ఆంధ్రుల ప్రాచీనత - కర్లపాలెం హనుమంతరావు

 ఆంధ్రుల ప్రాచీనత 

-  కర్లపాలెం హనుమంతరావు 

భారతదేశంలోని పురాతన జాతులలో ఆంధ్రజాతి ఒకటి..

భారత రామాయణాలలో, ఇతిహాసాలలో, పురాణాలలో జాతక కథలలో ఆంధ్రుల ప్రస్తావన కనిపిస్తుంది. 

కురుక్షేత్ర యుద్ధంలో ఆంధ్రులు కౌరువుల తరుఫున్ పోరాడారని ఒక విశ్వాసం. 

శ్రీకృష్ణుడు మధురానగరం వచ్చినపుడు అతని పై యుద్ధానికి కంసుడు  ఉసిగొల్పినా చాణూరుడు ఆంధ్రజాతి వాడేనని కూడా మరో నమ్మిక . 

మరో కథలో విశ్వామిత్రుడు ఒకానొక నరమేధ యాగంలో  బలిపశువు శునశ్శేపుని విడిపించి తన  దత్తపుత్రునిగా  స్వీకరిస్తాడు. దానితో విభేదించిన  విశ్వామిత్రుని బిడ్డలు ఉత్తర భాగం నుంచి తూర్పు , దక్షిణ దిశలుగా వలస వచ్చేస్తారు. వారు ఆంధ్రులు అనే భావనా ఉంది. 

కురుక్షేత్ర  యుద్ధం కారణంగా కురు పాండవుల పక్షాన పోరాడిన అనేక తెగలునాశనమయ్యాయి. గంగా,యమునా తీరాలు పీనుగుల పెంటగా మారిన ఫలితంగా మిడతల దండుల దాడి అధికమయినట్లు, ఆ బాధనుండి విముక్తికై వివిధ దిక్కులకు తరలిపోయిన జాతులలో ఆంధ్రులలోని ఒక భాగం  దక్షిణాపథానికి  వచ్చి స్థిరపడ్డట్లు ఛాందోగ్యోపనిషత్  తెలియచేస్తుంది. 

పుండ్ర పుళింద, శబర మూతిలులతో కలిసి వింధ్యకు దక్షిణాన ఆంధ్రులు నివసించినట్లు ఐతరేయ బ్రాహ్మణం చెబుతోంది . 

ఆంధ్రులంతా మూకుమ్మడిగా ఒకేసారి తరలిపోలేదు. ఇది శతాబ్దాలపాటు తెగలు తెగలుగా జరిగిన  మహాప్రస్థానం. ఉన్న చోటును ఒక పట్టాన వదలలేని మనస్తత్వంతో ఆంధ్రులలోని కొంత భాగం క్రీ.పూ 700 నాటికి కూడా యమునా నదీ  తీరాన గల  సాళ్వీదేశంలోనే అవస్తలు పడుతూనే ఉండిపోయారని  ఆపస్తంబ  రుషిగాధ తెలియచేస్తున్నది. 

ఆంధ్రులలోని బ్రాహ్మణులు నేటికీ పాటిస్తున్న  వివాహ పద్ధతులు.. గృహ్య సిద్ధాంతాలు ఈ ఆపస్తంబ  రుషి నిర్దేశించినవే! 

ఒక్కో గణానికి నిర్దేశకుడుగా ఒక్కో రుపి ఉండేవాడు. సాళ్వీదేశంలో ఉన్నప్పుడే ఆపస్తంబుడు రచించిన గృహ్య సూత్రాలు ఆంధ్రులతో పాటే వింధ్య దక్షిణానికీ తరలివచ్చి ఇక్కడి తెగలలో కలగలసిపోయాయి. 

వింధ్య దక్షిణానికి కొన్ని ఆంధ్ర తెగలు వలస వస్తే ( నేటి హైదరాబాద్ .. పరిసర ప్రాంతాలు) , మరికొన్ని ఆంధ్ర తెగలు తూరు కనుమల గుండా ఒరిస్సా వైపు నుండి కిందకి దిగి కళింగదేశంలో స్థిరబడ్డాయి . 

సెరివణిజ జాతక కథ ఆంధ్రులు తేల్ నదీ తీరాన   అంధకవురం నిర్మించుకున్నట్లు వర్ణిస్తుంది.  జాతక కథల కాలం క్రీ.పూ 200-250 . 

తేల్ మహానదికి  ఉపనది తెలివాహ . మహానది ఉన్నది ఒరిస్సాలో.  కాబట్టే ఆంధ్రులలోని ఒక తెగ ఒరిస్సా మీద నుంచి వచ్చినట్లు  భావిస్తున్నది. 

ఒరిస్సా  పురాతనకాలంలో కళింగదేశం .. ఆ దేశవాసులు కాళింగులుగా సుప్రసిద్ధం. బహుశా ఈ కారణం చేత కూడా ఆంధ్రులలోని  ఆ వైపు తెగకు కాళింగులు అన్న పేరు స్థిరపడిఉండవచ్చు .  నేటికీ కాళింగులు అనే పదం  . . ఆంధ్రులు  అనే పదానికి పవ్యాయపదంగా వాడటం గమనీయం . 

- కర్లపాలెం హనుమంతరావు 

26-11-2021 

( ఆధారం: ఏటుకూరి బలరామమూర్తి గారి ' ఆంధ్రుల సంక్షిప్త చరిత్ర - ఆంధ్రుల ప్రాచీనత ' ) 

భాష - వ్యాసం అమ్మ భాష ' మమ్మీ ' పాలు! రచన - కర్లపాలెం హనుమంతరావు ( ఈనాడు సంపాదకీయ పుట - వ్యాసం - 16 -08 - 2009 ప్రచురితం)

 

భాష - వ్యాసం 

అమ్మ భాష ' మమ్మీ ' పాలు! 

రచన - కర్లపాలెం హనుమంతరావు 

( ఈనాడు  సంపాదకీయ పుట - వ్యాసం - 16 -08 - 2009 ప్రచురితం) 

తొలిదశలో విద్యాబోధన మాతృభాషలోనే నిర్బంధంగా  జరగాలనే కర్ణాటక ప్రభుత్వ విధానాన్ని తప్పుపడుతూ సర్వోన్నత న్యాయస్థానం చేసిన కొన్ని వ్యాఖ్యల సేపథ్యంలో బోధనాభాషగా మాతృభాష పాత్ర ఏమిటనే చర్చ  ప్రారంభమయింది. 

మనరాష్ట్రంలో ప్రభుత్వమే ఆరో తరగతి నుంచి ఆంగ్లభాషను బోధనా మాధ్యమంగా ముందుకు తెచ్చినందువల్ల ఈ చర్చకు ఇక్కడ మరింత ప్రాధాన్యత  ఏర్పడింది. 

ఉనికి కోసం పోరాటం: 

కర్ణాటక ప్రభుత్వం 1994లోనే ఒకటినుంచి నాలుగు తరగతుల దాకా కన్నడ భాషను నిర్బంధంగా బోధించాలని ఆదేశాలిచ్చి అమలు జరుపుతోంది. ఇంగ్లీషు మాధ్యమంగా కొత్త పాఠశాలల్ని ప్రారంభించాలన్నా, ఉన్న పాఠశాలల్లోనే కొత్త తరగతులు తెరవాలన్నా ప్రభుత్వం నిరాకరిస్తూ వస్తోంది. కర్ణాటక ఐక్య  పాఠశాలల యాజమాన్యాల సంఘం ప్రభుత్వ ఉత్తర్వుపై 2004లో ఉన్నత న్యాయస్థానాన్ని ఆశ్రయించింది .  ప్రభుత్వానికి వ్యతిరేకంగా తీర్పురావడంతో కర్ణాటక ప్రభుత్వం సర్వోన్నత న్యాయస్థాను తలుపు తట్టింది. ఈ దశలో  ఉన్నత న్యాయస్థానం తీర్పు అమలును నిలుపుదం  చేయటానికి నిరాకరిస్తూనే  జులై 21న ప్రాథమిక పాఠ శాలలో ఆంగ్ల విద్యాబోధన సాగకపోతే విద్యార్థులు గుమస్తా ఉద్యోగాలకైనా పనికిరాకుండా  పోతారని, అరవై నుంచి యాభైవేల రూపాయల దాకా ఫీజులు  చెల్లించి తమ పిల్లల్ని ఆంగ్ల మాధ్యమ పాఠశాలల్లో వేయటానికి తల్లిదండ్రులే సిద్ధ పడుతుంటే ప్రభుత్వానికేమి ఇబ్బందని అర్థం వచ్చేలా సర్వో నత న్యాయస్థానం  కొన్ని వ్యాఖ్యలు చేసింది.

కేవలం 26 అక్షరాలు రెండున్నర లక్షల పద బంధా లున్న ఆంగ్ల భాషను శ్వేతజాతి నేతలు అప్పట్లో తమ సామ్రాజ్యం విస్తరించిన అన్ని చోట్లా స్థానిక భాషలమీద పెత్తనం చేయటానికి  వాడుకున్నారు. 

రాజాదరణ దొరికిన భాష రాణిస్తుంది. ' మనభాష, మన తిండి ఒంటబట్టిన మనిషి మరో చోటికి వెళ్ళలేడు . మనకే లొంగి ఉంటాడు' అనేది మెకాలే సిద్ధాంతం. దానిమీదే భరత ఖండంలోనూ  మిగతా బ్రిటిష్ పాలిత ప్రాంతాలలోనూ  ఆంగ్లభాషను స్థాని కులు తమకు దాసులయ్యే మేరకే వాడుకలోకి తెచ్చారు. ఆ క్రమంలో ఆంగ్లభాష అభివృద్ధి చెందుతూ స్థానిక భాషలు, వివిధ మాతృభాషలు మరుగునపడుతూ వచ్చాయి. 

ప్రస్తుతం మన రాష్ట్రంలో తెలుగు దీనావస్థలో ఉండటం మాతృభాషాభిమానులందరికీ ఆందోళన కలిగిస్తోంది. తమిళనాట  భాష ఆధారంగా పెద్ద ఉద్యమాలు వచ్చాయి. తమ భాషను ఉపయోగించుకుంటూనే శాస్త్రాలను, ఇతర అంశా లను పరిపుష్టం చేసుకునే విధానం అక్కడ కొనసాగుతోంది.  తమిళతనం ప్రజల భాషలో సజీవంగా ఉండే విధానాన్ని ఎంత ప్రపంచీకరణలోనూ వదులుకునేందుకు వారు సిద్ధంగా లేరు. 

ఉత్తరాదిన హిందీ భాషోద్యమం కారణంగా ఆంగ్లం కన్నా హిందీలో మాట్లాడటం గౌరవంగా భావిస్తారు. ఆంగ్ల భాష జనజీవనంలోకి అవసరానికి మించి చొచ్చుకునివచ్చి చేస్తున్న హానిని గుర్తించిన రామ్మనోహర్ లోహియా లాంటి సోషలిస్టు వాదులు ఒక దశలో ' అంగ్రేజీ హటావో'  అనే ఉద్యమాన్ని పెద్దయెత్తున చేపట్టిన చరిత్ర ఉంది. 

