన మోతాదులో ఉండి వుండవచ్చు. సప్తశతిలో చాలా గాధలు ఈ వైపరీత్యాన్ని చమత్కారపూర్వితమైన మార్మికతతో వెలువరించడం గమనించవచ్చు. ఉదాహరణగా రెండు: 

అండిపెట్టి కుక్కకు 

ఆమె ఎలా తర్ఫీదు ఇచ్చిందో చూడు 

మొగుడు వస్తే మెరుగుతుంది 

మిండడొస్తే తోకాడిస్తుంది 

ఆమె చాపల్యాన్ని ఓ కుక్క ద్వారా ప్రదర్శించే మార్మికత ఈ గాధలోని విశిష్టత. 

మరొకటి: 

తొలికోడి కూతకు బెదిరి  

పక్క మీద నుంచి లేచిన వన్నె కాడా

ఇది నీ సొంత ఇల్లు, సొంత భార్య 

భయపడకుండా కౌగలించుకుని పడుకో 

సంసార సంబంధమైన చిటపటలు, అసూయాద్వేషాలు ఇప్పటికి మల్లేనే అప్పుడూ ఉన్నాయి.  ఆ గాధలకు కవితారూపాలు కల్పిస్తూ కనిపించే వాటిలో మచ్చుక్కి  మరో రెండు:

నన్నెప్పుడూ పైకి రమ్మని 

సురతము జరిపే సొగసుకాడా 

పిల్లలు కలుగలేదని 

నామీద నేరం మోపుతావెందుకు? 

బోర్లించిన కుండలో 

చుక్క నీరైనా నిలుస్తుందా ?

    నేడు ఏ డాక్టర్ సమరం చెబితేనో గాని అవగాహనకు రాని సెక్స్ సమస్యకు మూలం నాడు ఓ సామాన్యమైన  గృహిణికే ఉండటం ఆశ్చర్యం కలిగిస్తుంది. ఆ సమస్యకూ ఉన్న కారణాన్ని బోర్లించిన కుండతో పోల్చడం మన వేమన పద్యం శైలిని మరపిస్తుంది కదూ! 

ఇళ్లలోని సవతుల మధ్య సహజంగా ఉండే ఈర్ష్యా సూయలు  ఇక్కడ కవి ఎంత మార్మిక భావనతో వెలిబుచ్చుతున్నాడో చూడండి: 

ఆమె పెదాల  ఎరుపుదనం 

క్రితం రాత్రి 

ప్రియుడు ముద్దులలో చెరిపివేసినా 

మర్నాడు పొద్దున

సవతుల కళ్లల్లో ప్రత్యక్షమయింది 

కొంత మంది స్త్రీలు  తప్పు దారిలో నడిచారు గదా అని స్త్రీలందరినీ ఆ గాటకే కట్టివేయడం సబబు కాదు.  ఒక ఇంటి ఇల్లాలు తనకు భర్త మీద ఉండే అపరిమితమైన ప్రేమను ఈ చిట్టిగాధ ఎంత గాఢంగా వివరిస్తుందో చూడండి! 

ఊరు విడిచి వెళ్లిన భర్త 

తిరిగి వచ్చే రోజు  రాసిపెట్టింది ఆమె గోడమీద 

ఇంటి పైకప్పు చిల్లులో నుంచి 

వర్షపునీరు దిగి చెదిరిపోకుండా 

చేతులడ్డం పెట్టి కాపాడుతోంది 

మరొకటి ఇట్లాంటిదే! 

అత్తా! మలయ మారుతం వీచే పనిలేదు 

మామిడి కొమ్మలు చివురు తోడిగే పనిలేదు 

నావోడు వస్తున్నాడంటేనే 

వసంతకాలం వచ్చేసినట్లు 

ఒక ముగ్ధ తన ప్రేమ భావనతో  గాధను  ఇంత కవితాత్మకంగా మార్చేస్తుంది . నాయుడుబావను ఊహించుకుంటూ ఎంకి ప్రేమ కొద్దీ పడే భ్రాంతిలా తోచే ఈ లోతైన ప్రేమ కవితను చూడండి! 

ఎటు చూస్తే అటు 

కళ్లెదుట కనిపిస్తుంటావు 

దిక్కలన్నిటికీ నీ చిత్రపటాలు 

వేలాడగట్టినారా ఏమిటి? 

ఇక చివరగా : 

ఒక ఊరునో , సమూహాన్నో కాపాడే బాధ్యతనెత్తిమీద వేసుకున్న వీరుడి గాధ ఇది. అతని వీరోచిత రక్షణ కారణంగా ఊరంతా నిశ్చింతగా నిద్రపోతుందిటి గానీ , ప్రియాతి ప్రియమైన తన భర్తకు ఆ ధర్మకార్య నిర్వహణలో ఎట్లాంటి ముప్పు  సంభవిస్తుందో అని ఇంటి ఇల్లాలు పడే ఆందోళనా మామూలుగా ఉండదు. ఈనాటి వీరజవానుల ఇళ్లలోని పరిస్థితులు కూడా అలాంటివే. 

కత్తి గాట్లతో 

ఎగుడు దిగుడుగా ఉన్న  

వీరుడి ఎదురు రొమ్ము మీద 

భార్య సమంగా నిద్రపోలేదు గానీ, 

ఊరు మొత్తం 

హాయిగా కునుకు తీస్తుంది. 

- తెలుగు అమవాదం: దీవి సుబ్బారావు

 - సేకరణ : కర్లపాలెం హనుమంతరావు   

( ఆంధ్రజ్యోతి - వివిధ - సౌజన్యంతో ) 

 19 -09-2021 

  బోథెల్ ; యూ. ఎస్.ఎ