ఎవరు దేవుడు? -కర్లపాలెం హనుమంతరావు (సూర్య దినపత్రిక సంపాదకీయ పుట ప్రచురితం

 

ఎవరు దేవుడు?

-కర్లపాలెం హనుమంతరావు

(సూర్య దినపత్రిక సంపాదకీయ పుట ప్రచురితం)

 

‘దేవ’ శబ్దం  పదకొండు ధాతువుల సమాగమం- అని మన ప్రాచీనుల విశ్వాసం. లోకాలను ఆడిచడం, ధర్మమార్గం నమ్మినవాళ్లకు సాదనాలు అందించి జయం చేకూర్చడం, మదోన్మత్తులను శిక్షించడం, స్వయం ప్రకాశం, స్వీయానందమనే సులక్షణాలుగా కలిగి ఉండి పరిసరాలను ప్రభావితం చేయడం,  ప్రాణుల తాత్కాలిక విశ్రాంతి కోసం రాత్రిని,  శాశ్వత విరామం కొరకు  ప్రళయాన్ని సృష్టించడం, ఉదాత్తజీవికి ఉండదగ్గ సులక్షణాలు సర్వం తాను కలిగివుండటం,  సంపూర్ణ జ్ఞానికి ఉండే  నిండు విగ్రహంతో సర్వత్రా  వెలుగొందేవాడు దేవుడవుతాడని 'దివు-క్రీడా, విజిగీషా, వ్యవహార, ద్యుతి, స్తుతి, మోద, మద, స్వప్న, కాంతి, గతిషు' అన్న నిర్వచనం నుంచి రుషులు రాబట్టినట్టి దైవస్వరూప భావం. ఆయుర్వేదమంత్రం(14 -20) అగ్ని, వాయువు, సూర్యుడు, చంద్రుడు, వసువు, రుద్రుడు, ఆదిత్యుడు, ఇంద్రుడు ఇత్యాదులందర్నీ లాంటి దేవుళ్లుగానే భావించింది. మాక్స్ ముల్లర్ మహాశయుడయితే మరీ సులువు సూత్రంలో 'దేవుడు అంటే వెలుగు. వెలుగు తప్ప మరేదీ కాదు' (Deva meant originally Bright and nothing else) పొమ్మని తేల్చేసాడు. మధ్యస్థంగా మసిలే   శ్రీసాయణాచార్యుడు స్వర్గం అనే లోకం ఒకటి ఊహించుకుని దేవుడి చేతికి దాని సింహద్వార బీగాలు తాళాలు అప్పగించాడు. దేవుడు అంటే యజమాని, అన్ని రకాల పొగడ్తలకు అర్హుడైన స్వామి అన్న భావం ఆరంభమయింది శ్రీ సాయణాచార్యుడి జమానాలోనే అని పరిశోధకుల అభిప్రాయం.  ఎవరే నిర్వచనం ఇచ్చినా, భాష్యం చెప్పినా- ప్రాణికి, ప్రకృతికి  మేలు చేకూర్చే  చర్యలు చేపట్టే శక్తిని దైవంగా భావించడానికి అభ్యంతరం ఉండనవసరంలేదు.

ప్రకృతి శక్తులు, వాటి అంతర్భాగాలైన  సూర్య చంద్రుల వంటి గ్రహనక్షత్రాలు చలవ వల్లనే భూమ్మీద  మనిషి మనుగడ. నేల, నీరు, ఆకాశం, కాంతి, గాలి-వంటి పంచభూతాలు ప్రాణుల ఉనికికి మూలాధారాలు. మానవ జీవితాన్ని అనుక్షణం ఏదో రూపంలో ప్రభావితం చేసే  చెట్టు చేమా, గుట్టా పుట్టా కూడా దైవసమానాలేనని డాక్టర్ దాశరథి రంగాచార్య వంటి విజ్ఞుల అభిప్రాయపడ్డారు.

 

వేదాలని లోతుగా పరిశీలిస్తే దైవరూపాలన్నీ జడరూపాలలో ఉన్నట్లు తెలిసి అబ్బురమనిపిస్తుంది. చైతన్యస్వరూపుడిగా మనిషి భావించుకునే దేవుడు మనిషికి వాస్తవ జగత్తులో ఎన్నడూ  కనిపించిందిలేదు.  ప్రకృతి శక్తులకు మాత్రమే దైవత్వ మాపాదించే ధోరణి తైత్తరీయోపనిషత్ అంగీకరించదు.  'రసో వై సః రసం హ్యేవాయం లబ్ధ్యా నందీ భవతి' (2.7) సిద్ధాంతం ప్రకారం భగవంతుడంటేనే స్వయంగా ఆనందస్వరూపుడు; జీవాత్మ ఆయన సన్నిధానంలో ఆనందమయం అయిపోతుంది. ఆనందం కలిగించకపోతే ఎవరికైనా జీవించి ఉండాలన్న ఇచ్ఛ ఎందుకు కలుగుతుంది?' అని వాదించే కోవకు చెందుతారు వీళ్లు.

నిజానికి దేవుడు ఎప్పుడూ మారలేదు. అతని స్వభావంలో ఎప్పుడూ మార్పు వచ్చే అవకాశం కూదా లేదు. మారినట్లు కనిపించేదంతా ఆ దేవుడిని నమ్మిన మనిషి భావనలో వచ్చిన మార్పు మాత్రమే! వేదకాలంలో మనిషి ప్రకృతి శక్తులను అర్థం చేసుకొనే శక్తి చాలక భయంతో దేవుళ్లుగా భావిస్తే, పురాణకాలం వచ్చేసరికి ఆ ప్రకృతి శక్తుల స్థానే మానవమూర్తులను బోలే దేవీదేవతలు, వాళ్ల మధ్యనా మనుషులకుండే భావోద్వేగాలు, వాళ్ల సంసారలంపటాలు మొదలయ్యాయి. ఆధునిక యుగంలో కూడా షిర్డీ శాయిలాంటి మనుషుల్లో నుంచే పుట్టుకొచ్చిన దేవుళ్లకు ఆరాధనలు ఎక్కువయ్యాయి.  మనుషులుగా తమకు అసాధ్యమైన పనులు సాధించే శక్తి ఒకటి ప్రేరణ కింద సమాజం ముందు ఏదో ఒక రూపంలోనో, భావనలోనో ఉండటం తప్పని సరి. ఆ దివ్యరూపాలకు, అతీతభావనలకు ఆలంబనమే ఆధునిక మానవుడు ఆరాధించే రూపాలు. వారే అధునిక తరాలకు దేవుళ్లు.

 

జన్మనిచ్చిన తల్లిదండ్రులను. విద్యాబుద్ధులు గరిపే ఉపాధ్యాయులలో దైవరూపాలను చూసుకొనే సంస్కృతి భారతీయులలో తరతరాలబట్టి కొనసాగుతూ వస్తున్నది. ఆపదలప్పుడు ఆదుకున్నవాళ్లను కూడా దేవుళ్లుగా భావించదం మనకు స్వభావసిద్ధంగా వస్తోన్న పాత తరాల లక్షణం. దేశానికి స్వాత్రంత్ర్యం సాధించుకున్న సమయంలో ప్రముఖమైన స్థానంలో ఉన్న మోహన్ చంద్ కరం చంద్ గాంధీని మహాత్మునిగా మాత్రమే కాకుండా దేవుడిగా భావించిన జనసామాన్యం తక్కువేమీ లేదు.

 

ఆదర్శప్రాయమైన జీవితాలను గడిపిపోయేవారిని దైవసమానులుగా భావించే  పూజించే అలవాటు మనకీ దేశంలో తరతరాలుగా  వస్తున్నదే! 'సంశయాత్మా వినశ్యతి' అన్న ఆర్యోక్తి వింటూనే ఉంటాం. పూజ్యభావనతో ప్రతిష్ఠించిన చారిత్రిక పురుషుల విగ్రహాలను గుళ్లో దేవుళ్ల కింద భావించి కొలవడాన్ని కొందరు బుద్ధిమంతులు హేతుబద్ధమైన ఆలోచనలను ముందుకు తెచ్చి ఖండిస్తుంటారు. ఆ తరహా తార్కికులకు తృప్తి కలిగించడం కష్టం; భక్తిభావనకు విశ్వాసం ప్రధానం కనక. 'విశ్వాంసో ధర్మ మూలాంహి' అని కదా పెద్దల మాట!

 

దేవుళ్ల రూపాలు మారవచ్చు. దైవారాధన రూపాలూ మారవచ్చు. ఈ మార్పులేవీ దేవుళ్లుగా మనం ముందు నుంచి భావిస్తున్న ఆ శక్తుల స్వభావాలలో మార్పు తేలేవు, అగ్నిదేవత ఏ రూపంలో ఉన్నా కాల్చే స్వభావం కలిగే ఉంటుంది. ఏ విధంగా పూజించినా  ముక్కులకు దిగేదాకా  మునిగితే గంగ ప్రాణాలు హరించేస్తుంది. రూపంలోని మార్పు, అర్చనలోని మార్పు మనిషి స్వభావంలో వచ్చే మార్పులకు మాత్రమే సంకేతాలు. ఈ  ఇంగితం మనిషికి లేకనే .. దేవుళ్ల విషయమై నాడూ నేడూ మనిషికి మనిషికి మధ్యన, జాతికి జాతికి మధ్యన, దేశానికి దేశానికీ మధ్యన, సంస్కృతి సంస్కృతీ మధ్యన, తరానికి తరానికి మధ్యన ఇంతింత సంఘర్షణ.

 

కవులు సైతం తమ కావ్య రచనల ఆరంభంలో దేవతా ప్రార్థనలు చేసే సందర్భంలో 'ఇష్ట'దేవతాప్రార్థన చేయడం ఇక్కడ గమనార్హం. వైదిక దేవతలు, పౌరాణిక దేవతలు, జానపద దేవతలు, ఆధునిక దేవతలు.. అంటూ ఎన్నో రకాలుగా దేవుళ్లను సైతం తరగతుల కింద విభజించుకొని ఇష్టులైన దేవుళ్లకు మళ్లా ప్రత్యేక ప్రార్థనలు చెయ్యడం .. మనిషి హ్రస్వదృష్టికి నిదర్శనం.