మనకు మన తెలుగు పనికిరాకుండా పోతోంది. అమెరికా లాంటి దేశాలకు వలస పోవటానికే ఈ ఆంధ్రదేశంలో పుట్టామని భావించే కుర్రతరం క్రమక్రమంగా అధిక మవుతోంది. ప్రపంచం మొత్తంమీద తెలుగు మాట్లాడేవాళ్లు 15 కోట్లమంది . చాలా యూరోపియన్ భాషల కన్నా మన భాష మాట్లాడేవారి సంఖ్య ఎక్కువ . ఒక్క భారతదేశంలోనే హిందీ తరవాత ఎక్కువమంది మాట్లాడేది తెలుగు భాష . యాభై ఆరు అక్షరాలు, ఆరులక్షల పదబంధాలున్న మనభాష చేత ఇరవయ్యారు అక్షరాలున్న ఆంగ్లానికి ఊడిగం చేయించాలని ఉబలాట పడుతున్నాం. సొంత రాష్ట్రoలో ఉద్యోగం చేయటానిక్కూడా తెలుగు మనకు పనికి రాకుండా పొతున్న పరిస్థితి.

దాదాపు రెండు తరాల విద్యార్థుడు  తెలుగు భాష రాకుండానే .. తెలుగు భాషపై అవగాహన లేకుండానే విశ్వ  విద్యాలయాలనుంచి బైటికి వచ్చిన వింత పరిస్థితి ఆంధ్రప్రదేశ్ లో మాత్రమే ఉంది. 

ఇప్పుడు ఇళ్లల్లో తెలుగు అక్షరం కనిపించదు. తెలుగు పదం వినిపించదు . మరో రెండు తరాల పాటు ఈ నిర్లిప్తత ఇలాగే కొనసాగితే తెలుగు భాష ఏక మొత్తంగా ఉనికి లేకుండాపోయే ప్రమాదం పొంచి ఉందనే భాషాభిమానులు ఆవేదనలో అర్థం ఉంది .

మాతభాషను మించినది లేదు. ప్రజలకు  ప్రాణం పోసేది  తల్లిభాషే.  ప్రాథమికస్థాయి నుంచి  మాతృభాషలో  విద్యాభ్యాసం  చేసి అవసరాన్ని బట్టి పరభాషలను ఉపయోగించుకున్న వాళ్లు మెరుగైన ఫలితాలు సాధిస్తారు. 

మనరాష్ట్రం నుంచి  ఐఐటి కి  ఎన్నికయిన  వారిలో ఎక్కువమంది పది వరకూ తెలుగులో విద్యాభ్యాసం చేసినవాళ్ళే.  బాల్యంనుంచే ఆంగ్లభాషను మప్పినంత మాత్రాన భవిష్యత్తులో ఆ భాష మీద పట్టు సాధించగలమన్న గ్యారంటీ మాత్రం ఏముం టుంది ? తెలుగులో చదువుకున్న వాళ్ళంతా నన్నయలూ, తిక్కనలూ అవుతున్నారా? నోబెల్ బహమతి గ్రహీతల్లో ఎక్కువ మంది ఇంగ్లీషు భాషలో రాసినవారు కాదు. ఆంగ్ల భాషతో పనిలేకుండానే చైనా, రష్యా వంటి దేశాలు అభివృద్ధి పథంలో దూసుకుపోతున్నాయి కదా! ఫ్రెంచి, జర్మన్, స్పానిష్ లాంటి భాషల్లో సాహిత్యం, సంస్కృతి, విజ్ఞానం  ఆంగ్లభాషల్లో కన్నా ఎన్నోరెట్లు ఎక్కువ . ఇవన్నీ  ఆంగ్ల భాష మీద వ్యతిరేకతతో చెప్పే మాటలు కావు . తెలుగువాళ్ళకు అసలు ఇంగ్లీషు వద్దని చాదస్తంగా  చెప్పటానికి కాదు. ఏ భాషనైనా ఆవసరాన్ని  బట్టి తప్పక నేర్చుకోవాల్సిందే. అయితే ఒక దశ  వరకూ మాతృభాష  మాత్రమే  మాధ్యమంగా ఉండితీరాలని చెప్పటమే ఇక్కడి ఉద్దేశం.

బహుశా ఈ శాస్త్రీయ దృక్పథంతోనే కర్ణాటక ప్రభుత్వం కన్నడం ప్రాథమిక స్థాయిలో తప్పని సరి  బోధనా భాషగాఆదేశాలు జారీ చేసి ఉండవచ్చు . ఈ సందర్భంలో సర్వోన్నత న్యాయస్థానం వ్యాఖ్యలు కనీసం తల్లి భాష/ స్థానిక భాషలలో ఏ ఒక్క దానిలో కూడా విద్యాబోధన అంటూ ఉండనవసరం  లేదని తాత్పర్యం చెప్పుకొనే విధంగా ఉండటమే ఆశ్చర్యకరం

ఆంగ్లంలోనే విజ్ఞానం యావత్తూ  ఉందనీ..  అంతర్జాతీయ స్థాయిలో విద్యా ఉద్యోగాలకు అవసరమైన బిడ్డకు తల్లి  గర్భంలోనుంచే ఆంగ్లం నూరిపోయాలని  వాదించేవారికి వత్తాసు పలుకుతున్నట్లుగా ఉంది. ఇవాళా సాష్ట్  వేర్ రంగంలో ఉద్యోగాలా చేస్తూ , విమానాలలో  విదేశాలకు ఎగిరిపోయిన వాళ్లలో అధిక భాగం అనివార్యంగా ప్రాథమిక దశలో మాతృ భాషలోనే విద్యాభ్యాసం చేసిఉంటారు. 

అప్పటి విద్యావిధానం అలాంటిదే మరి . సర్వోన్నత న్యాయస్థానం లేవనెత్తిన  రెండో అభ్యంతరం ఆర్థిక సంబంధమైనది. వేలు ఖర్చుపెట్టి తమ పిల్లల్ని ఆంగ్ల పాఠశాలల్లో చేర్పించటానికి తల్లిదండ్రులే సిద్ధపడుతున్న నేపధ్యంలో  ప్రభుత్వనికి ఎందుకు నొప్పి .. అని సుప్రీంకోర్టు వ్యాఖ్య! ఈ తరహా  పరిశీలన కార్పొరేట్ మార్కెట్ వర్గాల నుంచి కాకుండా నేరుగా సమున్నత న్యాయస్థానం నుంచే రావటం ఆందోళన కలిగించే విషయం.

ఈ వ్యాఖ్య ఏ మేరకు సమంజసమో తేలాలంటే దీని నేపథ్య౦ ముందు కొంత అర్థంచేసుకోవాలి . 

ప్రపంచీకరణ విద్యను వ్యాపార వస్తువుగా మాత్రమే చూస్తుంది. ప్రపంచంలోని యువతలో 54 శాతం మనదే శంలోనే ఉన్నారని గణాంకాలు చెబుతున్నాయి. ఇందులో ఇంటర్మీడియెట్ స్థాయినీ కలుపుకొని దాదాపు ఆరుకోట్ల మంది విద్యార్థులుంటారు. ప్రపంచ విద్యావ్యాపారంలో

అతి పెద్ద మార్కెట్ మనవేశమే.. అని పసిగట్టిన అంతర్జా తీయ పెట్టుబడిదారీ వర్గాలు  ఇక్కడి విద్య ప్రభుత్వ ఆధీనంలో ఉండటం గమనించింది.  విద్య వ్యాపారంగా సాగాలంటే ముందు ప్రభుత్వమనే అవరోధాన్ని  తప్పించాలి. ప్రపంచ వాణిజ్య సంస్థ జనరల్ అగ్రిమెంట్ ఆన్ త్రేడ్ ఇన్ సర్వీసెస్  (జి.ఎ.టి.ఎస్) చర్చల్లో విద్యను ఒక అంశంగా చేర్చటానికి  ఇదే కారణం. దీనికి మనదేశమూ అంగీకరించింది. 

మన్మోహన్ సింగ్ ప్రభుత్వం నాలుగేళ్ల కిందటే ముసాయిదా బిల్లును తయారుచేసింది. ఈ బిల్లు చట్టమైతే విదేశీ డిగ్రీన్ని ఇక్కడ విరివిగా అమ్ముకోవచ్చు. అంత ర్థాలం (ఇంటర్నెట్) ద్వారా ఇక్కడ కళాశాలలు నడిపించవచ్చు.  ఉద్యోగాలకసలు విదేశీ పట్టాలే ప్రమాణంగా మారే ప్రమాదమూ ఉంది కోట్లు రాబట్టే  ఈ వ్యాపారంలో  ఇక్కడి పెట్టుబడిదారీ వర్గాలూ చేతులు కలపాలని ఉవ్విళ్లూరుతున్నాయి . కాబట్టే   కేవలం ఆంగ్ల  మాధ్యమంలో మాత్రమే ఉద్యోగ, ఉపాధి కల్పన సాధ్యమని దశాబ్దం కిందటి నుంచి కొత్తవాదనను ప్రచారంలోకి తెచ్చాయి.

ప్రభుత్వం అంతటి నిర్లజ్జగా బైటికి  చెప్పలేదు .  కనుక ప్రజానుకూల సంక్షేమమనే తీసిని అద్ది నమా ఉదారవాద సిద్ధాంతానికి  తెరతీసింది. మాటలో ఎంత సంపూర్ణ అక్షరాస్యత, ప్రాథమిక విద్యలో ప్రాధాన్యత, ఉన్నత విద్య , విద్యాహక్కు అంటున్నా.. చేతల్లో మాత్రం దేశీయ విద్య విదేశీ శక్తుల హస్తగతనువుతూ పోవటాన్ని పరోక్షంగా ప్రోత్సహించే ధోరణిలోనే పథకాశాలు రచిస్తోంది. 

మాతృ భాషలో విద్యాబోధన జరగాలన్న నిబంధనను విద్యాహక్కు చట్టం నుంచి  2006 లోనే  తొలగించి ప్రభుత్వం తన నిజస్వరూపం చాటుకుంది.

ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వం ఏడాది కిందటే సక్సెస్ పాఠశా లల పేరుతో ఆంగ్ల మాధ్యమాన్ని సీబీఎస్ఈ పాఠ్యాంశాలతో సహా ప్రయోగాత్మకంగా ప్రవేశపెట్టింది. అరకొరగా శిక్షణ పొందిన ఉపాధ్యాయులు కొత్త పాఠ్య  ప్రణాళికను  ఆంగ్ల మాధ్యమంలో బోధించలేక పాఠాలను  తెలుగు లిపిలో రాయించి బోధిస్తున్నారని చెప్పుకొంటున్నారు. కొత్త మాధ్యమాన్ని  అందుకోలేని విద్యార్థులు తిరిగి తెలుగు మాధ్యమంలోకే వెళ్ళిపోవటమో .. అదీ కుదరని పక్షంలో  ఏకంగా చదువుకే నామం పెట్టేయటమో చేస్తున్నారన్నది నిష్ఠుర సత్యం. 