 

'కతివై దేవాః?' దేవుళ్లు ఎందరు? అని యాస్కుడు తనను తాను ప్రశ్నించుకుని 'త్రయం త్రింశోవైదేవాః'-ముఫ్ఫైముగ్గురు అని సమాధానం చెప్పుకున్నాడుట. ఆ నిరుక్తకారుడి లెక్క ప్రకారం, వసువులు ఎనిమిదిమంది, రుద్రులు పదకొండుమంది, ఆదిత్యదేవతలు డజనుమంది, ఇంద్రుదు, ప్రజాపతి ఒక్కొక్కళ్లు- మొత్తం ముచ్చటగా ముఫ్ఫైముగ్గురు. పంచభూతాలు, సూర్యుడు, చంద్రుడు, నక్షత్రజాతి - ఈ మొత్తం ఎనిమిది వసుదేవతలు, జగత్తును నసింపచేయాలన్నా, నివసింపచేయాలన్నా వీటి చలవే కాబట్టి ఇవి వసుదేవతలు. కర్మేంద్రియాలు, జ్ఞానేంద్రియాలు చెరి ఐదేసి.. ఆ పైన జీవాత్మ - మొత్తం పదకొండు- రుద్రదేవతలు. శరీరాన్నుంచి ఆత్మ వెళ్లిపోయే సమయంలో ప్రాణులను ఏడిపిస్తాయి కాబట్టి వీటికీ రుద్రదేవతలనే పేరు వచ్చిందని ఓ భావన కద్దు. సంవత్సరంలోని పన్నెండు మాసాల ద్వాదశ ఆదిత్యదేవతలు. చైత్రానికి సూర్యుడు, వైశాఖానికి ఆర్యముడు, జ్యేష్టానికి వివస్వానుడు.. అదే వరుసలో ఆషాఢ, శ్రావణ, భాద్రపద, ఆశ్వయుజ, కార్తీక, మార్గశిర, పుష్య, మాఘ, ఫాల్గుణ మాసాలకు అంశుమంతు, పర్జన్యుడు, వరుణుడు, ఇంద్రుడు, దాతృది, మిత్రుడు, పూర్ణ, భృగుడు, తృష్ణ -లు ప్రాతినిథ్యం వహిస్తూ ఆయుష్షును హరించే దేవతలు. ఇంద్రుడంటే విద్యుత్తు, ప్రజాపతి యజ్ఞానికి ప్రతీకలైన దేవతలు. ఇంతమంది దేవతలున్నా మళ్ళీ ముగ్గురే ముఖ్యమైన దేవతలు. భూమ్మీద ఉండే అగ్ని, మేఘంలో ఉండే వాయువు.. మెరుపు, అంతరిక్షంలో ఉండే సూర్యుడు.

మూడు ముఖాలతో ప్రకాశించే అగ్నిదేవుని ప్రస్తుతులు 200 సూక్తాలలో కనిపిస్తాయి. ప్రపంచసాహిత్యంలోనే అత్యంత పురాతనమైన వేదాలలోని మొదటి వేదం రుగ్వేదం మొదటి మంత్రం 'ఓం అగ్నిమీళే పురోహితం యజ్ఞస్య దేవమృత్విజమ్/హోతారం రత్నధాతమమ్' అగ్నికి సంబంధించిందే! రుగ్వేద సూక్తులలోని నాలుగో వంతు ఇంద్రదేవుడికే ధారాదత్తం. వ్యవసాయాధారిత భారతదేశంలో మేఘాలను ఛేదించి వానలు కురిపించగల సత్తా  వజ్రాయుధ హస్తపాణి ఇంద్రుడొక్కడిదే. వృత్తుడనే మొండి జలరక్కసి పీచమణచే వృత్తాంతం మహా వీర రసస్ఫోరకంగా పురాణాలు వర్ణించడం వెనకున్న రహస్యం ఆర్యావర్తమంతటా ఇంద్రుడి పట్ల ఉండే విశేషమైన  భక్తిప్రవత్తులు!

 

వైదికపరంగా ఇంద్ర శబ్దం ఐశ్వర్యానికి ప్రతీక. ఆధునికి భారతీయ సాహిత్య విమర్శకులలో బాలగంగాధర్ తిలక్ ఇంద్రుణ్ణి అగ్నికి, వృత్తుణ్ణి మంచుకు ప్రతీకలుగా స్థిరపరిచాడు. పౌరాణికుల దృష్టిలో ఇంద్రుడు స్వర్గాధిపతి అయినప్పటికి వైదికవాజ్ఞ్మయపరంగా 'జీవుడు'కి ప్రతీక. దేవతలకు అధిపతిగా, రాక్షసులకు విరోధిగా, తాపసులకు అడ్డంకిగా  గౌరవం, హైన్య భావం ఒకేమారు ముప్పిరి గొల్పే వైవిధ్యమైన కథలు  ఇంద్రుని మీద వచ్చినంతగా వైదిక వాజ్ఞ్మయంలో మరో దేవతపైన రాకపోవడం గమనించాలి.

 

ద్యుస్థానీయ దేవతలలో సూర్యుడు అత్యంత ప్రముఖమైన దేవుడు. సౌర మండలంలోని సమస్త శక్తికీ మూలాధారంగా ఋషుల భావనలో గౌరవం సాధించిన ఈ సూర్యదేవుడిని వేదాలు 10 సూక్తాలలో ప్రస్తుతించాయి. 'ఓం నమో మిత్రస్య వరుణస్య చక్షసే మహాదేవాయ'అనే రుగ్వేద పదవ మండలం 37 శ్లోకంలో 'మిత్రావరుణులకు కళ్లుగా, సుదూరం నుంచి చూసినా ప్రసన్న ధృక్కులకు దర్శనమిచ్చే దివ్యజన్మ కలవాడిగా,    సకల లోకాలను ప్రకాశింపచేసే మహాదేవుడిగా, మానుష కార్యాలన్నీ యాజ్ఞిక రూపంలో గ్రహించే ఆకాశపుత్రుడిగా' ప్రస్తుతులందుకునే ప్రత్యక్షనారాయణుడు సూర్యభగవానుడు. సోముడు, వరుణుడు, నదులు, రుద్రుడు, బృహస్పతి, సవ్వితృడు, విష్ణువు, ఉషస్సుల వంటి దేవతలు  ఇంకెందరో వేదాలలో తమ తమ స్థానాలను బట్టి ప్రస్తుతులు అందుకున్నారు. ఆ వివరాల జోలికి ప్రస్తుతం పోలేం.. కారణం స్థలాభావం.

 

పౌరాణిక దేవతలుః వేదకాలంనాడు సోదిలో కూడా లేని ప్రజాపతి, పశుపతి వంటి దేవుళ్లకు మలివేద కాలానికి దశ తిరిగింది. విష్ణువు, అతని ప్రతిరూపాలైన కృష్ణుడు వంటి దేవతలకు ఆరాథనలు అధికమయ్యాయి. యజ్ఞయాగాదులంటే తడిసిమోపడయ్యే ఖర్చులు. తలకు మించిన పని ఎత్తుకోవడం కన్నా నమ్మకం కుదిరిన విశ్వాసానికి సంబంధించిన ఓ దేవతాకారాన్ని కల్పించి ఆరాధించడం సామాన్యుడికి సులువైన మార్గంగా తోచింది. తనను బోలిన ఆకారమే దేవుళ్లకూ కల్పించడం, తన ఈతి బాధలను సైతం దేవీదేవతలకు చుట్టబెట్టి కథలుగా వాటిని చెప్పుకుని విని తరించడం ఒక ముక్తి మార్గమనే భావన ప్రచారంలోనికి వచ్చినప్పటి నుంచి దేవుళ్ల వైభోగాలు, వారి వారి బంధుబలగాల వ్యవహారాలు ఆరాధనలో భాగమయ్యాయి. యజ్ఞయాగాదులకు బదులుగా పూజా పునస్కారాలు ప్రారంభమైన పురాణకాలంలో లోకవ్యవహారాన్ని బట్టి ధర్మసంస్థాపన కోసం ఎప్పటికప్పుడు కొత్త కొత్త దేవతారూపాలు ఉనికిలోకి రావడం కొత్త పరిణామం.

 

జైనుడైన అమరసింహుడు తన అమరకోశంలోని స్వర్గ వర్గంలో దేవుళ్లకు ఉండే'అమరా నిర్జరా దేవాస్త్రిదశా విబుధాః సురాః'  లాంటి 26 రకాల పేర్లు చెప్పుకొచ్చాడు. జరా మరణాలు లేని వాళ్లని, ఎప్పుడూ ముఫ్ఫై ఏళ్లలో ఉన్నట్లే కనిపించే యవ్వనవంతులని, మానవవాతీత శక్తులున్న అదితి కూమారులని ఇట్లా ప్రతీ పదానికీ ఉండే వ్యుత్పత్తి అర్థాన్ని అవగాహన చేసుకుంతూ పోతే ఎప్పుడూ కనిపించని దేవుళ్ల శక్తి యుక్తుల మాట ఎట్లాగైనా పోనీ, కంటి ముందు తిరిగే   మనిషి సునిశిత బుద్ధి వైశాల్యాన్ని మెచ్చుకోబుద్ధివేస్తుంది. హద్దులెరుగని కల్పన చేయగల మేధోసామర్థ్యం సృష్టి మొత్తంలో మనిషికి మాత్రమే సొంతమన్న సూత్రం ఎంత తిరుగులేనిదో దేవతల పుట్టుకే ఒక  ఉదాహరణగా నిలుస్తుంది. వేదకాలంనాట జడప్రాయులుగా ఉన్న దేవుళ్లు పురాణకాలం వచ్చేసరికి మహిమోపేతులైన విగ్రహాల రూపంలో జనసామాన్యం మధ్య సుప్రతిష్ఠులవడంలో మనిషి సృజనాత్మకత దాగివుంది.

 

వాల్మీకి రామాయణం 14వ సర్గలో దేవతల పుట్టుకను గురించి ప్రస్తావన ఉంది. జటాయువు తన పుట్టుకను గురించి శ్రీరాముడికి వివరించే సందర్భంలో సృష్టిక్రమం, దేవతల పుట్టుకల ప్రస్తావన వస్తుంది. ప్రజాపతులలో ఆఖరివాడు కశ్యప ప్రజాపతికి, అదితికి కలిగిన సంతానం ముప్పైముగ్గురు దేవతల వివిధ రూపాలని వాల్మీకి చెప్పుకొస్తాడు. మలివేదకాలం నుండి పౌరాణిక దేవతలకే అగ్రతాంబూలం. కవుల కావ్యాలలో కూడా పౌరాణిక దేవతల ప్రార్థనలకే అధిక ప్రాధాన్యం. తెలుగుకవులైతే నన్నయ కాలం నాటి నుంచి అవతారికలలో  ఈ పౌరాణిక దేవతలకే వినతులు సమర్పించింది.

 

జానపద దేవతలు ఉనికిలోకి వచ్చినప్పటి నుంచి సమాజంలోని ఒక ప్రధాన వర్గం చేసే పూజావిధానాలలో చాలా మౌలికమైన మార్పులు చోటుచేసుకున్నాయి. పౌరాణిక దేవతలది లిఖిత సాహిత్య ప్రచారమైతే, జానపద దేవతల ప్రాభవానికి మౌఖిక మాధ్యమం ఆధారం. ఆధునిక కాలంలో గ్రామదేవతలకూ లిఖిత సాహిత్యం ద్వారా నీరాజనాలు పట్టడం సర్వసాధారణమయిపోయిందనుకోండి. అమ్మవారు, పోతురాజుల వంటి ఆరాధనల్లో జానపదులు తమ అలవాట్లనే దాపరికం లేకుండా పూజావిధానం ద్వారా ప్రదర్శించడం గమనార్హం.

 

గ్రామదేవతలలో స్త్రీ దేవతలే అధికం. పురుషదేవతల ఉన్నా వాళ్లు అమ్మవార్లకు ఏ సోదరులో, భర్తలో, బంధువులో మాత్రమే. యుద్ధదేవతలు సాధారణంగా పురుషదేవతలు అయివుంటారని, వ్యవసాయ సంబంధమైన దేవతలలో స్త్రీ దేవతలే అధిక సంఖ్యలో ఉంటారని ఒక పరిశీలన. వ్యవసాయాధారిత దేశం అవడం చేత భారతావని పల్లెపట్టుల నిండా స్త్రీలే అధికంగా ఉండడం, వారికి అనుకూలమైన స్త్రీదేవతలే గ్రామాలలో ఎక్కువ ఆరాధనలు అందుకోవడం అనూచానంగా వస్తున్నట్లు పరిశీలకులు భావిస్తున్నారు. జానపద దేవతలలో  ప్రధానంగా రెండు తరగతులు కనబడతాయి. పార్వతీదేవి వంటి శక్తి మూర్తులకు ప్రతినిధులుగా భావించబడే గౌరమ్మ(బతుకమ్మ), ఆదిశక్తి వంటి వారు ఒక తరగతికి చెందితే, ప్రజల సంక్షేమం కోసం ప్రాణత్యాగాలు చేసిన ఊరి ఆడపడుచులు కాలక్రమేణా గ్రామదేవతలుగా మారి కొలుపులు అందుకునేవారు మరో తరగతి దేవతలు. 

 

వీరులను దేవుళ్లుగా భావించి ఆరాధించే సంప్రదాయం ప్రపంఛమంతటా ఉన్నట్లే భారతదేశంలోనూ కద్దు. రాముడు, కృష్ణుడు, పరశురాముడు, సమ్మక్క, సారలమ్మ, శీవాజీ వంటి వాళ్ళు దైవసమానుల స్థాయికి ఎదిగి పూజలందుకోవడం గమనార్హం.

 

కులాచారం ప్రకారం తమ తమ దేవతలను ఆరాదించే సంప్రదాయం కూడా భారతదేశంలో విస్తృతంగా కనిపిస్తుంది. బలులివ్వడం, మాంసాహారం నైవేద్యంగా సమర్పించడం, మద్యాన్ని ఆయా దేవతలకు ఆరబొయ్యడం, ముడుపులు కట్టడం, తమకు ఇష్టమైన కాయనో, పండునో దేవుని ప్రీత్యర్థం తినకుండా వదిలివేయడం.. జానపదులు ఆరాధించే విధానాలలో కొన్ని!

 

తెలుగు కావ్యాలలో జానపద దేవతలకు ఇష్టదేవతాప్రార్థనలలో బొత్తిగా స్థానం లేదు! అందుకు చారిత్రిక కారణాలేమైనా ఉన్నాయేమో పరిశోధకులు తర్కించవలసిన ముఖ్యమైన చారిత్రిక అంశం.

 

ఆధునిక దేవతలుః

ఆధునిక కాలంలో షిర్డీ సాయిబాబా, సంతోషిమాత, రాఘవేంద్రస్వామి, పోతులూరి వీరబ్రహ్మేంద్రస్వామి వంటి నిజజీవులు దేవతలుగా పరిగణింపబడి ఆరాధనలు అందుకుంటున్నారు. మహాత్మాగాంధీ, డాక్టర్ అంబేద్కర్, మహాత్మా ఫూలే వంటి నవయుగ నిర్మాతలూ దేవతల స్థాయికి ఎదిగి నిత్యం పూజలు అందుకుంటున్న క్రమం మనపిప్పుడు చూస్తున్నాం.

 

భారతీయులు తల్లిదండులను, గురువులను దేవతలతో సమానంగా భావించి గౌరవించే సంప్రదాయం అనాది  నుంచి వస్తున్న సత్సంప్రదాయం. 'గుకారశ్ఛాంధ కారోహి రుకారస్తేజ రుచ్యతే/అజ్ఞాన గ్రాసకం బ్రహ్మ గురుదేవ  న సంశయః': -గు అంటే చీకటి రు అంటే దానిని అడ్డగించేవాడు గురువు అని అర్థాలు చెప్పుకొచ్చింది సంప్రదాయం.

 

సృష్టికి మూలం పరమాత్మ అనే భావన మీద ఆమోదమున్నప్పుడు సహజంగానే సృష్టిలోని సకల జీవజాతుల్లోనూ ఆ పరమాత్ముని బింబమే ప్రతిఫలిస్తుందనీ ఒప్పుకోవాలి. ఆ రకంగా చూస్తే దేవుడు ఇన్ని రూపాలలో ఉన్నాడన్న భావన కన్నా ఉన్న అన్నీ రూపాలకు అంతర్గత సూత్రం ఒకే పరమాత్మ స్వరూపం అని అర్థం చేసుకోవడం మేలేమో! మతాల గురించి ఈ కలికాలంలో మనం ఏదేదో ఒకళ్ల నొక్కళ్లం దూషించుకుంటూ సతమతమవుతున్నామే తప్పించి, వేదకాలంలో ఈ వృథా ప్రయాసలేవీ లేని ఒక స్పష్టత ఉంది. 'ఇన్ద్రం మిత్రం వరుణమగ్నిమహురథో దివ్యః స సుపర్నో గురుత్వాన్/ ఏకం సద్విప్రా బహుధా వదన్త్యగ్నిం యమం మాతరిశ్వాన మహుః'-  బుద్ధిబలం ఎక్కువైనందువల్ల ఆకారమే లేని పరమేశ్వరుడికి ఇంద్రుడని, సూర్యుడని, వరుణుడని, వాయువని, యముడని, అగ్ని అని ఏవేవో పేర్లు పెట్టి పిలుచుకుంటూ భిన్నరూపాలలో భావిస్తున్నాం. వాస్తవానికి ఉన్నది ఒక్కటే. ఏకం సత్. అదే సత్స్వరూపం అని అన్న ఈ రుగ్వేద మంత్రం అంతరార్థం ఇప్పటికైనా మనం అవగాహన చేసుకోవడం ఒక్కటే నానాటికీ    మతపరమైన విద్వేషభావనలు సామాజిక వ్యవస్థను చెదరగొట్టకుండా శాశ్వతంగా మాసిపోయి  శాంతిభద్రతల పునరుద్ధరణకు సులువైన దారి ఏర్పడేందుకు అవకాశం దొరుకుతుంది.

 

కంటికి కనిపించని దేవుళ్ల కౌటింగ్ కన్నా.. కంటి ముందు కదిలే  మనిషులే మనుషులకు దేవుడనే భావన బలపడితే మరీ మంచిది.. అసలే గొడవలూ ఉండవు.

-కర్లపాలెం హనుమంతరావు

29 -04 -2021

(సూర్య దినపత్రిక సంపాదకీయ పుటలో ప్రచురితమైన వ్యాసం)

అబల కాదు తబలే.. ఇప్పటికీ!

 

అబల కాదు తబలే .. ఇప్పటికీ!

 -కర్లపాలెం హనుమంతరావు

 

బ్రహ్మదేవుడు ఏ బ్యాడ్ మూడ్  లో ఉండి సృష్టించాడో, ఆడదాని బతుకు ఎప్పుడూ గండ్రగొడ్డలి కింది ఎండుకొమ్మే!

కిందే కాదు.. పై ప్రపంచంలోనూ! బ్రహ్మయ్యకు రిమ్మ తెగులు. శివయ్య సగం శరీరం భార్యకు ఇచ్చినట్లే  ఇచ్చి మరో గంగానమ్మను నెత్తికెత్తుకున్నాడు. హరి మాత్రం!  హరి.. హరీ! కట్టుకున్న దానిని ఆకట్టుకోవలసింది పోయి కాళ్ల దగ్గర అచ్చంగా కట్టిపడేసుకున్న మహానుభావుడాయన.

 

'ఆడదానికి స్వేచ్ఛిసేస్తే మహా అపాయం' అని ఆ మనువెవరో అన్నాట్ట కదా! ఆయనన్న మిగతా సుద్దుల్ని మాత్రం గట్టున పెట్టేసి, ఈ ఒక్క ముక్కను వేదంలా మన మగమహారాజులు  ఈ ఇరవైయొకటో శతాబ్దం దాకా వేదంలా ఈడ్చుకొచ్చారు!

 

ఒక్క మగాడనేమిట్లే, గ్యాసుబండలు, యాసిడ్ సీసాలు, సెల్ఫోన్ కెమేరాలు, సినిమా బడితె బొమ్మలు, కట్నం వేధింపులు, అత్యాచారాలు, అతి ఆచారాలు, అనారోగ్యాలు, భ్రూణహత్యలు, పరువుహత్యలు, లైంగిక వేధింపులు, గాడిద చాకిర్లు, తక్కువ జీతాలు.. అబ్బో.. జల్లెడ చిల్లుల కన్నా ఎక్కువ ఆడదాని కడగండ్లు!