ప్రాథమిక స్థాయిలో మాతృభాష మాధ్యమ విధానం నుంచి పక్కకు తొలగితే సహజంగానే ఇలాంటి దుష్పరిణా మాలు జరుగుతాయనే- పొరుగునున్న తమిళనాడులో రెండు భాషలనూ సమన్వయం చేసుకుంటూ విద్యాబోధన విజయవంతంగా కొనసాగిస్తున్నారు. మాతృభాషలో బోధన అంటే ఏమిటో, అన్ని వర్గాల పిల్లలకు దీన్ని ఒక దశ వరకూ నిర్బంధం చేయటం ఏ విధంగా అవసరమో, ఆంగ్ల మాధ్యమం ఏ దశనుంచి ప్రారంభిస్తే ఎక్కువ ప్రయోజనకరంగా ఉంటుందో .. ఇత్యాది  ముఖ్యమైన విధానాలను  నిస్వార్ధంగా  నిజాయితీగా , నిదానంగా అన్ని వర్గాల వారికి నచ్చజెప్పటానికి ప్రభుత్వం పూనుకొనుంటే  అసలీ వివాదమే ఉత్పన్నమయ్యేది కాదు. 

ప్రాథమిక దశ తరువాత బోధనా మాధ్యమం ఐచ్ఛికంగా  ఉండాలి. ఎవరు ఏ మాధ్యమం కోరుకుంటే ఆ మాధ్యమాన్ని సమాన సౌక ర్యాలతో అందుబాటులో ఉంచటం  ప్రభుత్వాలు అనుసరిం చవలసిన  ఉత్తమ విధానం.  ధనార్జన కోసమే విద్యాసంస్థలు నడిపే వ్యాపారవేత్తలను  పరోక్షంగానైనా ఏ ప్రజా ప్రభుత్వమూ ప్రోత్సహించరాదు. 15 కోట్ల  మంది తెలుగు మాట్లాడేవారు ఉన్నప్పటికీ  పరిపాలన అదే భాషలో సాగకపోవడానికి , పరాయితనం  మీద అవసరానికి మించిన మోజే  ప్రధాన కారణమని తెలుసుకున్నపపుడే  తెలుగు భాషకు మళ్ళీ మంచికాలం వచ్చినట్లు లెక్క. 

 మన ప్రజల డబ్బుతో చదువుకొని విదేశాలలో శాశ్వతంగా స్థిరపడిపోవటాన్ని గొప్పతనంగా కాక, సామాజిక ద్రోహంగా మనం చూడగలిగిననాడు  పరిస్థితుల్లో మార్పు క్రమంగానైనా వస్తుంది.

తొలి వెలుగు దీవం

మన కర్ణాటక వివాదం మీద వెలు వరించే మలితీస్సులో భాషా  ఆవశ్యకత ప్రాథమిక దశ వరకు ఎంత అవసరమో గుర్తించి తదనుగుణంగానే మార్గదర్శకాలను జారీ చేస్తుందని ఆశించటంలో తప్పులేదు గదా ! ఈ మధ్య పార్లమెంటు ఆమోదం పొందిన విద్యా హక్కు బిల్లు అందరికీ విద్యను అందించటం ఒక హక్కుగా పేర్కొంది. అట్టడుగు స్థాయివారూ విద్యను సక్ర మంగా అందుకునే పరిస్థితులను కల్పించాల్సింది ప్రభుత్వమే. అప్పుడే  బడుగు జీవికి సక్రమమైన విద్య మాత్న భాషలో  అందేది.  

- రచన - కర్లపాలెం హనుమంతరావు 

( ఈూడు సంపాదకీయ పుట - వ్యాసం - 16 -08 - 2009 ప్రచురితం) 

కథ మా తెలుగు తల్లికి ... మల్లె పూ దండ - కర్లపాలెం హనుమంతరావు ( రచన - మాసపత్రిక - అక్టోబర్ - 2016 - సంచికలో ప్రచురితం )

 కథ : 

మా తెలుగు తల్లికి ... మల్లె పూ దండ !  

- కర్లపాలెం హనుమంతరావు 

( రచన - మాసపత్రిక - అక్టోబర్ - 2016 - సంచికలో ప్రచురితం ) 

విద్యారణ్య!

అన్ని రకాల హైటెక్ హంగులతో నేను నడుపుతున్న విద్యాసంస్థ అది. 

ర్యాంకులు పండించే విద్యాక్షేత్రంలో మా సంస్థ స్థానం మొదటి నుంచి మొదటి మూడింటిలో ఒకటి. శాశ్వతంగా మొదటి స్థానంలోనే స్థిరపడాలన్నది నా లక్ష్యం. 

ఆ లక్ష్యసాధనలో భాగంగానే ప్రపంచ స్థాయి గుర్తింపువున్న  ది 'జీనియస్' గ్రూపుతో 'టైఅప్' అవ్వాలని వ్యూహం. 

ఆ ప్రయత్నాలన్నీ ఓ కొలిక్కి వచ్చి ఇప్పుడు చివరి దశకు చేరు కొన్నాం. 

ఇంకో గంటలో జరగబోయే సాంస్కృతిక ప్రదర్శనలలో  కూడా మా ప్రత్యేకత నిరూపించుకుంటే... ఇహనుంచి నగరంలో మా విద్యారణ్యదే ప్రప్రథమ స్థానం.

కల్చరల్ ఈవెంట్ ఇన్-చార్జ్ మిసెస్ కపర్దీది ఓ ప్రసిద్ధ విద్యాసంస్థకు చెందిన ప్రధానోపాధ్యాయురాలి హోదాలో దాదాపు ముఫ్ఫై ఏళ్ల అనుభవం. అక్కడ పదవీ విరమణ అయిన వెంటనే ఇక్కడకు రప్పించాను పెద్ద జీతంతో! 

ఆమె గత సంబధాల మూలకంగానే 'జీనియస్' దృష్టిలో మా

సంస్థ పడగలిగింది. నిలబడగలిగింది.

గ్రీన్-రూంలో మిసెస్ కపర్దీ విద్యార్థులకు చివరి హెచ్చరి

కలు జారీ చేస్తున్నది. పదో తరగతి పిల్లలు హేమ్లెట్, దిగువ తరగతుల వాళ్ళు బెంగాలీ రవీంద్ర గీత్, పంజాబీ భాంగ్రా, ఒరియా ఒడిస్సీ... అందరికన్నా ముందు కిండర్గాడెన్ పసి మొగ్గలతో వందేమాతరం!

అన్నీ చక్కగా అమిరినట్లే... కదంబంలో పూలవరసలా!

కార్యక్రమ పర్యవేక్షణ కొచ్చిన బృందంలో ఒక్కొక్కరు ఒక్కో రంగంలో జాతీయ స్థాయిలో నిష్ణాతులు. శ్యాంలీలా పర్షాద్, మాతంగి రమణ, బిజయ్మిశో, మదన్లాల్ కథేరియా, దివిజ శర్మ. దివిజ శర్మకు మాత్రమే కొద్దిగా తెలుగు భాషతో పరిచయం. 

తెలుగు తెలిసినవారు లేకపోవడం. నిజానికి ఒక అనుకూలమైన అంశం. ఒక తెలుగువాడు మరో తెలుగువాడిని ఎక్కిరానీయడన్న సామెత మనకుండనే ఉందిగదా! అదీ నా బాధ! 

తెర లేచింది.

'వందేమాతరం' అద్భుతంగా పేలింది. 

జ్యోతి ప్రజ్వలన అనంతరం మిసెస్ కపర్దీ చేసిన ఆంగ్ల ప్రసంగమూ అంతే..  'ఇంప్రెసివ్'! 

పావుగంట బాలే, అరగంట ఆంగ్ల నాటిక. 

హిందీ గీతమాలిక జరుగుతున్న సమయంలో దివిజ శర్మ వచ్చింది.

'మావాళ్లు మీ తెలుగు ప్రోగ్రామ్సు చూడాలనుకొంటు న్నారు. ఇంటర్మిషన్ తరువాత అవే అరేంజి చేయండి! ఒక గంట చూస్తాం' అంది.

నా గుండెల్లో రాయి పడింది. 

కార్పొరేట్ కల్చర్ కదా! హిందీ, ఇంగ్లీష్ లాంటి వాటిమీద మాత్రమే మోజుంటుందని అనుకొన్నాం!

'ఫైవ్ ఆర్ టెన్ మినిట్స్  అంటే ఏదో మేనేజ్ చేయ గలంగానీ.. ఇప్పటికిప్పుడు గంటపాటు తెలుగు పోగ్రా మంటే ఎలా సార్?!' అని నాకే ఎదురు ప్రశ్న వేసింది మిసెస్ కపర్దీ!

'ఏదో ఒకటి మేనేజ్ చేయండి మ్యాడమ్! నెక్స్ట్ పోగ్రాం మాత్రం తెలుగులోనే ఉండాలి. ఏం చేస్తారో .. మీ ఇష్టం!' అని చెప్పి నా ఛాంబరుకి వచ్చేసాను.

వచ్చానన్నమాటేగానీ... మనసు మనసులో లేదు. పర్యవేక్షక బృందం ఏదో ఆంతరంగిక చర్చల్లో ఉంది... లంచ్ చేస్తూనే! వాళ్ల మధ్యలో దూరడం మర్యాద కాదుగనక

కాఫీ నా చాంబరుకే తెప్పించుకొని తాగుతూ కూర్చున్నాను. 

ఆరు దశాబ్దాల కిందట బెనారస్ యూనివర్సిటీలో నేను చదువుతున్నప్పటి సంఘటన గుర్తుకొచ్చింది.

అవి నేను ఎమ్మెస్సీలో ఫిజిక్స్  చేసే రోజులు. అన్ని భాషల వాళ్లకి మల్లేనే తెలుగు వాళ్లకీ ఒక ప్రత్యేకమైన మెస్ ఉండేది.

ఓ చలికాలం ఆదివారం మధ్యాహ్నం భోజనాలు లాగించి

ఆరుబైట బండల మీద వెచ్చదనం కోసం కూర్చొని ఏదో పిచ్చాపాటీ మాట్లాడుకొంటున్నాం తెలుగు విద్యార్థులం.

ఒక పొట్టి మనిషి, నుదుట పట్టెనామాలు... ముతక పంచి ... లాల్చీ. చేతిసంచీ ఊపుకొంటో మా మధ్యకొచ్చి నిలబడి, 'మీరంతా తెలుగు పిల్లలే కదుటోయ్! నాకో పని చేసి పెట్టాలి. ఓ గంటపాటు నేనో ఉపస్యాసం ఇచ్చిపోతా. తెలుగు తెలిసిన వాళ్లందర్నీ వెంటనే పోగేయాలి!' అన్నాడు! 

'ఈయనెవడ్రా  బాబూ! పిలవని పేరంటాని కొచ్చిందికాక ఉపన్యాసాలిస్తానంటున్నాడు!' అని మాకు ఒకటే ఆశ్చర్యం. 

మా బృందనాయకుడు సుబ్బరాజుకి మొహమాటం తక్కువ. పొట్టిమనిషి మొహం మీదే, 'తమరెవరు మహాను భావా?' అంటూ వెటకారంగా వెళ్లబోసాడు.

పొట్టాయన ఆ వెటకారాన్నేమాత్రం పట్టించుకోలేదు. ' మా తెలుగుతల్లికి మల్లెపూదండ!' పాట ఎప్పుడన్నా విన్నారుటోయ్? ఆ గీతాన్ని రాసింది నేనే!' అనేసాడు. 

ఇండియాకు స్వాతంత్య్రం వచ్చి అప్పటికి నిండా పదేళ్లు కూడా నిండలేదు. జనంలో ఇంకా దేశభక్తి ఇప్పట్లా పూర్తిగా ఇంకిపోని కాలం. 'మా తెలుగుతల్లి' పాట చాలాసార్లు విని వుండటంచేత మా ఎదురుగా నిలబడి ఉన్నది శంకరంబాడి సుందరాచారిగారని తెలుసుకొన్నాం. అమాంతం గౌరవం పెరిగిపోయింది. 

సుబ్బరాజూ అందుకు మినహాయింపు కాదు. స్వరంలోని మునుపటి దురుసుతనం తగ్గించుకొని, 'ఇప్పటికిప్పుడు జనాలని పొగేయాలంటే ఎలా సార్?' అని నసిగాడు.

'సరేలేవోయ్! రేపు నాలుగ్గంటలకి పెట్టుకోండి. నేను నేరుగా మీ మీటింగు హాలుకే వచ్చేస్తా!' అంటూ చేతిసంచి ఊపుకొంటూ మాయమైపోయారు శకరంబాడి సుందరాచారిగారు.

తెలుగు సంఘం ఎన్నికలు ఎలాగూ దగ్గరపడుతున్నాయి. ఈ వంకతో ఒక కార్యక్రమం ఏర్పాటుచేస్తే ఎన్నికల్లో అది తనకు ఉపయోగపడుతుందని సుబ్బరాజు ఎత్తుగడ. 

వాడి పూనికతో భారీగానే పోగయ్యారు జనం.

నాలుగ్గంటలకు అనుకొన్న కార్యక్రమం ఆరు గంటల గ్లానీ మొదలవలేదు. 

ఆలస్యానికి కారణం సుందరాచారి గారే! 

అందుకు క్షమాపణలైనా అడగలేదు. వచ్చీ రాగానే మైకు అందుకోబాయారు.

“ఇప్పుడు మొదలైతే ఎప్పటికయ్యేను? ఇంకో రెండు,   మూడు గంటలయితే మెస్సు కూడా మూసేస్తారు!" అంటూ సుబ్బ రాజు బిగ్గరగానే గొణుకుడు.

విన్నారులాగుంది పెద్దాయన - "తిండి కోసం వెంపర్లాడే

వాళ్ల కోసం కాదు నా ప్రసంగం. ఇష్టంలేనివాళ్లు నిక్షేపంగా

వెళ్లిపోవచ్చు... ఇప్పుడైనా... ఎప్పుడైనా!" అంటూ

మైకందుకొన్నారు.

ఆద్యంతం ఆయన ఉపన్యాసం సాగిన తీరు అత్య ద్భుతం. 

తెలుగు భాష విశిష్టతను గూర్చి సాగిన ఆ ప్రసంగం ఓ రసగంగా ప్రవాహం. తలమునకలా ఆ గంగలో తడిసి ముద్దవని తెలుగువాడు లేడు ఆ పూట .

తొలిఝాములో వినిపించే కోడికూతల నుంచి పొద్దు పోయిన తరువాత వీధుల్లో సంచరించే కుక్కల అరుపులు దాకా... ఆయన అనుకరించని జీవజాలం లేదు. పల్లె జీవనంలోని తెలుగుదనం, కమ్మదనం సుందరాచారిగారి స్వరంలో ఆవిష్కరణ అయిన వైనం మామూలు మాటల్లో వర్ణించనలవి కానిది.

తొలిసంజె వెలుగుల్లో ఇంటి గుమ్మాల ముందు రంగ వల్లులు తీరుస్తూ ఇంతులు పాడుకొనే పాటలు, కోడికూతతో లేచి పొలంబాట పట్టే రైతన్నలు ఆలమందలని అదిలించుకొంటూ తీసుకొనే కూనిరాగాలు, అత్తాకోడళ్లు, వదినామర దళ్లు రోటి పోటుల దగ్గర ఆడిపోసుకొనే సరదా సూటిపోటు పాటలు, పెద్దపండుగ సంబరాల్లో వీధివీధి తిరిగే హరి దాసయ్యల చిందులు, ఇంటిల్లిపాదిని ఆశీర్వదించిగాని పక్క గుమ్మం తొక్కని గంగిరెద్దుల ఆటలు.. శంకరాచారిగారి గొంతులోనుంచి అలా అలా జాలువారుతుంటే మెస్సు భోజనం సంగతి ఇంకేం గుర్తుకొస్తుందెవరికైనా?! 

' తప్పయి పోయింది స్వామీ! క్షమించండి' అంటూ సుబ్బరాజే చివరికి చేతులు జోడించాల్సి వచ్చింది. అంతకన్నా తమాషా. .  ఆయన అవేవీ పట్టించుకోకుండా అప్యాయంగా సుబ్బరాజును

అక్కున చేర్చుకోవడం! 

మెస్సు వాళ్లూ సభలోనే ఉండిపోవడంతో అందరికీ ఉపవాస బాధ తప్పిందనుకోండి ఆఖరికి!

ఆ రాత్రంతా సుందరాచారిగారు మా హాస్టలు గదిలోనే బస చేసారు. ఉపన్యాసం ఎంత ఉదాత్తంగా ఉందో... ఆ పూట ఆయన చెప్పిన మాటలు అంతకన్నా ఉత్తేజకరంగా ఉన్నాయి.

"తేనె లొలికే తెలుగు భాష సౌందర్యాన్ని వివరించి చెప్పడం నా బోటి వామనుడికి తలకు మించిన పని. అయినా కాని, చేతకాదని చేతులు ముడుచుకొని మూల వదిగే మనస్తత్వం కాదు నాది. కాబట్టే చేతనైనంతలో అమ్మ భాష కమ్మదనాన్ని నేల నాలుగు చరగులా ప్రచారం చేయడానికి  పూనుకొన్నది' అంటో చేతిసంచిలో నుంచి కొన్ని పుస్తకాలని తీసి పంచిపెట్టారు మాకందరికీ!

అదృష్టం కొద్దీ నాకూ ఒక పుస్తకం దక్కింది సుందరాచారిగారు స్వహస్తాలతో చేసిన సంతకంతో సహా! ఆ నాటి ఆ పల్లెపదాల పుస్తకం ఇప్పటికీ నా దగ్గర భద్రంగా ఉంది.

పండిత పామర జనరంజకంగా తెలుగుభాష సౌంద ర్యాన్ని పుస్తకరూపంలో ప్రచురించాలని సుందరాచారిగారి ఆశయంట. 

అందుకోసం ఓ అయిదంచల ప్రణాళిక సిద్ధం చేసుకొని ఆర్థిక వ్యవహారాలను చక్కబెట్టుకొనే నిమిత్తం  పెద్దలందరిని కలుస్తున్నారుట. 

అప్పట్లో హస్తినలో పండిట్ సర్వేపల్లి రాధాకృష్ణన్ గారు ఉపాధ్యక్ష పదవిలో ఉన్నారు.

" ఆయన్ని కలసి తిరిగి వెళుతూ తెలుగు పిల్లలు మీరిక్కడ ఉన్నారని తెలిసి వచ్చాను. తెలుగు ఎక్కడుంటే నేనక్కడ ఉండాలన్నది నా ఆకాంక్ష. తెలుగును ఎవరన్నా చిన్నచూపు చూస్తే నాకు తిక్కరేగుతుంది. వేల ఏళ్ల చరిత్రగల మన తెలుగు ఇతర భాషల దాష్టీకంవల్ల నష్టపోరాదన్నదే నా పంతం" అనిచెప్పుకొచ్చారాయన... ఆ రాత్రంతా నిద్ర మానుకొని... మమ్మల్ని నిద్ర పోనీయకుండా!

'ఇప్పటి నా కష్టాన్ని కూడా గట్టెక్కించడానికి రాకూడదా గురువుగారూ!' అనిపించింది నాకు ఆ క్షణంలో. . మరుక్షణంలోనే నా పిచ్చి ఊహకు నవ్వూ వచ్చింది.

ఎక్కడో ఓ కంఠం ఖంగున మోగుతుంటే ఈ లోకంలో

కొచ్చి పడ్డాను. 

"అదే గొంతు! అదే వాగ్ధార ! శంకరంబాడి సుందరాచారి గారిది! 

ఇక్కడికి ఎందుకొస్తారు? ఎలా వస్తారు? నా భ్రమ కాకపోతే? 

లేచి ఛాంబర్ బైటికి వచ్చాను. 

వేదిక మీద మైకు ముందు కార్యక్రమాలకని ఏర్పాటు చేసిన అలంకరణ విద్యుద్దీపాల వెలుగులో సుందరాచారిగారు కంచు కంఠంతో ఉపన్యాసం దంచేస్తున్నారు... తెలుగులో! 

తెలుగు రాని పర్యవేక్షక బృందం కూడా మంత్ర ముగ్ధ అయినట్లు  వింటోంది! కనురెప్ప కొట్టడం కూడా మర్చి పోయేటంతగా కనికట్టు చేస్తున్నది ఆ మాట... పాట... ఆట!

మధ్య మధ్యలో ఆంగ్ల పదాలతో... హిందీ పద ప్రయోగా లతో... సంస్కృత శ్లోక భూయిష్టంగా తెలుగు భాష ఔన్నత్యాన్ని గూర్చి ఆయన చేసే ప్రసంగం అచ్చు శంకరం బాడిగారి శైలిలోనే ఉద్వేగంగా ఉరకలేస్తోంది! 

' మంచి ప్రసంగం!’ అంటూ మధ్యలో దివిజ శర్మ లేచొచ్చి

నన్ను అభినందించడంతో ఫలితం సగం తెలిసిపోయినట్ల

యింది.

శంకరాచారిగారి ఉపన్యాసంలోని చాలా అంశాలు నాకే చురకలు అంటించే విధంగా ఉన్నాయి. 

' ఐ నెవ్వర్ స్పీక్  ఇన్ తెలుగు' అని రాసిన పలకలు పసిపిల్లల మెడల్లో వేయడం కన్నా అమానుషం మరోటుందా? మాతృభాష ప్రాముఖ్యం తెలీని మూర్ఖులు చేసే వికృత చేష్టలవి. పసిబిడ్డల్ని తల్లిభాష నుంచి వేరు చేయాలనుకోవడం తల్లి నుంచి వేరుచేయడ మంత పాపం. పరిసరాల నుంచి సహజసిద్ధంగా అబ్బే సంపద తల్లి భాష ద్వారా అందే విజ్ఞానం. దానికి దూర మయే బిడ్డ భాగ్యశాలి  ఎలా అవుతాడు? బాల్యంలో అమ్మ భాష సాయంతో లోకాన్ని అర్థం చేసుకొన్నవాడే ఎదిగి వచ్చిన తరువాత కొత్త భాషల సారాన్ని జుర్రుకొనేది. భాషా వేత్తల నుంచి, మానసిక శాస్త్రవేత్తల దాకా అందరూ నిర్ధారి స్తున్న సత్యం ఇదే! 