 

వేళకు వంట చేసి వడ్డించడానికి, మగాడికి బిడ్డల్ని కని.. పెంచడానికి, ఇంటిని కనిపెట్టుకునుండటానికి, వంటికి సుఖమందించడానికి, బైట బడాయి షోలకు, వేణ్నీళ్లకు చన్నీళ్లని వంక పెట్టి సంపాదించిందంతా కుమ్మేయడానికి, సినిమాల కెళ్లినప్పుడు క్యూలల్లో త్వరగా టిక్కెట్లు కోయించుకోడానికి, బస్సుల్లో ఆడాళ్ల సీట్లనూ అక్రమంగా అక్రమించడానికి, బ్యాంకుల్లో దొంగపేర్లతో ఖాతాలు తెరుచుకోడానికి.. మాత్రమే భగవంతుడు ఆడదాన్ని తనకు జోడీగా కుదిర్చాడనుకుంటున్నాడు మగాడు.

 

బల్లిని చూసి భయపడేటంత సున్నితమైన మనస్సు నిజానికి ఏ అమ్మడుకయినా. అయినా ఒక మగాడి సంసారం గాడినపెట్టడానికి నవమాసాలు నరకయాతన నవ్వుతూ సహించేందుక్కూడా సిద్ధపడే సాహసి సహచరి. బిడ్డ పుట్టుకకు అవసరమైతే కత్తికోతకైనా తను సిద్ధపడే త్యాగశీలి తరుణి.

 

గంట పనికే వందలు డిమాండు చేసే వ్యాపార ప్రపంచంలో పాచి పని  నుంచి రాత్రి పడక పని దాకా సహస్రావతారాలతో సమర్థంగా శ్రమించే స్త్రీ మూర్తి శుశ్రూషకు పైసల్లో, పెన్నీల్లో విలువ గడితే పది మంది బిల్ గేట్స్, అంబానీల సంపాదలన్నీ కలిపినా ఒక వారానికి మించి సరిపోతాయా?

 

మగమనుషులు మద మాత్సర్యాలతో ఒకరినొకరు ఆడిపోసుకునే నీచ సంస్కృతిలో కూడా పాపం ఏ ప్రమేయం లేని అమ్మలక్కల ప్రస్తావనలే వస్తాయి! మనుషులలో సరే.. మనసులలో సంగతి!

 

పులి అడవిలో కదిలేటంత చురుగ్గా ఇంటిలో కలితిరిగే శక్తి కలది స్త్రీ. ఇంటి నాలుగు గోడల మధ్య పనిపాటల చేసుకొనే సందర్భంలో అమ్మ నడిచే దూరం ముందు  ఏ మారథాన్ పరుగుపందెం విజేత రికార్డయినా బలాదూర్! ఇంటి బరువు బాధ్యతలను ఒంటిచేతి మీదుగా నిర్వహించే ఆమె దారుఢ్యం ముందు ఎంత మంది కరణం మల్లీశ్వరులు ధృఢంగా నిలబడగలిగేది!

ఇంటికి ఆమే యమర్జెన్సీ వైద్యురాలు. ఏ శిక్షణా అక్కర్లేని సుశిక్షణగల ఉపాథ్యాయురాలు. అనుక్షణం బిడ్డలను కంటికి రెప్పలా కాపాడే జీతమివ్వని వార్డెన్ కూడా ఆమే. కుటుంబ సభ్యులు ఎవరికైనా కష్టం వాటిల్లితే పైసా ముట్టకుండా చక్కని కౌన్సిలింగు ఇచ్చే సామర్థ్యం ఆమె సొంతం. ఎవరి ఇష్టాయిష్టాలేమిటో పెదవి విప్పకుండానే ఇట్టే పసిగట్టి వీలును బట్టి ఉన్న వనరులతో అందరికి సంతృప్తి కలిగించే ట్రబుల్ షూటర్ అమ్మ తరువాతే భూమ్మీద ఇంకెవరైనా.

 

సంసారమనే విమానానికి ఆమే ప్రధాన చోదకురాలు. ఎయిర్ హోస్టెస్. రచ్చలో కూర్చున్న రాజేంద్రునికి మల్లే భర్త కాలు కదపక పెత్తనం చెలాయిస్తున్నా, ఆమె కలికి కామాక్షికి మల్లే వదిగి  ఉంటున్నందు వల్లనే ఇల్లు ఓ కైలాసగిరిగానో.. అమరావతికి మల్లేనో బైటి కళ్లకు శోభకలిగించేది.

 

ఆధార్ కార్డ్ సైతం ఓ పట్టాన దొరకని ఈ కలికాలంలో ఇంటిల్లిపాదీ గుడ్డిగా ఆధారపడ్డా ఇబ్బంది లేని ఆమె సేవలు ఉదారంగా దొరకడం మగమారాజు చేసుకున్న అదృష్టం. మెడలో మూడు ముళ్లు పడి, సహచరునితో ఏడడుగులు నడిచిన మరుక్షణం నుంచి  ఇంటి పేరును మార్చు, మార్చక పో వంటి తీరును భర్త వంశానికి మీదు కట్టే త్యాగమయులు భూమ్మీద తరుణుల  తప్ప ఇంకెవరుంటారు!

 

రాముడొచ్చి కూల్చే వరకు రావణబ్రహ్మనైనా  గడ్డిపోచ కింద దూరం పెట్టగలిగిన సీతనీతి స్త్రీ జాతిది. కాళ్ల పారాణి ఆరక ముందే కట్టుకున్న భర్త సోదర ప్రేమతో కానలు పట్టిపోతున్నా కంటి నీరు కొనుకుల కట్ట నుంచి ఉబికి రానీయని ఊర్మిళకట్టు ఉదిత జాతిది. పతిని దేవుడనుకోడం వట్టి మాటలలోనే కాదు; ప్రాణగండం ముంచుకొస్తే సాక్షాత్ ఆ దేవుడితో  తలపడేందుకైనా వెనక్కు తగ్గని సావిత్రిసాథ్వీగుణం కూడా స్త్రీ జాతిదే. తనవాడుగా తలచిన మరుక్షణం  మనువాడే తెగింపుగుణం రుక్మిణికి వలె మనం  మగులందరిలోనూ చూడగలం. భర్తకు లేని దృశ్యభాగ్యం తనకు మాత్రం ఎందుకు.. వద్దని కళ్లకు గంతలు కట్టుకుంది  పట్టపురాణి గాంధారి!  బుద్ధిలో నాలుగు రెట్లు, సాహసబుద్ధిలో ఎనిమిది రెట్లు స్త్రీకే ఆధిక్యతని చెప్పేందుకు  ఈ తరహా ఉదంతాలు చరిత్రలో ఇంకెన్నో!

 

మగవాడి మతలబు కేవలం ఐదు పదాల్లో తేల్చేసిన అమరుకం, ఆడదాని విషయంలో నూటనలభై నాలుగు పదాలు వాడీ 'ఇహ  నా వల్ల కాదు పొమ్మ'ని గుడ్లు తేలేసింది. కావ్యాలంకారాల అష్టవిధ నాయికల నుంచి, కన్యాశుల్కం మార్కు మధురువాణి వరకు స్త్రీ మనసు అర్థం చేసుకోనేందుకు మగవాడు పడ్డ ఆపసోపాలు అన్నీ ఇన్నీ కావు. స్త్రీ అంతరంగ  గంగనూ ఎంత తిరగ దోడినా మగాడి మనసనే చేదకు దక్కేది రవ్వంత బొట్టే!

 

హృదయంతో కాకుండా పెదవులతో కొలవబోతే కోమలి కొలతలకు ఏనాడూ అందదు. యుగయుగాలుగా చిక్కుబడ్డ స్త్రీ-పురుష సంబంధం చక్కబడాలంటే మగవాడికి కావాల్సింది ఒక్క నేర్పే కాదు!  కష్టానికి సుఖానికి విడిపోకుండా వుండే ఓర్పు.

 

అప్పడాల కార్ట్యూన్లు కేవలం మగాడి మనోవికార సూచితాలే! అసలుకు  అప్పడంలా నలుగుతున్నది స్త్రీ  జాతి మగాడి అహమనే కరకు కోరల మధ్యన చిక్కి . చంద్రమతి నాటి సత్యకాలం నుంచి.. దివ్య దిశాల ఈనాటి కలియుగం వరకు వ్యథ ఒకేలా సాగుతున్నది.. వ్యక్తీకరణల్లోనే ఆధునికత..  వైవిధ్యం!

 

సునీతా మిలియమ్స్, నైనా సెహ్వాలు, మలాలా, ఇందిరా ప్రియాంకాలు, ఇంద్రా సూకీ.. ఎన్ని కోట్ల మందిలో  కొట్లాడి పరజితులవగా చివరకు  గెలిచిన  విజేతల జాబితాలో కనిపించేది?

 

నిన్నటి దాకా వంటిళ్ళు, పడగ్గదుల వరకే పరిమితమై నోరు విప్పే అవకాశం లేని నారి తంటాలు. విశాల ప్రపంచంలోకి వచ్చి పనిపాటలు చేసుకోక తప్పని ఆర్థిక వాతావరణంలోనూ మారని దుస్థితి! మగవాడి మదమాత్సర్యాల మూలకంగా ఈనాటికీ ఆడదాని పరిస్థితి ముల్లు పక్కన అరటి ఆకు అధోగతే! ఇదే వాస్తవ పరిస్థితి!

 

ఆత్మరక్షణకు మహిళలు వాడుకునే 'పెప్పర్ స్ప్రే' పార్లమెంటు వాడకం వరకూ పెరిగిందే కానీ, ఆత్మగౌరవానికై మహిళకు హామీ ఇచ్చిన 'రిజర్వేషన్ బిల్లు' అదే పార్లమెంటులో ఎన్నో దశాబ్దాల బట్టి పెండింగులో పడివుంది! 'చీపురు కట్ట'కు దక్కిన రాజకీయ గుర్తింపు ఆ చీపురే అనాదిగా ఆయుధంగా వాడే స్త్రీ జాతికి ఇరవైఒకటో శతాబ్దం వచ్చినా  దక్కకపోవడం.. మగాడి  హిపోక్రసీ బుద్ధి.. రంగులు మార్చే ఊసరవెల్లి  చెల్లికి అక్క అవుతోందని తేటతెల్లమవడంలా!

 

'అబల' అనగానే లబలబలాడటమే గానీ,  మగవాడి పెత్తందారీ కచేరీలో ఆడదాని  పరిస్థితి 'తబలా' కు మించి ఏం మెరుగ్గా ఉందని!

 

'ఆడ పుటక'మగ సమాజం పానకంలో ఇంకా పుడకలాగే ఉంది. 'తిరిగి ఆడది .. తిరక్క మగాడు' చెడతారన్న మనువు సూత్రం మంట గలిసేదాకా ఆడది తిరగబడి  ప్రశ్నించడం కొనసాగాల్సుంది అందుకే!