ఇహ తెలుగుకి వద్దాం! ఇటాలియన్ భాషకి మల్లే పదం చివర హఠాత్తుగా విరగని మంచి గుణం తెలుగుకి వరం. వేదాలు ఆదిలో తెలుగులోనే ఉన్నాయని ఊహించడానికి ఈ సంగీత గుణమే కారణం. ఏ భాషాపదాన్నయినా తల్లి బిడ్డను పొదువుకొన్నట్లు పొదువుకోగలదు తెలుగు భాష. సంగీతంలోని ఏ శబ్దానికైనా తెలుగంత సమీపంలోకి రాగల ద్రవిడ  భాష మరొకటి లేదు. కంప్యూ టర్లో వాడే బైట్స్ పరిజ్ఞానానికి తెలుగంత అనుకూలత ఆంగ్లానిక్కూడా లేదని ఏనాడో 'సైన్స్ టుడే' లాంటి వైజ్ఞానిక పత్రికలు పరిశోధనాత్మక వ్యాసాలు ప్రచురించాయి. 

జనం నాలుకల  మీద సహజంగా పలికే భాషలో చెబితేనే ఏ విషయమైనా చొచ్చుకుపోవడం సులభమవుతుంది. క్రైస్తవ మత ప్రచారకుల నుంచి, శైవ మత ప్రచారకుల వరకు అర్థమయిన ఈ విశేషం  మన తెలుగు నవనాగరీకులకు  ఎందుకో తలకెక్కడం లేదు! 

ఆంగ్లం పట్టుబడకపోతే నేటి పోటీ ప్రపంచం ధాటికి తట్టుకోవడం కష్టమని తల్లిదండ్రుల భయం. ఆ భయం అర్థం చేసుకోదగ్గదే! కానీ... అందుకోసం బిడ్డ కడుపులో పడ్డనాటినుంచే ఏబిసిడిలు తప్ప మరోటి 'అనరాదు... వినరాదు... కనరాదు' అని ఆంక్షలు విధించ డమే విడ్డూరం! వసతో పాటు ఆంగ్లాన్ని రంగరించి పోయాలన్న తల్లిదండ్రుల ఆతం చూస్తే నవ్వొస్తోంది. కోపమూ వస్తోంది. 

అభివృద్ధికి ఆంగ్లానికి ముడిపెట్టేవాళ్ళు చైనా, రష్యాల్లాంటి దేశాల ప్రగతికి ఏం సమాధానం చెబుతారు?! సొంత భాషంటే - సొంత ఉనికిని చాటే ప్రకటన. తమిళుడికి తమిళమంటే ప్రేమ. కన్నడిగుడికి కన్నడమంటే ప్రాణం. మరాఠీ వాడికి మల్లే మనమూ మన భాషను ఠీవికి దర్ప ణంగా ఎందుకు భావించమో అర్థం కాదు! 

పిల్లల కాదు... ముందు బుద్ధి రావాల్సింది పెద్దలకి, తల్లిదండ్రులకి, విద్యా వేత్తలకి! ముఖ్యంగా ఈ తెలుగు గడ్డ మీద! ఆ ముక్క. చెప్పిపోదామనే నేనిక్కడ దాకా వచ్చింది' అంటుంటే హాలు హాలంతా కరతాళ ధ్వనులతో మిన్నుముట్టింది.

'స్టాండింగ్ ఒవేషన్' ఇచ్చిన వాళ్ళలో పర్యవేక్షక బృందమూ ఉంది.

'జీనియస్' సంస్థ నగర ఫ్రాంచైసీ మా 'విద్యారణ్యకే దక్కిందని వేరే చెప్పవల్సిన పని లేదనుకొంటా. 

అరవై ఏళ్ళ కిందట పిలవని పేరంటానికి వచ్చి మమ్మల్నంతా మంత్రముగ్ధుల్ని చేసారు శంకరంబాడి సుంద రాచారిగారు. 

మళ్ళీ అదేతరహా మాయాజాలం చేసి మమ్మల్ని గట్టెక్కించి పోవడానికి రావడం ఎలా సంభవం?!

ఎవరు పిలిచారని ఇక్కడి దాకా వచ్చి తెలుగు ఔన్నత్యంతో పాటు అవసరాన్ని గురించి కుండబద్దలు కొట్టినట్లు! 

వేదిక మీద ప్రసంగం చేసిన సుందరాచారిగారు సుంద రాచారిగారు కాదు. ఆ ద్రోణాచార్యుడి ఏకలవ్య శిష్యపరమాణువు..  రామాచారిగారుట! 

గంటపాటు తెలుగు కార్యక్రమం సమర్పించక తప్పని పరిస్థితుల్లో చిక్కుకున్నప్పుడు మిసెస్ కపర్దీకి ఠక్కు మని గుర్తుకొచ్చిన ఆపద్భాంధవుడు ఆయన. మిసెస్ కపర్దీ పూర్వం పనిచేసిన కార్పొరేట్ విద్యాసంస్థలో ఆంగ్ల ఉపాధ్యా యుడు. పిల్లలకి ఆంగ్ల పాఠాలు చెబుతూనే తెలుగు భాష గొప్పతనాన్ని గురించీ కథలు, పాటలు, పద్యాలు చెబుతుండే వాడుట! ఆ విషయమై యాజమాన్యంతో గొడవలైతే ఉద్యోగం వదులుకోవడానిక్కూడా సిద్ధపడ్డాడుట!

‘పోటీ పరీక్షలకు హాజరయ్యే అభ్యర్థులకు ఆంగ్ల, తెలుగు సబ్జెక్టుల్లో తర్ఫీదు ఇచ్చే ఏదో కోచింగు సెంటర్లో అత్తెసరు జీతానికి పొట్టపోసుకొంటున్నాడు ప్రస్తుతం' అని మిసెస్ కపర్దీ వివరించింది.

రామాచారిగారు చేసిన ఉపకారానికి తృణమో పణమో

ఇద్దామనుకొన్నాను. 

తృణంలాగే తృణీకరించాడా సాయాన్ని!

 పణంగా కోరిన కోర్కె మాత్రం విచిత్రమైనది. 

"మీ ఉదయం పూట పార్థనల్లో 'మా తెలుగుతల్లికి మల్లెపూదండ' పాట పాడించండి చాలు! అలాగైనా పిల్లలకు 'మన తెలుగు భాషం'టూ ఒకటుందని మన్నన ఉంటుంది" అనేసాడు.

ఆ పని ఎటూ నేను చేయాలనుకొన్నదే! పాఠ్యప్రణాళికతో నిమిత్తం లేకపోయినా మాతృభాషను కనీసం ఐదు తరగతుల వరకైనా ఐచ్ఛికంగా  నడపడానికి  సిద్ధపడ్డ పిల్లలకే మా విద్యారణ్యలో ప్రవేశం. 

ఆ నిబంధన విధించడానికి అంగీకరించిన తరువాతే 'జీనియస్ సంస్థ ' మాతో టైఅప్ అవడానికి సిద్ధపడింది.

'తెలుగు విభాగానికి రామాచారిగారినే బాధ్యులని చేస్తే సరి. సుందరాచారిగారే మన మధ్య మసలుతున్నట్లుంది గదా సార్!' అని సలహా ఇచ్చింది మిసెస్ కపర్దీ. 

మంచి సూచన. 

'తెలుగు ఎక్కడ ఉంటుందో తనక్కడ ఉండాలన్న గురువు గారి ఆకాంక్షా నెరవేర్చినట్లుంటుంది' అనిపించింది నాకు. 

' అది సరికాదేమో సార్! సుందరాచారిగారిలాంటి వాళ్ళెక్కడ ఉంటే అక్కడ మాత్రమే తెలుగు వినబడే పరిస్థితి వచ్చిందేమో!' అన్నాడు రామాచారిగారు ఆ తరువాత కలిసి నప్పుడు!

కాదనగలమా!?

( గమనిక: ఈ కథలోని శంకరంబాడి సుందరాచారి కీ.శే ' తెలుగు తల్లి ' గీతా కర్తలు శ్రీ శంకరంబాడి సందరాచారి కాదని గమనిక . కథలోని పాత్ర కేవలం కల్పితం ) 

- కర్లపాలెం హనుమంతరావు 

( రచన - మాసపత్రిక - అక్టోబర్ - 2016 - సంచికలో ప్రచురితం ) 

సాహిత్య వ్యాసం సొంత ముద్ర కర్లపాలెం హనుమంతరావు ( తెలుగు వెలుగు- ఆగష్టు 2018 సంచికలో ప్రచురితం '

 

సాహిత్య వ్యాసం 

సొంత ముద్ర 

కర్లపాలెం హనుమంతరావు 

( తెలుగు వెలుగు- ఆగష్టు 2018 సంచికలో  ప్రచురితం ' 

ఏ వలరాజు భార్యను నుపేంద్రుని కోడల శంభుచేత నా 

దేవర గోలుపోయి కడు దీనత నొందుచుచున్న దానఁ రం 

డో వనవీధినున్న కచరోత్తములార దిగీంద్రులార రం 

డో వనవాసులార వినరో మునులార యనాథ వాక్యముల్

నేను మన్మథుడి భార్యను . విష్ణుమూర్తి కోడల్ని.  శివుడి మూలకంగా  నా భర్తను పోగొట్టుకుని చాలా దుఃఖంలో ఉన్నదాన్ని. అడవుల్లో, ఆకాశంలో ఉండేవాళ్లు, అంతా రండి! ఈ అనాధ వినండి!- అని పై పద్యానికి అర్థం. ఈ పద్యం పోతన రచించిన  ' వీరభద్ర విజయం'లోని రెండో 121వ పద్యంగా కనిపిస్తుంది, 

* *

నిస్సహాయ పరిస్థితుల్లో బలహీనులు, భాగ్యులు ఇలాగే స్పందిస్తారు. ముఖపరిచయం లేకపోయినా దారినపోయే వాళ్లందరినీ పేరు పేరునా పిలిచి తమకు జరిగిన అన్యాయాన్ని ఏడుస్తూనే ఏకరువు పెట్టే ప్రయత్నం చేస్తారు. ఆ పనే చేస్తోంది ఇక్కడ రతీదేవి కూడా!

ఇంద్రుడు పంపించాడని శివయ్య గుండె బొండుమల్లెల పరిమళాలు పూయించాలని పూలబాణాలతో సహా మహా ఆర్భాటంగా ఊరేగుతూ వచ్చాడు. వలరాజు (ఆహాఁ! ఎంతచల్లని తెలుగు పలుకు). దేవయ్య మీదకి బయల్దేరే ముందు అక్కడికీ ఓ ధర్మపత్ని బాధ్యతగా ముందొచ్చే ముప్పు గురించి హెచ్చరించింది రతీదేవి. అతివిశ్వాసంతో శివయ్య మీద ప్రణయసైన్యాన్ని వెంటేసుకుని మరీ దాడి చేశాడు మన్మధుడు. చివరకు ఆ ముక్కంటి మూడోకంటి నిప్పురవ్వలకు కాలి బూడిదపోగయ్యాడు! 

శివయ్య చేసింది అన్యాయం. కానీ ఆయనేమో దేవతలకు దేవుడు. ఎవరయ్యా ధైర్యంగా ఎదురు నిలబడి అడగ్గలరు? అట్లాగని మనసారా ప్రేమించి పెళ్లాడి కడదాకా జీవితాన్ని పంచుకుందామని గంపెడంతాశతో గృహస్థ ధర్మం స్వీకరించిన స్త్రీమూర్తి చూస్తూ ఊరుకుంటుందా? ఏదేమైనా సరే... తన భర్తకు జరిగిన అన్యాయాన్ని ప్రశ్నించేం దుకు ఎదురు నిలబడాలనే సగటు ఇల్లాలి మాదిరి రతీదేవి పంతం పట్టింది. అందుకే ఆ దుర్ఘటన జరిగిన వనంలోనే బూడిదకుప్ప ముందు కూలబడింది. అక్కడి వనవాసులను, ఆకాశజీవులను, ఆఖరికి ఆ శివయ్యే సర్వస్వమనుకునే మునిగణాలను కూడా తన మొర ఆలకించమని వేడుకుంటోంది పరమ దయనీయంగా! 

మామూలు మానవులకే కాదు దివ్యశక్తులున్నాయని మనం నమ్మే దేవుళ్లు కూడా కష్టసుఖాలు ఎదురైనప్పుడు మనలాగే భావోద్వేగాలకు లొంగిపోతారా? అని ప్రశ్న వేసుకుంటే కొన్ని కొత్త విషయాలు బయటికి వస్తాయి. అవి కావ్యరచనకు సంబంధించిన రహస్యాలు.

సృజన రహస్యమంతా అక్కడే ఉంది. తన కృతిని పదిమంది చదివి తాదాత్మ్యం చెందాలని కోరుకుంటాడు కవి. అలా తన్మయత్వం చెందాలంటే రచనలోని పాత్రలు దేవుళ్లయినా, దానవులైనా మనుషుల మాదిరే భావోద్వేగాలు ప్రదర్శించక తప్పదు. అప్పుడే చదివే పాఠకుడు తన స్వభావంతో.. తన పరిసరాల నైజంతో ఆ పాత్రలను సొంతం చేసుకునేది. తన రచన చదివే పారకులు ఎవరో ముందే నిశ్చయించుకునే కవి/ రచయిత ఆ రచనను తన సొంత స్థాయికి కాకుండా పాఠకుడి మేధోస్థాయికి తీసుకువెళ్తాడు.

కథాకాలం ఏదైనప్పటికీ, కథన  కాలానికి పాఠకుల భావోద్వేగ స్థాయికి తగినట్లు సాగే రచనే పదికాలాల పాటు కాలానికి ఎదురీది నిలబడేది.

పై పద్యకర్త బమ్మెర పోతన అని ప్రత్యేకంగా చెప్పక్కర్లేదు. ఆ అచ్చతెలుగు పదాల పోహళింపు, ద్రాక్షాపాక రసధార, చెవులకు ఇంపనిపించే శబ్దాల్ని పొదిగి చేసే పదప్రయోగాలు, సందర్భానికి తగ్గట్లు ఛందోవృత్తాల వాడకం... ఇవన్నీ ఆయన ‘ముద్ర’ను పట్టిచ్చేస్తాయి.

రచన చదివినప్పుడే ఫలానా కవిది/ రచయితది ఈ కర్తృత్వం అని పాఠకుడు  గుర్తుపట్టేలా రచన సాగితే.. అదే ఆ కవి 'ముద్ర'. 

ప్రతీ కవి, రచయిత, కళాకారుడు తనదైన సొంత'ముద్ర' స్థాపించుకున్నప్పుడే సాహిత్యంలో అతని పేరు చిరస్థాయిగా నిలబడుతుంది. కొత్త రచయితలు పాత రచయితల నుంచి నేర్చుకోవాల్సిన అనేక సృజన లక్షణాల్లో 'ముద్ర' కూడా ఓ ముఖ్యమైన సుగుణం.

- కర్లపాలెం హనుమంతరావు 

( తెలుగు వెలుగు- ఆగష్టు 2018 సంచికలో  ప్రచురితం ' 

కొత్త రచయితా!.. కొంచెం జాగ్రత్త! - కర్లపాలెం హనుమంతరావు ( మే 2009 విపులలో ప్రచురితం ) - కథానిక

  కథానిక: 

కొత్త రచయితా!.. కొంచెం జాగ్రత్త!

- కర్లపాలెం హనుమంతరావు 

( మే 2009 విపులలో ప్రచురితం ) 

యువ రచయితలకు శుభవార్త! పబ్లిషర్ల, పత్రికల ఆదరణకి నోచుకోని సోదరులారా! మీ మంచి కథనొకటి ఎంచి మాకు పంపించండి. జనవరి ఒకటికి మేము వెలువరించబోయే సంచికలో ప్రచురించటమే కాకుండా, తగిన పారితోషికమందిస్తాం. మీ ప్రతిభను వెలుగులోకి తెచ్చే ఈ అవకాశాన్ని వదులుకోకండి. ముందు ముందు మీతో సాహిత్య సంబంధాలను బలపరచుకునేందుకు వీలుగా, ఉత్తర ప్రత్యుత్తరాల కోసం తగినన్ని తపాలా బిళ్ళలు జతచేయటం మరవకండి.  మీ ఉత్సాహమే మాకు ప్రోత్సాహం

జి. గురునాధం

సాహిత్యసాగర్

బొగ్గులకుంట 

18.9.2008

*******

జి. గురునాథం 

సెక్రటరీ

సాహిత్యసాగర్

శతకోటి నమస్కారాలు! 

 'బాకా' పత్రికలో మీ ప్రకటన చూశాను. ఎంత ప్రతిభ వున్నా ఏ  పత్రికా ఉదారంగా కొత్తవారిని ఏ ఆదరించని ఈ రోజుల్లో, మీరు తలపెట్టిన సాహిత్యసాగర్ ఉద్యమం మాబోటివారికి ఎంతో ఉత్సాహాన్నిస్తుంది. 

'శివం' అనే ప్రసిద్ధ రచయితతో నాకు వ్యక్తిగత పరిచయం ఉంది. అతని రచనలు అచ్చుగాని పత్రిక లేదు. ప్రచురణ కర్తలు అతని నవలల కోసం వేధించటం నేనెరుగుదును. నిజానికి అతను రాసేదంతా వట్టిచెత్త. వాటి వెంటబడే పత్రికలు, ప్రచురణకర్తలు రచనలను నా కనీసం వేలైనావేసి ఎందుకంటుకోవటం లేదో తెలీదు! 

నా 'పిచ్చి' కథ జతచేస్తున్నాను. ఇది చదివితే మీకే తెలుస్తుంది నా ప్రతిభ. మీ దయవల్ల నా పిచ్చి వెలుగులోకొస్తే మీకు ఆజన్మాంతం రుణపడివుంటాను. మీరు కోరినట్లు తపాలా బిళ్ళలు జతచేస్తున్నాను. 

కొత్త సంవత్సరంలో వచ్చే మన కథాసంకలనం కోసం ఎదురుచూస్తూ.. 

సదా మీ సహకారాన్ని కోరుకునే

మీ (సంతకం) 

బిపాసా ( బొగ్గులకుంట పార్ధ సారథి) 

తేదీ: 21.9.2008

****************

సాహిత్య మిత్రులు బిపాసాగారికి 

మీ 'పిచ్చి' కథ అందింది. ప్రచురించగలం. 

మీలాంటి ప్రతిభావంతులు మా సాహిత్య సింధువులో ఓ బిందువైతే ఉచితంగా వుంటుందనే ఉద్దేశంతో, సభ్యత్వ ఫారాలు పంపిస్తున్నాం. ప్రాథమిక సభ్యత్వం వంద రూపాయలు. సంస్థ సెక్ర టరీ పేరున ఎమ్. ఓ చేసి ఆ రసీదును, నింపిన ఫారాలతో జతచేయటం తప్పని సరి. 

మా సంస్థ నియమ నిబంధనల ప్రతి వి.పి.పి. ద్వారా పంపుతున్నాం. ఐదువందలు ఇచ్చి విడిపించుకోవాలని మనవి.

జి. గురునాథం

సెక్రటరీ; సాహిత్య సాగర్, 

బొగ్గులకుంట,

25.9.2008

పి.యస్: కథా సంకలనం ఏర్పాట్లలో ఉన్నట్లు తెలియ చేయటానికి సంతోషిస్తున్నాం. 

***************

గౌరవనీయులైన జి. గురునాథంగారికి, 

శతకోటి వందనాలు

మీరు కోరినట్లు సాహిత్యసాగర్ సంస్థ సభ్యునిగా చేరుతున్నాను. ఎమ్.ఒ. రసీదు జతచేసిన సభ్యత్వ ఫారాలను స్వీక రించగలరు. ఈరోజే వచ్చిన వి.పి.పి. ని విడిపించాను. మీరు కొత్తవారిని స్వచ్ఛందంగా ఆదరించటమే కాకుండా, పారితోషికాలిచ్చి ప్రోత్సహించటం అపూర్వం.

పత్రికలు, పబ్లిషర్లు, సాహిత్య పీఠాధిపతులలాగా పెత్తనం చెలాయించకుండా సాహిత్యసాగర్ లాంటి సంస్థలు ఉద్య మాలు నిర్మిస్తే ఉచితంగా ఉంటుంది. ఆలోచించాలని మనవి.

కథా సంకలనంకోసం ఎదురుచూస్తూ

సదా 

మీ అభిమానాన్ని ఆశించే

బిపాసా 

తేదీ: 25.11.2008

****************

సంస్థ సాధారణ సభ్యులు బిపాసాగారికి 

సాహితీ అభివందనాలు

కథాసంకలనంలో ప్రచుణార్ధం ఆంధ్ర దేశం నలుమూలల నుండి వేలాది రచనలు వచ్చిపడుతుండటం వల్ల, పని వత్తిడి రెట్టింపయింది. ముందుగా ప్రకటించిన విధంగా జనవరి నాటికి కాక ఉగాదికి పుస్తక ప్రచురణ పూర్తవుతుందని భావిస్తున్నాం. 

పుస్తక ప్రచురణ ఈరోజుల్లో వ్యయ ప్రయాసలతో కూడుకున్న వ్యవహారంగా మారింది. అందుకే సభ్యులందరూ ఏడాది చందా ముందుగా కట్టి ఆర్థికంగా చేయూతనివ్వాలని అర్థిస్తున్నాం.

కథా సంకలనంలో ప్రచురించే ప్రతి కథకూ వెయ్యి నూట పదహార్లు పారితో షికంగా ఇవ్వాలని కార్యవర్గం తీర్మానించిందని తెలియజేయటానికి సంతోషిస్తున్నాం. ఒకాయిలు లేని సభ్యుల రచనలు మాత్రమే సంకలనంలో చోటుచేసుకొంటాయని గమనించగలరు.

మీ సహాయ సహకారాలనాశిస్తూ

జి. గురునాథం

అనంతపురం, 

3.2.2009

నమస్కారం.

పుస్తక ప్రచురణ వ్యవహారంలో తలము నకలవుతున్నందువల్ల, జాబు రాయటం కాస్త ఆలస్యమయింది. అన్యథా భావించరని తలుస్తాను.