 

ఏడాదికి ఏదో ఓ ఎన్నిక చేసుకున్న రోజు మహిళా దినోత్సవం జరుపుకోడం కాదు.. ఏడాదంతా మహిళకు ఉత్సవంలా సాగాలంటే ముందు మగవాడి అంతరంగానికి శాశ్వతంగా మరమ్మత్తు చేసే చాతుర్యం కావాలి!

-కర్లపాలెం హనుమంతరావు

(2014 లో మహిళా దినోత్సవానికి (మార్చి 8) కి రాసిన వ్యాసం)

 

 

 

 

 

ఆకుపచ్చ' ధనం ' - కర్లపాలెం హనుమంతరావు (ఈనాడు సంపాదకీయం, 30 - 10-2011 )

 ఆకుపచ్చ' ధనం  ' 

- కర్లపాలెం హనుమంతరావు 

(ఈనాడు సంపాదకీయం, 30 - 10-2011 ) 

అశ్వత్థవృక్షాన్ని నాశనం లేనితనంలో సంసారంతో పోల్చాడు శ్రీకృష్ణ భగవానుడు భగవద్గీత పదిహేనో అధ్యాయంలో. రావి ముక్కోటి దేవతల ఆవాసమని భారతీయుల విశ్వాసం. దత్తావతార పరంపరలో వృక్షాలకుండే ప్రాధాన్యం విశేషమైనది. షిర్డీసాయి పన్నెండేళ్లు వేపచెట్టుకింద తపస్సు చేసినట్లు చెబుతుంటారు . పంటపొలాలు లక్ష్మీ నివాసాలని ప్రాచీన భారతీయల భావన. సంతాన కామన, గ్రహదోష విముక్తి, పితృదేవతల అనుగ్రహం వంటి లౌకిక కార్యకలాపాలన్నింటికి అశ్వత్థ, బిల్వ, శింశుప వంటి వృక్షదేవతల అనుగ్రహం అత్యంత ఆవశ్యకమని బ్రహ్మవైవర్త  నుంచి తైత్తరీయం దాకా సర్వ  పురాణాలు, సంహితలు  ఘోషిస్తున్నాయి. అన్యమత సంస్కృతుల్లోనూ వృక్షసంపదకు గౌరవస్థానముంది. బౌద్ధ హీనయాన సంప్రదాయ శిల్ప కళాఖండాల్లో తధాగతుడికి  సంకేతం బోధివృక్షం. యూదుల ఆధ్యాత్మిక సంప్రదాయాలలో  సృష్టి అంటే జీవవృక్షం. యూరోపియన్లు ఇగ్డ్రాసిత్ మహావృక్షంగా అభివర్ణించేది ఈ జీవవృక్షాన్ని . ఈజిప్షియన్, ఇస్లామిక్ వంటి ప్రాచీన సంస్కృతులన్నీ వృక్షప్రాథమిక స్వరూపాన్ని వివరించాయి. మానవాళి మనుగడకు మూలాధారం ప్రకృతి ప్రసాదించిన వృక్షసంపద. కాళిదాసు అభిజ్ఞాన శాకుంతలంలో- అత్తవారింటికి పోతున్న శకుంతలను తపోవన వృక్షాల అనుమతీ తీసుకొమ్మని కణ్వమహర్షి కోరడం వెనకున్న ఆంతర్యం ప్రకృతిలోని సాటి జీవి - వృక్షమూ సఖి పాటి ప్రేమ పాత్రమైనదన్న ఉదాత్త భావనము. చెట్లపాదుల్లో నీరు పోయకుండా తాను చుక్కనీరైనా తాగేది కాదు శకుంతల. అలంకారమంటే ఎంత మమకారమున్నా చిగురుటాకు తెంపడానికైనా ఇష్టపడేది కాదామె. మొదటిసారి మొక్క పూతకొచ్చినప్పుడు అదో మహోత్సవంగా సంబరాలు జరుపుకొనే ప్రకృతి పట్ల ప్రేమ ప్రపంచమంతటా పరచుకుని ఉండేది నిన్నమొన్నటి వరకూ.

చెట్లు, తీగెలు, పూలు, పళ్లు, చిగురుటాకులు, వసంతాలు, హేమంతాలూ- ఇవే ఒకనాటి మన మహాకవులకు అభిమాన కావ్య    వస్తువులు. ప్రకృతితో తాదాత్మ్యత పొందడం సుకవిత లక్షణంగా భావించిన రోజులవి. శివుడికోసం తపోనియమానికి సిద్ధమవుతూ  ద గౌరి తన హొయలు, విలాసాలను పూలతీగెల్లో భద్రంగా దాచుకుంది- అని భావన చేస్తాడు కుమార సంభవంలో కాళిదాసు. ప్రవరాఖ్యుడిని  అడ్డుపెట్టుకొని అల్లసాని పెద్దనామాత్యులు హిమగిరి వర్ణనలవేళ చెలరేగిపోవడం గమనార్హం. . భగీరథుడు శిరః కేశాలు  జడలు కట్టే వరకు  నిశ్చింతగా తపం చేయగలిగాడన్నా, బిడియం విడిచి పార్వతి ఏకాంతంలో శివుడు డస్సిపోకుండా అవిశ్రాంతంగా సేవలందించగలిగిందన్నా... అదంతా అడవితల్లి చలవే! త్రేతాయుగంలో పతీవియోగం వేళ సీతమ్మతల్లి శోకాన్ని పంచుకున్నది ఒక అశోక వృక్షం. మేఘనాథుడి  మాయదెబ్బకు మూర్ఛిల్లిన లక్ష్మణస్వామిని పునర్జీవితుడిని చేసింది ఆంజనేయుడు తెచ్చిన సంజీవనీ మూలిక. 'అసతోమాసద్గమయా' తత్వం తథాగతుడి హృదయానికి తట్టింది కూడా  ఓ బోధివృక్షం నీడ కిందేగదా! గడ్డిపరకనుంచి మహా వటవృక్షం దాకా మొక్కలోని ప్రత్యంగమూ మానవ జాతికి చేస్తున్న ఉపకారాలను ఏకరువు పెట్టుకుంటూ పోతే ఎన్ని ఉద్గ్రంథాలైనా చాలవు. పోతన భాగవతంలో గోపబాలురు వేసవితాపాన్ని తట్టుకోలేక తరుచ్ఛాయల కింద చేరిన సందర్భంలో గోపాలకృష్ణుడు పాదపాల ప్రయోజనాలను తెలియచేస్తాడు. సుప్రసిద్ధ ఆంగ్ల రచయిత రస్కిన్ బాండ్ నుంచి, సుమనోహర తెలుగు కథారచయిత  గోపీచంద్ వరకు  పోతన తరహాలో   వృక్ష మహిమలను కథలుగా చెప్పినవారు ఇంకా  ఎందరో! చెవిన పెట్టేవారే  కరవవుతున్నారు గానీ  ఈ కలికాలంలో!

తరువు దేవుళ్ల  మహాప్రసాదం తగుపాళ్లలో లేకపోతే మనిషి ఎంత తిన్నా అది అసంపూర్ణాహారమే అవుతుందన్నది  ఆయుర్వేద సిద్ధాంతం . మనిషి పుట్టుకకు ముందునుంచే చెట్టు ఉంది. బట్ట కట్టడానికి పత్తి, పెరిగి పెద్ద కావడానికి కాయా కసరూ  , పండుగలకు ఆకుపచ్చని తోరణాలు, పెళ్ళిళ్లకు అరటి బోదెల మండపాలు, చివరికి అంత్యదశలో  బూంది కాష్టంలో   కాలేందుకు    చెట్టుచేమలిచ్చే కట్టెలేగదా సాయంపట్టేదీ!అణుయుద్ధంలో అంతా సర్వనాశనమైపోయినా బీజం  రూపుతో   భూగర్భంలో దాగి ఉండి అదను దొరకగానే  తిరిగి చిగురై మొలిచే  చేవ సృష్టిమొత్తంలో ఉన్నది ఒక్క వృక్ష  జాతికే - అంటారు జగదీశ్ చంద్రబోస్. 'వాడిన వనవాటిక / మరల తిరిగి పల్లవిస్తుంది' అన్న దాశరథి గేయంలో దాగున్న భావమూ అదే! రాకాసి రెక్కల నీడలో వ్యాపారమొక్కటే   వూపిరవుతున్నవినాశకరపు వేళ  పచ్చదనం గతకాలపు జ్ఞాపకంలా మిగిలిపోమే దౌర్భాగ్యం దాపురించడం  ఆందోళనకరం. ఆకుపచ్చని  పొలాలనూ  అడవులను విచ్చలవిడిగా ఆక్రమించి  పరిశ్రమలు నెలకొల్పే పిచ్చితనంతో మనిషి సొంత మనుగడకే అంతకుడవుతున్నాడు.  అంతకంతకు హరితసంపదను   హరించేస్తూ     భూతాపం దుర్భర స్థాయికిచేరేందుకు కారకుడవుతు న్నాడు.  రుతుధర్మాలను గతులు తప్పించి    కొత్తరోగాలు నెత్తికి చుట్టుకుంటున్నాడు  . వేరునుంచి చిగురుదాకా నిస్వార్థంగా సకలం సమర్పించుకునే వృక్షసంతతిని సర్వనాశనం చేయడం- మనిషి స్వవినాశానికి మొదటి మెట్టు. అర్ధశతాబ్ది వయసు వృక్షం అందించే సేవల విలువ రూపాయల్లో సుమారు పదిహేడు లక్షలు. మూడుపదుల చదరపు కిలోమీటర్ల పచ్చదనం ఒక్కరోజులో అందించే ప్రాణవాయువు ఒక మనిషికి రోజంతా సరిపోతుందని అంచనా. హెక్టారు భూమిలోని చెట్టూచేమా ఇరవైనాలుగు కిలోల సారవంతమైన మట్టిని కొట్టుకుపోకుండా కాపాడటమే కాదు  ఆరు నుంచి  ఎనిమిది డెసిబుల్స్ వరకు శబ్ద కాలుష్యాన్ని తగ్గించగలుగుతుంది. . పచ్చదనాన్ని మించిన పసిడి ధనం ఉచితంగాఇంతెత్తున  ఇంకెక్కడ ఉచితంగా  దొరికేది?! ఎక్కి ఉన్న కొమ్మనే విరిచేసే వెర్రితనం మనిషి  ముందు మానుకోవాలి. వృక్షాలను నరికితే ఆరునుంచి రెండేళ్ల వరకు  బెయిలు దొరకని జైలు శిక్ష విధించే జీవవైవిధ్య మండలి చట్టం పట్ల  అందుకే అందరం సానుకూలంగా స్పందించాలి! 