ప్రచురణ పని దాదాపు పూర్తయింది. కవరు పేజీ హైదరాబాదు పల్లవి గ్రాఫిక్స్ లో తయారవుతుంది.

సాహిత్య ప్రచురణతో పాటు ప్రచారం కూడా సంస్థ లక్ష్యాలలో ఒకటి. కాబట్టే అందంగా అచ్చొత్తించిన ఈ సంకలనం అందరి చేతుల కందేవిధంగా ఏర్పాట్లు అవుతున్నాయి.

సభ్యుల జీవిత విశేషాలను ఫోటోతో సహా ఈ పుస్తకంలో పొందుపరచాలని సంస్థ తీర్మానించింది. సమయం తక్కు వగా ఉన్నందువల్ల, మీరు వెంటనే మీ పాస్పోర్ట్ సైజు ఫోటో బ్లాక్ మేకింగ్ ఛార్జీలు వందరూపాయలతో సహా పంపాలని మనవి. వారం రోజులలోగా అందితేనే, సంకలనంలో  ప్రచురించటానికి వీలవుతుందని గమనించగలరు. 

ఇట్లు

మీ

జి.గురునాథం 

*************

తేది: 27.8.2009

శ్రీ బిపాసా గారికి, 

నమస్కారం

పుస్తక ప్రచురణ పూర్తయిందని తెలియచేయటానికి సంతోషిస్తున్నాం, ముందుగా నిర్ణయించిన ప్రకారం పారితోషికం నగదు రూపంలో కాకుండా  వస్తకాల రూపంలో అందజేస్తే ఉచితంగా ఉంటుందని సంస్థ భావిస్తున్నది.   పుస్తకం విలువ రూ. 200/ గా నిర్ణయించాం. తక్కువలో తక్కువ పది కాపీలను పంపటం ద్వారా పారితోషికాలను చెల్లించాలని సంస్థ తీర్మానించింది. పదిరోజులలోపు మీరు మీకు కావాల్సిన కాపీల విలువను (సభ్యులకు మాత్రమే ఈ సదవకాశం) ఎం.ఒ. చేస్తూ రసీదును జతచేయాలని మనవి. విడి కాపీలను పంపటం కుదరదని

గమనించగలరు.

సాహిత్య ప్రచారోద్యమంలో భాగంగా, మీనుండి ఎంవో రసీదు అందిన వెంటనే మీరు కోరుకున్నవారికి మేమే నేరుగా తపాలాఖర్చులు భరించి పంపగలం. గడువుతీరిన తరువాతగానీ, కాపీలు అయిపోయిన తరువాతగానీ ఈ సదు

పాయం నిలిచిపోతుందని గమనించగలరు

మీ ఆర్డరుకోసం ఎదురు చూస్తూ.. 

జిగురునాథం. 

పి. యస్: తపాలా ఖర్చులుపోను, పారి తోషికంలో మిగులు ఉంటే  ఆ విలువకు సరిపడా మీకు పుస్తకం కాపీలు పంపిస్తామని గమనించగలరు. 

****************************************

 బిపాసా ( బి.పార్థ సారథి ) 

బొగ్గులకుంట 

11.8.2000

సాహితీ మిత్రులు శివంగారికి ,

నమస్కారం. 

చాలాకాలానికి మీకు ఉత్తరం రాసే అవకాశం కలిగింది. నేను బొగ్గులకుంట పార్థసారథిని, బిపాసా నా పెన్నేమ్ గుర్తు కొచ్చారని ఆశిస్తాను.

కాకినాడ బ్రాంచిలో కలిసి పనిచేశాం. ఆ రోజుల్లో మనిద్దరి మధ్య తరచూ వివాదం చెలరేగుతూ  ఉండేది. పత్రికలుగానీ, పబ్లిషర్లుగానీ పేరుకే గాని, రచనలకు విలువ ఇవ్వరని నేనంటే మీరు నా వాదనను ఖండించేవారు. 

రచయితగా నేను మీకన్నా సీనియర్.  ' రచన'  నుంచి ' రసికప్రియ ' వరకు నేను నా కథలను పంపించని పత్రిక లేదు. అచ్చేసుకున్న పత్రిక అంతకన్నా లేదు. అప్పటికే మీరు లబ్ధప్రతిష్ఠలయినందువల్ల, నాతో ఏకీభవించేవారు కాదు. మీ రచనలకు నా రచనలు ఏ మాత్రం తీసిపోవని గ్యారంటీగా చెప్పగలను. కానీ నాకు మీకున్నంత 'సర్కిల్'లేదు. ఆడపేరుతో రచనలు చేయలేను. ఏ పత్రికైనా.. పబ్లిషరైనా ఇంక నా కథలను ఎందుకు అచ్చువేస్తారు?

పత్రికల, పబ్లిషర్ల సాహిత్య పెత్తనం చెల్లిపోయే రోజులు రావాలని నేను కలలు కనేవాడిని. నా కల నిజం చేయటానికన్నట్లు 'సాహిత్యసాగర్' అనే సంస్థ ఉద్భ వించింది. కొత్తవారికి ప్రోత్సాహమిచ్చి వారి సామర్థ్యాన్ని లోకానికి చాటిచెప్పటానికి పూనుకొంది. అందులో భాగమే రెండురోజుల్లో మీకు చేరబోయే నా కథా సంకలనం. అందులో అచ్చయివచ్చిన నా 'పిచ్చి' కథను చదివి మీ అభిప్రాయాలను ఇకనైనా మార్చుకుంటారని ఆశిస్తున్నాను. ఇదే కథను తెలుగు పత్రికలన్నీ తిప్పిపంపటంలో ఒక్క తాటిపై నిలిచాయి!.. 'పిచ్చి' కథ అచ్చవకుండా ఆపటం ఏ పత్రిక తరమూ కాదు.

కథ చదివి మీ అభిప్రాయాలను రాస్తారనీ.. మీ రచనలకూ, నా రచనలకూ

వున్న భేదం గుర్తిస్తారని ఆశిస్తూ.. 

బిపాసా 

******************

విజయనగరం 

28.3.2009

మిత్రులు పార్థసారథిగారికి,

నమస్కారం. 

చాలాకాలం తరువాత మీనుండి వచ్చిన వుత్తరం ఆనందం కలిగించింది. కంటెంట్ చూసి బాధకలిగింది. సాహిత్యసాగర్ వారి నుండి కథాసంకలనం అందింది. కానీ.. అందులో మీ 'పిచ్చి' కథ లేకపోవటం చేత, నా అభిప్రాయం రాయలేకపోతు న్నాను. క్షమించండి! 

లాటరీ పద్ధతి మీద ఎన్నికయిన కథ లను మాత్రమే ప్రచురించామని ప్రకటించారు వాళ్ళు. మీ రచన లాటరీలో రాకపో వటం కాకతాళీయం అనుకోవాలేమో! కార్య వర్గ సభ్యులందరి రచనలూ 'లాటరీ’లో తగిలాయి మరి ! మీరు గమనించగలరు. 

లాటరీ పద్ధతిలో రచయితలను తయా రుచేయటం నిజంగా కొత్త పద్ధతే! ప్రచారా నికి సైతం ఈ సంస్థ ఎన్నుకున్న విధానం విలక్షణంగా వుంది! మీకు ఈపాటికే అర్థ మయివుండాలి... సాహిత్య సాగర్' పచ్చి వ్యాపారముఠా.  జి. గురునాధం అనే జిగురు నాథం కన్యాశుల్కం మార్క్ గిరీశాన్ని మించిన కిలాడీ. 

అచ్చులో పేరు చూసు కోవాలని ముచ్చటపడే మీ బోటి వారి బలహీనతను కేష్ చేసుకోవటానికి పకడ్బందీగా వాళ్లు అల్లిన ఉచ్చులో పడ్డారు మీరు. పత్రికల మీద , పబ్లిషర్స్ మీద అప్పట్లో మీకుండే కచ్చ, ఇప్పుడు ఉద్యమస్థాయికి కూడా ఎదిగినట్లు అనిపిస్తుంది. 

పేరున్నవాళ్ళకే ఆదరణ వుంటుందని మీ అభియోగం. ఎంత పేరున్న రచయిత అయినా మొదట్లో కొత్తవాడేగదా? మరెలా పత్రికలో చోటు లభించింది? పలుకుబడి వల్ల అంటారా? ఒప్పుకొంటాను. వాళ్ళు రాసే పలుకుబడిలోని బలంవల్లే ఆ స్థానం లభిస్తుంది. 

పత్రికలు, పబ్లిషర్లు పీఠాధిపతులకుమల్లే పెత్తనం చేస్తున్నారనే ఇంకో ఆక్రోశం మీకుంది. తేలికగా డబ్బు సంపా దించుకునే మార్గాలు కోకొల్లలుగా వున్న ఈ రోజుల్లో కూడా, చదువరుల సంఖ్య క్రమంగా తగ్గుతున్న పరిణామక్రమంలో కూడా.. వాళ్ళు ఇలా పత్రికలు, పుస్తకాల ప్రచురణను నమ్ముకుని నానాకష్టాలు పడుతున్నారు అంటే కేవలం సాహిత్యాన్ని నమ్ముకునే సుమండీ! మీ రచనలు తరచూ తిరిగిరావటంవల్ల కలిగిన ఉక్రోషం మిమ్మల్ని ఈ నిజం వప్పుకోనీయటంలేదు. 

చివరగా ఒక్కమాట. ఒక పత్రిక ఒక కథను తిప్పిపంపితే అది దాని తప్పను కుందాం. మరి అదే కథను  అన్ని పత్రికలూ తిప్పిపంపుతూ వుంటే 'లోపం' ఎక్క డుందో ఆలోచించండి:

రచనలు చేయటం బ్రహ్మవిద్య కాకపో యినా.. గారడీవిద్య కూడా కాదు. సమాజాన్ని అన్ని కోణాలగుండా పరిశీలిస్తూ, సమ్యక్ దృష్టితో సాహిత్య విలువలను ప్రతిపాదిస్తూ, చైతన్యమార్గం వైపు వేలు చూపించేదే  నిజమైన రచన. పరిశీలన, పరిశోధన, మంచి మార్పు కోసం  ఆవేదన, భాషతో మంచి పరిచయం. కళాత్మకమైన అభిరుచి.. ఇన్ని వుండాలి రచయిత ఆవాలనుకునేవాడిలో! వట్టి  ఆవేశం, దుందుడుకుతనం మాత్రమే వుండే రచనలు కాలనికి నిలవవు. 

అచ్చులో పేరు చూసుకోవాలన్న మోజే మొదట్లో ఏ రచయిత చేతనయినా రచనలు చేయిస్తుంది. కానీ అదే బలహీనతగా మారకూడదు. పార్థసారథిగారూ! సారీ.. బిపాసాగారూ! రచయితకు కావాల్సింది వేదనే కాదు.. సాధన కూడా. అది మీలో ఇంకా పదును తేలలేదన్నం దుకు ఉదాహరణ మీరు ఉత్తరంలో రాసిన 'బేధం' అనే మాట. బికి వత్తో.. 'ద'కి వత్తో తెలీని దశనుండి.. మీరు మరింత పట్టుదలతో ముందుకు సాగి, అచిరకాలం లోనే మంచి రచనలు చేసి, నాకన్నా మంచి పేరు ప్రఖ్యాతులు ప్లస్ డబ్బు సంపా దించుకోవాలని ఒక నిజమైన మిత్రుడుగా నా కోరిక. 