- కర్లపాలెం హనుమంతరావు 

(ఈనాడు సంపాదకీయం, 30 - 10-2011 ) 

 

 చెత్త చల్లుడు పథకం - సరదాకే

-కర్లపాలెం హనుమంతరావు

 

చెత్తను చెత్తపదార్ధంగా భావించడం తాతల కాలం  తెలివితక్కువతనం. చెత్తనుంచి

విద్యుత్ పుట్టించవచ్చని శాస్త్రవేత్తలూ ఇప్పుడు మొత్తుకుంటున్నారు.

నిజమే కావచ్చు. కానీ నీరు, బొగ్గులా  తేరగా దొరికే వనరుల నుంచి రాబట్టే

చచ్చువిద్యుత్తు కోసం బంగారమంటి చెత్తను వృథా చేయడమా! బార్బేరియస్!

 

ముందిక్కడి పట్టపగలు దోపిడీని అరికట్టండయ్యా బాబూ! తమ బాబుల ముల్లేదో

పోగేసినట్లు దొరబాబుల తలదన్నే  దర్జాతో వీధిబంగారం చెత్తను యావత్తూ

ఎత్తేకుపోతున్నారు! బతికేందుకు బొచ్చెలు  బోలెడు బొచ్చెడు దొరికే దేశంలో

ప్రభుత్వాస్తి ‘చెత్తే’ దొరికిందా  బీదాబిక్కీ జనాలకు?  రక్షణశాఖా ఈ

అరాచకాన్ని  గుడ్లప్పగించి చూడ్డం విడ్డూరంగా ఉంది!

 

రోడ్డో, ఇల్లో ఎక్కడ పడుంటే ఏంటి? ‘చెత్త’  ప్రభుత్వాలకు మాత్రమే చెందిన

చరాస్తి. పాలకులకు మాత్రమే జనం ఉత్పత్తి చేసే చెత్తమీద గుత్తాధిపత్యం.

అన్నీ రాజ్యాంగంలోనే రాసుండాలంటే ఎట్లా?

 

ముష్టి కోటి, అరకోటి  ఖరీదైనా చేయని పాటిభూముల్లో ఎవరెవరో వచ్చిపడి

జెండాలు పాతిపోతే  దురాక్రణమలు అంటూ అంత లావు అల్లరి చేసే

ప్రభుత్వాలు తమకు మాత్రమే చెందాల్సిన బంగారమంటి చెత్త- బండ్ల కొద్దీ

బహిరంగంగా తరలించుకుపోతోన్నా నిమ్మకునీరెత్తినట్లు ఎందుకు ఉండిపోతున్నట్లో? ఇదేమన్నా ఇసుక పాలసీనా? ఎవరితో కుమ్మక్కుల కహానీలు నడుస్తున్నట్లు?

 

బొఫోర్సని, రేఫిల్సని, బొగ్గూ  భోషాణమని, చందనప్పేళ్ల నుంచి,

స్టాంపుబిళ్లల దాకా ఏ సర్కారీ సరుక్కూ దిక్కులేకపోయినా అదో దారి! వీశెల

కొద్దీ బంగారం పోసినా వీశమెత్తు తూగనంత విలువైనది సామీ చెత్తపరక! ఇదీ

లెక్కా పత్రం లేకుండా మాయమయిపోయింది ఇప్పటి దాకా!

 

గొడ్డు తినే గడ్డికే కక్కుర్తి పడ్డ ఓ సారుకు జీవితాంతం ఊచల శిక్ష వేసేసారే! చెత్త మీద

చెయ్యేసిన ఘోరానికి మరి శిక్షా స్మృతిలో ప్రత్యేకించి ఏ ఉరీ గిరీల్లేవా? డ్యామిట్!

ఉన్నా దాచిపెదుతున్నారా.. సమాఖ్య స్ఫూర్తి బండారం బాపతులా!

 

ముత్తెమంత బంగారం నొక్కేసినా  ఏ లెక్కా డొక్కకు దొరకట్లేదని ఈడీ జప్తుకు

దిగిపోతుంది గదా! చెత్త దగ్గరెందుకు మరంత తాత్సారం!

 

ఇంటి ముందున్నా,పెరట్లో గుట్టలుగా పడున్నా పేరుకు పోయిన చెత్తను జనమంతా ఇక ముందు నుంచి స్థానిక పాలకుల పరం చెయ్యాల్సిందే! ఆ రకంగా ఆర్డినెన్సు జారీ చెయ్యండి ముందు! జాప్యం చేసే కొద్దీ చెత్త వనరుల తరుగు పెరిగిపోడం ఖాయం.

 

కరోనా తరహా మాయదారి రోగాలు ఇవాళ  గలభా చేసి రేపు గమ్మున వెళ్లిపోయేవి. ఆ తరహా మహమ్మారులకు జడిసి  చెత్తను దాచేస్తే బీదా బిక్కీ సంక్షేమం మాటో?

 

మనమేమీ జపాను తరహా ధనిక వ్యవస్థలో లేం కదా! ముక్కుకు గుడ్డపీలికలు చుట్టుకోడం ఎట్లాగూ అలవాటయిందాయ! కాబట్టి,  కొంపల్లో పొగయ్యే నానాచెత్తను ఇహ పై పక్కిళ్ల పెరళ్ళ   వైపుకు నెట్టేయకుండా  బాధ్యత తెలిసిన పౌరుల్లా  లోకల్ లీడర్లకు అప్పగించడం ఉత్తమం.

 

రాష్ట్ర సర్కార్లు రెండూ వేళకు చేతిలో చిల్లుగవ్వ ఆడక పడే అపసోపాలు చూస్తున్నాం గదా!  ఎంత ఆర్థిక బాధ్యతలకు ఒప్పుకుంటే మాత్రం పాపం.. మన ఏపీ బుగ్గన సారుగారు  ఎన్ని సార్లని ఆ పథకం బకాయిలని, ఈ ప్రణాళిక వాయిదాలనీ.. ఢిల్లీ నిర్మలమ్మ చుట్టూతా రొక్కం కోసం ప్రదక్షిణాలు చేసొస్తారు!

 

చెత్త ఉత్పత్తిలో ఎట్లాగూ మన తెలుగువాళ్లకుండే ఖ్యాతి జగత్ప్రసిద్ధం!

స్మార్ట్ సిటీ పెరామీటర్ల సమయంలో  చెత్త విలువపైన సరైన  అంచనా వేయకపోవడం

 పొరపాటే. వాస్తవానికి ఏ రాష్ట్రం 'వేస్ట్' ఆ రాష్ట్రం  దగ్గరే

పోగుపడున్నట్లయితే,, ఇప్పుడిలా  కె.సీ.ఆర్ సార్  లా జిఎస్టి గట్రా

ల్లాంటి వాటిల్లో వాటాల కోసమని గలాటాలా

దా కాదు. ఏ ప్రపంచ బ్యాంకు నిధుల కోసమో ధరఖాస్తు చేసుకొనే ఖర్మా పట్టుండేది కాదు. అప్పనంగా ఏ బ్యాంకూ ‘ఆల్ రైట్! కావాల్సినంత కొట్టుకు పో!’ అనేసెయ్యదు కదా!

ఎప్పట్లానే పస్తాయింపులు తప్పవు. ఒప్పించాలంటే శక్తి కొద్దీ  దాని గేట్ల

ముందు .. చెత్తకుప్పలు గుట్టలుగా పొసేయకా తప్పదు! అందుకైనా ప్రభుత్వాల

దగ్గర ప్రజల చెత్త వనరుల రూపంలో భద్రంగా ఉండవలసిన అగత్యం ఉంది. అందుకోసమే ఇంత సోది ఇప్పుడు ఇక్కడ!

 

కొన్నాళ్ల కిందట మన  గ్రేటర్ హైదరాబాద్ మున్సిపాల్టీ పన్నుశాఖలోళ్లు

ఇంటిపన్ను మొండి బకాయిల వసూళ్ల కోసం ఈ చమత్కారమే దిగ్విజయంగా

ప్రయోగించారు!  ఇప్పుడు ఇదే ‘చెత్త జల్లుడు పథకం’  ఏపీలో కూడా మరింత

విస్తృత స్థాయిలో అమలవుతోంది.  ఒకానొక జిల్లాలోని కేంద్ర ప్రభుత్వ

బ్యాంకుల  వాకిళ్లన్నిటి  ముందు తెల్లారేసరికల్లా అత్యంత  ఖరీదైన

చెత్తా చెదారాలు సంక్రాంతి పెద్ద పండుగ కలాపీలకు మల్లే  చల్లేసిన

దృశ్యాలే ఇందుకు ఉదాహరణ.

 

అలరి చిల్లరి ఆగంలా గుస్సా తెప్పిస్తాయే గాని, మూలంలో ఈ ‘చెత్త చల్లుడు

పథకం’ జగన్నాటకం వెనక విశాల  ప్రజాప్రయోజనమే ప్రధాన లక్ష్యంగా ఉందని

ప్రభుత్వ వర్గాలలో ఇప్పుడు  గుసగుసలు వినిపిస్తున్నాయి. ప్రభుత్వాలు ఎన్నికల ఫ్లోలో ఇచ్చిన హామీలు కొన్నైనా అమలుపరచకపోతే ఎంత నామర్దా? కానీ ప్రభుత్వ ఖజానాలో కాణీ లేదు. నిధుల లోటు నానాటికీ పెరుగుతుండడంతో .. విధి లేక దిక్కూ దివాణం లేని జనాలకు నేరుగా కేంద్ర

బ్యాంకుల ఖజానాల నుంచే ఏ పూచీకత్తూ లేని  రుణాలు నిర్బంధంగా ఇప్పించాలని

‘చెత్త చల్లుడు పథకం’ రూపకల్పన జరగడం!  ప్రపంచ బ్యాంకు సంగతెట్లా ఉన్నా

ముందు ప్రజాసంక్షేమం కోసమైనా   ప్రభుత్వాలకిప్పుడు కట్టుకుపోయేటంత చెత్త

అవసరం.

పథకం చెత్తగా ఉందని పెదవి విరిచే ప్రబుద్ధులు ఎప్పుడూ ఉంటారు.  చెత్తను

అత్యంత ప్రజోపయోకరమైన  వనరుగా మార్చే  లక్ష్యంతో ‘చెత్త చల్లుడు పథకం’

రూపొందించిన  మహానుభావులు ఎవరో బైటపడితే బాగుణ్ణు.  పటం పెట్టుకొని

నిత్యం ఉన్నంత చెత్తతో ఆ వారిని సేవించుకునే వీలు .. బ్యాంకు రుణాలు

సాధించి ఎగేసిన అదృష్టవంతులందరికీ!

-కర్లపాలెం హనుమంతరావు

 

తెలుగు వెలుగులు - కర్లపాలెం హనుమంతరావు (ఈనాడు, సంపాదకీయం, 05-01- 2012 ) తెలుగువారికోసం తెనిగించిన ప్రథమ సంపూర్ణ వైష్ణవ ప్రధాన తత్వకావ్యం నన్నయ మహాభారతం. ఆదికవిగా నన్నయను ఆదరించింది తెలుగుతల్లి. నన్నెచోడునివంటి శైవ ప్రజాకవినీ చేరదీసింది. హరిహరులకు అభేదం చాటుతూ గొప్ప నాటకీయతతో పదిహేను పర్వాలు భారతాన్ని అపూర్వంగా పూరించిన తిక్కనను అక్కున చేర్చుకుని ధర్మనిష్పక్షపాతాన్ని నిరూపించుకుంది. ఎర్రనవంటి ప్రతిభా ప్రబంధ పరమేశ్వరులు తెలుగుతల్లి కడుపున ఎందరో జన్మించారు. ప్రౌఢశైలి, శబ్ద గుంభన, పద మాధుర్యం, చమత్కృతులతో చమక్ మనిపించే మనుచరిత్ర, వసుచరిత్ర, కళాపూర్ణోదయం, విజయవిలాసం, పారిజాతాపహరణంవంటి ఆభరణాలు తెలుగుతల్లి ఒంటినిండా ఎన్నెన్నో! శ్రీనాథుని కాశీఖండం, పోతనామాత్యుని మహా భాగవతం, మొల్లతల్లి రామాయణం, కదిరీపతి శుకసప్తతి, అన్నమయ్య పదకవితలు, త్యాగయ పంచరత్నాలు, క్షేత్రయ్య మువ్వగోపాల పదాలు, రంగాజమ్మ యక్షగానం... వేమన ధూర్జుటి కుమార కుమారి సుమతీ నీతిశతకాలూ... మన్నికైనవి ఇవీ అని- ఎన్నెన్ని చూపాలి? రాయలవారినుంచి బికారి యోగులవరకు- ఒకరినిమించి ఒకరు అమ్మకు సమకూర్చిపెట్టిన సొమ్ముల వివరాలను, వాటి తళుకు బెళుకులను వర్ణిస్తూపోవడానికి ఒక జన్మ చాలదు. తూర్పు చాళుక్యుల పాలన అంతటి పురాతనమైన తరువోజ అలంకారాలు, శతాబ్దాలకిందటి కందుకూరి శాసనమంత సుందరమైన 'సీస'లు, ద్విపదలూ తుమ్మెదపాటలు, గొబ్బిపదాలు, వెన్నెలపాటలు, వూయలగీతాలు, గౌడుగేయాలు, అభినయంతో కూడిన అలతులు... పెట్టెనిండా పట్టకుండా పొంగిపొర్లుతున్న అలంకారాలు- తెలుగుతల్లికి ఇంకెన్నెన్నో! 'చిక్కని పాలపై మిసిమి చెందిన మీగడ పంచదారతో/ మెక్కిన భంగి... మక్కువ పళ్ళెరంబునస/ మాహిత దాస్యమనేటి దోయిటన్/ దక్కెనటంచు' రామదాసు జుర్రుకొన్నది రామరూప సుధారసమా, తెలుగుభాష సుందరరూప విశేషమా? రామదాసువంటి భక్తులను అనేముంది... సాక్షాత్ ఆ భగవంతుణ్నే అలరించిన సుమధుర భాషాక్షరాలు అఆలు. ఆంధ్ర మహావిష్ణువు శ్రీకృష్ణదేవరాయలవారికి కలలో కనిపించి గోదాదేవి కల్యాణ గాథను తెలుగులోనే రాయమన్న పురమాయింపునకు కారణం స్వయంగా శ్రీవారే సెలవిచ్చారు. 'తెలుగదేలయన్న దేశంబు తెలుగేను/ తెలుగు వల్లభుండ తెలుగొకండ' అని 'యెల్ల నృపులు గొలువ నెఱుగవే బాసాడి' అని చురకా అంటించారు. రాయలవారు ప్రారంభంనుంచీ పెను ఆంధ్ర భాషాభిమాని. 'దేశ భాషలందు తెలుగు లెస్స' అని మనస్ఫూర్తిగా నమ్మిన భాషాపోషకులు. స్వయంగా 'తుళువు' అయినా తమిళ గోదాదేవి గాథను తెలుగులోనే రాయ సంకల్పించడానికి కారణం ఈ భాషమీది గాఢాభిమానమే. 'అక్షరం చివరను అచ్చుతో ముగించగల అజంత సౌలభ్యం ప్రపంచ భాషలన్నింటిలో ఇటాలియన్‌కి లాగా ఉన్నందువలనే తెలుగుకీ సౌందర్యం' అని ముందు గుర్తించినవాడు హాల్డెన్ దొర. 'వ్రాసిన- పద్య మాంధ్రమున వ్రాయవలెన్' అని దాశరథి అంటే ఆశ్చర్యపడవలసిన అవసరం లేదు. అప్పయ్య దీక్షితులవంటి ఉద్దండ తమిళ పిండమే 'తెలుగునేలపై పుట్టుక పూర్వజన్మ సుకృతఫలం' అన్నాక- తెలుగు ఘనతకు మరో ధ్రువపత్రం అవసరమే లేదు. మధ్యేమధ్యే స్వరం మారుతూ వచ్చినా శాతవాహనులు, ఇక్ష్వాకుల కాలంనాటి తెలుగు అక్షర సౌందర్యం, మాధుర్యం ఈనాటికీ అమరావతి స్తూపం రాతిఫలకమంత స్థిరంగా ఉంది. సరే! తెలుగువారి గుండెలమీదా అంతే స్థిరంగా ఉన్నదా? గిడుగు, గురజాడ, కందుకూరి, విశ్వనాథ, శ్రీశ్రీ, జాషువావంటి మహామహులు తెలుగుతల్లి గుమ్మంలో వెలిగించిన గుమ్మటాల వెలుగులు వెలాతెలా తేలిపోతున్నాయి. అదే ఇప్పటి దిగులు. తిరుపతి వేంకటశాస్త్రిగారొక శతావధాన సందర్భంలో 'మీసము రెండు బాసలకు మేమే కవీంద్రులమంచు చెప్పగా' అని రోషంతో మెలివేశారని వినికిడి. దేవభాషలో దిట్టలై ఉండీ మాతృభాషాభిమానాన్ని సమానంగా చాటుకున్న శ్రీనాథుడి వారసత్వమది. 'అత్యంత సుకుమారి ఆంధ్రభాషా యోష/ ఆత్మీయ మొద్దుచెల్లి నాకు' అన్న ప్రేమ ఉందిగనుకనే శృంగారనైషధానికి చూపించిన శ్రద్ధ చాటువుల్లోనూ చూపించాడు. వామనభట్టువంటి దిట్టలున్న వేమారెడ్డి ఆస్థానంలో శ్రీనాథుడికి విద్యాశాఖాధికారి పట్టం కట్టబెట్టింది ఈ తెలుగు దిట్టతనమే. అచ్చుకు తగినట్లు వర్ణక్రమాన్ని సంస్కరించి, ఎన్నో విస్తృత ఉద్గ్రంథాలను పండితుల సాయంతో పరిష్కరించడానికి బ్రౌన్ దొరను పురిగొల్పిందీ తెలుగు పలుకుబడిలోని తళుకు బెళుకులే! తరిగొండ వేంగమాంబ చేత- జనం నాలికలమీద నేటికీ కదలాడుతున్న సరళ తత్వాలను రాయించింది తెలుగుభాషలోని అజరామరమైన ఆ సౌందర్య లక్షణమే. కాలంతోపాటు వేగం పెరిగింది. వినిమయ విస్తృతికున్న ఎల్లలు చెదిరిపోయి ఇల్లే వైకుంఠమనుకునే కాలం చెల్లిపోయింది. అంతర్జాతీయ సాంకేతికావసరాలకు సరితూగటంలేదన్న వంకతో తల్లిభాషను చిన్నచూపు చూసే పెడధోరణి ప్రమాదకర స్థాయికి పెరిగింది! మాతృభాష కన్ను వంటిది. పరాయిభాష ఎంత ఘనమైనదైనా కళ్లజోడుకన్నా ఎక్కువ ఉపయోగానికి రానిది. తల్లిపేగు ప్రాణధార, తల్లిభాష జ్ఞానధార. తల్లికి ప్రత్యామ్నాయం లేనట్లే తల్లిభాషకూ ఉండదు. ఇన్ని కోట్లమంది బిడ్డలుండీ తల్లికి ఇల్లూవాకిలి లేకుండా చేయడం జాతికి శుభంకాదు. కంప్యూటరీకరణకు అచ్చుగుద్దినట్లు అమరే ఏకైక భారతీయ భాష తెలుగు లిపే. భావ వేగాన్ని సమర్థంగా అందిపుచ్చుకోవడంలో రోమన్‌వంటి యూరోపియన్ భాషలతోనే కాక మన దేవనాగరి లిపితోనూ పోటీలో ముందంజ వేసేది తేనెలొలుకు తీయని తెలుగుభాషే- ఇదీ, ఆమధ్య సైన్స్‌టుడే వ్యాస సారాంశం. కావాల్సిందల్లా ప్రస్తుతం తెలుగు వారందరికీ కాస్తంత ఆత్మగౌరవం. మన తెలుగును మళ్ళీ నిలబెట్టుకోవాలన్న గట్టి సంకల్పం! - కర్లపాలెం హనుమంతరావు (ఈనాడు, సంపాదకీయం, 05-01- 2012 )

 తెలుగు వెలుగులు

- కర్లపాలెం హనుమంతరావు 

(ఈనాడు, సంపాదకీయం, 05-01- 2012 ) 