నా సహాయ సహకారాలు ఎప్పుడూ వుంటాయని హామీ ఇస్తున్నాను.

అప్పటిదాకా సాహిత్యసాగర్ లాంటి తాయెత్తులు అమ్ముకునే వాళ్ళ వలలో పడ వద్దని నా సలహా! 

కొత్త రచయితా!.. కొంచెం జాగ్రత్త!

అభినందనలతో

మీ 

శివం

****************************************** 

- కర్లపాలెం హనుమంతరావు 

- మే 2009 విపుల ప్రచురితం 

యుగద్రష్ట గురజాడ - ఆధునిక తెలుగు నాటకం - కె. రవివర్మ సేకరణ - కర్లపాలెం హనుమంతరావు

 

యుగద్రష్ట గురజాడ -  ఆధునిక తెలుగు నాటకం

- కె. రవివర్మ

సేకరణ - కర్లపాలెం హనుమంతరావు 

(కేరళనుంచి వెలువడుతున్న హిందీ మాసపత్రిక “సాహిత్య మండర్ పత్రిక" ప్రధాన సంపాదకులు కె. రవివర్మ. తెలుగు సాహిత్యానికి మిత్రులు. ప్రజా సాహితి “గురజాడ కన్యాశుల్కం ప్రదర్శన శతాబ్ది" సంచికను ఆగస్టు 92లో వెలువరిస్తున్నామని వారికి ప్రజాసాహితి తెలియజేస్తో, ఈ నాటకం మళయాళంలోకి అనువాదం జరిగిందా ? అయితే ఓ సరిచయ వ్యాసం హిందీలో రాసి పంపమని కోరింది. మళళంలోకి అనువాదం కాలేదని ప్రజాసాహితికి తెలియజేస్తూ, 'కన్యా శుల్కం' పై హిందీలో పరిచయ వ్యాసం రాసి పంపమని వర్మ ప్రజాసాహితిని కోరారు. 'ప్రజాసాహితి' ఆంధ్ర విశ్వవిద్యాలయం హిందీ లెక్చరర్ కృష్ణ గారిచేత వ్యాసం రాయించి పంపించింది. ఆ వ్యాసాన్ని 'సాహిత్య మండల్ పత్రిక' జూలై 1992 సంచికలో ప్రచురిస్తూ, వర్మగారు ఆదే సంచికలో రాసిన సంపాదకీయం “యుగద్రష్టాః ఏక్ తెలుగు నాటక్” కోసం ఈ క్రింద ప్రచురిస్తున్నాము. తెలుగు అనువాదం ప్రజాసాహితి పాఠకుల కోసం ప్రచురిస్తున్నాం . 

విజయనగరం (ఆంధ్ర) లోని జగన్నాధ విలాసినీ సభ అనేసాంస్కృతిక  సంఘం కేవలం సంస్కృత నాటకాలే ప్రదర్శిస్తూ వచ్చేది. అలాంటిది  అదే సంస్థ ఓ తెలుగు నాటకం ప్రదర్శించి, తెలుగు సాహిత్యంలో, రంగ స్థలంలో ఓ సంచలనం  సృష్టించింది. ఈ నాటకం యధాస్థితివాదులు, సాహిత్య సమాలోచకుల విమర్శకు గురి అయింది. నాటకం పేరు "కన్యాశుల్కం" . 

వివాహం పేరిట యుక్తవయుసు రాని కన్యల్ని, వారి తల్లిదండ్రులకి డబ్బుయిచ్చి  కొనుక్కో వడం. ఈ నాటకం ఇతివృత్తం. ఈ నాటకం ద్వారా  రచయిత గురజాడ వేంకట అప్పారావు తెలుగు త్యంలో శాశ్వత స్థానం పొందారు. 

శ్రీ గురజాడ అప్పారావు విజయనగరం యం. ఆర్. కాలేజీలో ఇంగ్లీషు, సంస్కృత అధ్యాపకులు. అయినప్పటికీ (తెలుగులో) గ్రాంథిక రచనలు చేసే పద్దతికి స్వస్తి చెప్పి, ప్రపథమంగా  తెలుగు నాటకంలో వ్యావహారిక భాషనీ, నుడికారాన్ని ప్రవేశపెట్టారు. అందువల్ల ఈనాడు వారు ఆధునిక తెలుగు సాహిత్యానికి వెలుగుదారి చూపినవారుగా గుర్తింప బడుతున్నారు. 

'కన్యాశుల్కం' ఆధునిక నాటక లక్షణాలని తూ.చ. తప్పకుండా అనుసరించి ఉండక పోవచ్చు. అయినా ఎక్కువ శాతం నిరక్షరాశ్యులు ఉన్న సమాజంలో భావవ్యాప్తికి మాధ్యమంగా నాటక ప్రక్రియని ఎంచుకోవడం ఎక్కువ ఉపయోగకరంగా ఉంటుంది. చెప్ప దలచుకున్న విషయానికి హాస్యాన్ని జోడించి ప్రేక్షకుల ముందుంచితే అది తన

లక్ష్యాన్ని తక్షణం  సాధించుకుంటుంది . 'కన్యాశుల్కం' నాటకం రాయడంలో శ్రీ గుర జాడ ఉద్దేశం సాంఘిక దురాచారాల మూలాలను  చీల్చి చండాడటం.

కన్యాశిల్కం 1892 ఆగస్టు 13వ తేదీన తొలిసారిగా రంగస్థలం మీ ద ప్రదర్శింపబడింది. 1897 సం॥రంలో గ్రంథరూపంలో వెలువడింది. నాటకానికి రాసిన 'భూమి'క'లో శ్రీ గురజాడ యిలా అన్నారు. "విజయనగరం మహారాజు గారి ఆదేశం ప్రకారం పదేళ్ళ క్రితం నేను బ్రాహ్మణ శుల్క  వివాహాలను గురించిన కొన్ని వాస్తవాలను పోగుచేశాను. విశాఖపట్నం ప్రాంతంలో గత మూడు ఏళ్ళగా (1880–83) ఇలాంటి వివాహాలు 1034 జరిగాయి.  ఈ సంఖ్య పరిపూర్ణ మయినది కాదు. కారణం– తత్సంబంధిత వ్యక్తులు తమ కన్యల్ని కుల్కం తీసు కొని వివాహం జరిపినట్టుగా అందరూ ఎలా ఒప్పుకుంటారు ?"

“పైన ఉదహరించిన అంకెలను గురించి ఒక ఏడాదిలో సగటున కుల్క వివాహాలు 334 జరిగాయి. 99 మంది అల్ప వయసులో, 44 మంది నాలుగేళ్ళ అమ్మాయిలకీ, 36 మంది మూడేళ్ళ అమ్మాయిలకి, ఆరుగురు రెండేళ్ళ అమ్మాయిలకీ, ఏడాది వయసు ముగ్గురమ్మాయిలకి శుల్కం తీసుకొని పెళ్ళిళ్ళు జరిగాయి. అమ్మా యిలకోసం తీసుకొన్న శుల్కం  350 రూపాయల నుంచి 400 రూపాయల మధ్య ఉంటుంది. యుక్త వయసు రాకుండానే శుల్క వివాహాలు జరిపించే ఈ దుష్ట సాంప్ర దాయం ఎంతవరమా పోయిందంటే గర్భంలో ఉన్న శిశువుకి సయితం శుల్కం తీసుకొని పెళ్ళి ఖాయం చేసుకోవటం దాకా వెళ్ళింది. ఇంతకన్నా అవమానకర మయిన విషయం సమాజానికేం ఉంటుంది ? ఇటువంటి సాంఘిక దురాచారాల

నిర్మూలనకు  సాహిత్యం నడుం కట్టాలి. ఈ నాటక రచనకి ప్రేరణ ఈ భావమే. 

" కుల్కం లేక వెలయిస్తే ముసలి వగ్గులకి సయితం ముక్కుపచ్చలారని బాలికలు లభిస్తున్నారు. కౌమార్యంలోనే వైధవ్యం ప్రాప్తించే వీరి చేత యిళ్ళల్లో గొడ్డు చాకిరీ చేయిస్తున్నారు.”

కేరళలో సంబూద్రీల (కేరళ బ్రాహ్మణులు) మధ్య సయితం బాల్య వివా హాలు పరిపాటి. అయితే అవి శుల్కం యిచ్చికాక, వరకట్నం ఇచ్చి జరిగేవి. బహు భార్యా వివాహాలు కూడా సర్వసాధారణ విషయం. డబ్బుల అవసరాన్ని బట్టి ఏకన్య తోనయినా వివాహం జరిపించేసేవారు. ఒక్కో పురుషునికి నలుగురేసి భార్యలు . వాళ్ళ మధ్య కీచులాటలు, తగవులాటలు ,అంతఃపుర సవతి  కలహాలు సాధారణం. స్త్రీ లు పరదా  పద్ధతి  పాటించేవారు. పరాయి మగవాని ఎదుటికి వచ్చేవారు కారు. నంబూద్రీ బ్రాహ్మణుల్లో  యింటి పెద్ద కొడుకు మాత్రమే నంబూద్రీ కన్యలనే వివాహం చేసుకునేవాడు. అందువల్ల కన్యాధారంనుంచి విముక్తి కోసం ఆమె తల్లిదండ్రులు ఎంత వరకట్నమయినా సమర్పించుకొని, కాటికి కాళ్ళు సాచుకొన్న నంబూద్రీ వృద్ధునికి  సయితం తమ కన్యల్ని కట్టబెట్టేవారు. 

ఈ సాంఘిక దురాచారానికి వ్యతిరేకంగా 1930వ దశకంలో నంబూద్రీ యువకులు పెద్ద ఎత్తున ఆందోళనను చేపట్టారు. తెలుగులో 'కన్యాశుల్కం'లా, (మళయాళంలో సయితం) నాటకాలు రాసి ప్రదర్శించేవారు. నవలలూ, కథలూ రాసే వారు. ఈ ఉద్యమం విజయవంతమయింది. సాహిత్యానికి ఉన్న శక్తి ఏమిటో, సంఘసంస్కరణకి సాహిత్యం ఎంతలా దోహద పడగలదో ఋజువయింది.

గిరిజనులలో సయితం ఓలి యిచ్చి కన్యల్ని కొనుక్కొనే ఆచారం ఉందని అంటారు. అయితే చిన్న వయసుగల బాలికల్ని కాదు. వయసు వచ్చిన యువతీ యువకులు పరస్పరం యిష్ట వడ్డ తర్వాతనే గిరిజనులలో వివాహాలు జరుగుతాయి. అంతేగాని 'కన్యాశుల్కం' నాటకంలోలాగ ముక్కుపచ్చలారని పసికందులతో క్రూరంగా చెలగాటం ఆడుకోవటంకాదు.

—అనువాదం : నిర్మలానంద

( ప్రజాసాహితి - జనవరి 1993 ) 

సేకరణ : కర్లపాలెం హనుమంతరావు