తెలుగువారికోసం తెనిగించిన ప్రథమ సంపూర్ణ వైష్ణవ ప్రధాన తత్వకావ్యం నన్నయ మహాభారతం. ఆదికవిగా నన్నయను ఆదరించింది తెలుగుతల్లి. నన్నెచోడునివంటి శైవ ప్రజాకవినీ చేరదీసింది. హరిహరులకు అభేదం చాటుతూ గొప్ప నాటకీయతతో పదిహేను పర్వాలు భారతాన్ని అపూర్వంగా పూరించిన తిక్కనను అక్కున చేర్చుకుని ధర్మనిష్పక్షపాతాన్ని నిరూపించుకుంది. ఎర్రనవంటి ప్రతిభా ప్రబంధ పరమేశ్వరులు తెలుగుతల్లి కడుపున ఎందరో జన్మించారు. ప్రౌఢశైలి, శబ్ద గుంభన, పద మాధుర్యం, చమత్కృతులతో చమక్ మనిపించే మనుచరిత్ర, వసుచరిత్ర, కళాపూర్ణోదయం, విజయవిలాసం, పారిజాతాపహరణంవంటి ఆభరణాలు తెలుగుతల్లి ఒంటినిండా ఎన్నెన్నో! శ్రీనాథుని కాశీఖండం, పోతనామాత్యుని మహా భాగవతం, మొల్లతల్లి రామాయణం, కదిరీపతి శుకసప్తతి, అన్నమయ్య పదకవితలు, త్యాగయ పంచరత్నాలు, క్షేత్రయ్య మువ్వగోపాల పదాలు, రంగాజమ్మ యక్షగానం... వేమన ధూర్జుటి కుమార కుమారి సుమతీ నీతిశతకాలూ... మన్నికైనవి ఇవీ అని- ఎన్నెన్ని చూపాలి? రాయలవారినుంచి బికారి యోగులవరకు- ఒకరినిమించి ఒకరు అమ్మకు సమకూర్చిపెట్టిన సొమ్ముల వివరాలను, వాటి తళుకు బెళుకులను వర్ణిస్తూపోవడానికి ఒక జన్మ చాలదు. తూర్పు చాళుక్యుల పాలన అంతటి పురాతనమైన తరువోజ అలంకారాలు, శతాబ్దాలకిందటి కందుకూరి శాసనమంత సుందరమైన 'సీస'లు, ద్విపదలూ తుమ్మెదపాటలు, గొబ్బిపదాలు, వెన్నెలపాటలు, వూయలగీతాలు, గౌడుగేయాలు, అభినయంతో కూడిన అలతులు... పెట్టెనిండా పట్టకుండా పొంగిపొర్లుతున్న అలంకారాలు- తెలుగుతల్లికి ఇంకెన్నెన్నో!

'చిక్కని పాలపై మిసిమి చెందిన మీగడ పంచదారతో/ మెక్కిన భంగి... మక్కువ పళ్ళెరంబునస/ మాహిత దాస్యమనేటి దోయిటన్/ దక్కెనటంచు' రామదాసు జుర్రుకొన్నది రామరూప సుధారసమా, తెలుగుభాష సుందరరూప విశేషమా? రామదాసువంటి భక్తులను అనేముంది... సాక్షాత్ ఆ భగవంతుణ్నే అలరించిన సుమధుర భాషాక్షరాలు అఆలు. ఆంధ్ర మహావిష్ణువు శ్రీకృష్ణదేవరాయలవారికి కలలో కనిపించి గోదాదేవి కల్యాణ గాథను తెలుగులోనే రాయమన్న పురమాయింపునకు కారణం స్వయంగా శ్రీవారే సెలవిచ్చారు. 'తెలుగదేలయన్న దేశంబు తెలుగేను/ తెలుగు వల్లభుండ తెలుగొకండ' అని 'యెల్ల నృపులు గొలువ నెఱుగవే బాసాడి' అని చురకా అంటించారు. రాయలవారు ప్రారంభంనుంచీ పెను ఆంధ్ర భాషాభిమాని. 'దేశ భాషలందు తెలుగు లెస్స' అని మనస్ఫూర్తిగా నమ్మిన భాషాపోషకులు. స్వయంగా 'తుళువు' అయినా తమిళ గోదాదేవి గాథను తెలుగులోనే రాయ సంకల్పించడానికి కారణం ఈ భాషమీది గాఢాభిమానమే. 'అక్షరం చివరను అచ్చుతో ముగించగల అజంత సౌలభ్యం ప్రపంచ భాషలన్నింటిలో ఇటాలియన్‌కి లాగా ఉన్నందువలనే తెలుగుకీ సౌందర్యం' అని ముందు గుర్తించినవాడు హాల్డెన్ దొర. 'వ్రాసిన- పద్య మాంధ్రమున వ్రాయవలెన్' అని దాశరథి అంటే ఆశ్చర్యపడవలసిన అవసరం లేదు. అప్పయ్య దీక్షితులవంటి ఉద్దండ తమిళ పిండమే 'తెలుగునేలపై పుట్టుక పూర్వజన్మ సుకృతఫలం' అన్నాక- తెలుగు ఘనతకు మరో ధ్రువపత్రం అవసరమే లేదు. మధ్యేమధ్యే స్వరం మారుతూ వచ్చినా శాతవాహనులు, ఇక్ష్వాకుల కాలంనాటి తెలుగు అక్షర సౌందర్యం, మాధుర్యం ఈనాటికీ అమరావతి స్తూపం రాతిఫలకమంత స్థిరంగా ఉంది. సరే! తెలుగువారి గుండెలమీదా అంతే స్థిరంగా ఉన్నదా? గిడుగు, గురజాడ, కందుకూరి, విశ్వనాథ, శ్రీశ్రీ, జాషువావంటి మహామహులు తెలుగుతల్లి గుమ్మంలో వెలిగించిన గుమ్మటాల వెలుగులు వెలాతెలా తేలిపోతున్నాయి. అదే ఇప్పటి దిగులు.

తిరుపతి వేంకటశాస్త్రిగారొక శతావధాన సందర్భంలో 'మీసము రెండు బాసలకు మేమే కవీంద్రులమంచు చెప్పగా' అని రోషంతో మెలివేశారని వినికిడి. దేవభాషలో దిట్టలై ఉండీ మాతృభాషాభిమానాన్ని సమానంగా చాటుకున్న శ్రీనాథుడి వారసత్వమది. 'అత్యంత సుకుమారి ఆంధ్రభాషా యోష/ ఆత్మీయ మొద్దుచెల్లి నాకు' అన్న ప్రేమ ఉందిగనుకనే శృంగారనైషధానికి చూపించిన శ్రద్ధ చాటువుల్లోనూ చూపించాడు. వామనభట్టువంటి దిట్టలున్న వేమారెడ్డి ఆస్థానంలో శ్రీనాథుడికి విద్యాశాఖాధికారి పట్టం కట్టబెట్టింది ఈ తెలుగు దిట్టతనమే. అచ్చుకు తగినట్లు వర్ణక్రమాన్ని సంస్కరించి, ఎన్నో విస్తృత ఉద్గ్రంథాలను పండితుల సాయంతో పరిష్కరించడానికి బ్రౌన్ దొరను పురిగొల్పిందీ తెలుగు పలుకుబడిలోని తళుకు బెళుకులే! తరిగొండ వేంగమాంబ చేత- జనం నాలికలమీద నేటికీ కదలాడుతున్న సరళ తత్వాలను రాయించింది తెలుగుభాషలోని అజరామరమైన ఆ సౌందర్య లక్షణమే. కాలంతోపాటు వేగం పెరిగింది. వినిమయ విస్తృతికున్న ఎల్లలు చెదిరిపోయి ఇల్లే వైకుంఠమనుకునే కాలం చెల్లిపోయింది. అంతర్జాతీయ సాంకేతికావసరాలకు సరితూగటంలేదన్న వంకతో తల్లిభాషను చిన్నచూపు చూసే పెడధోరణి ప్రమాదకర స్థాయికి పెరిగింది! మాతృభాష కన్ను వంటిది. పరాయిభాష ఎంత ఘనమైనదైనా కళ్లజోడుకన్నా ఎక్కువ ఉపయోగానికి రానిది. తల్లిపేగు ప్రాణధార, తల్లిభాష జ్ఞానధార. తల్లికి ప్రత్యామ్నాయం లేనట్లే తల్లిభాషకూ ఉండదు. ఇన్ని కోట్లమంది బిడ్డలుండీ తల్లికి ఇల్లూవాకిలి లేకుండా చేయడం జాతికి శుభంకాదు. కంప్యూటరీకరణకు అచ్చుగుద్దినట్లు అమరే ఏకైక భారతీయ భాష తెలుగు లిపే. భావ వేగాన్ని సమర్థంగా అందిపుచ్చుకోవడంలో రోమన్‌వంటి యూరోపియన్ భాషలతోనే కాక మన దేవనాగరి లిపితోనూ పోటీలో ముందంజ వేసేది తేనెలొలుకు తీయని తెలుగుభాషే- ఇదీ, ఆమధ్య సైన్స్‌టుడే వ్యాస సారాంశం. కావాల్సిందల్లా ప్రస్తుతం తెలుగు వారందరికీ కాస్తంత ఆత్మగౌరవం. మన తెలుగును మళ్ళీ నిలబెట్టుకోవాలన్న గట్టి సంకల్పం! 

- కర్లపాలెం హనుమంతరావు 

(ఈనాడు, సంపాదకీయం, 05-01- 2012 ) 

తెలుగు సాహిత్యంలో ముసల్మాన్ కవులు - కర్లపాలెం హనుమంతరావు ( సూర్య దినపత్రిక ప్రచురితం)

 తెలుగు సాహిత్యంలో ముసల్మాన్ కవులు

 

- కర్లపాలెం హనుమంతరావు 

( సూర్య దినపత్రిక ప్రచురితం) 

' మాతృదేవి యొకటి,మాతృభూమి యొకండు

మాతృ భాష యొండు మాన్యము గదా

మాతృ శబ్దము విన మది పులకింపదా?

వినుత ధర్మశీల తెనుగు బాల' 

ఈ పద్యం ప్రత్యేకత రచన చేసిన కవి ఒక ముస్లిమ్ మతానుయాయుడు. ఇది   'తెనుగుబాల' శతకంలోని ఒక నీతి పద్యం. రాసింది ముహమ్మద్‌ హుస్సేన్‌ . 

పేర్లు ప్రత్యేకంగా చెప్పకపోతే  తెలుగు కవుల సృజనే అని మురిపించే సాహిత్యం  తెలుగునాట ముస్లిం కవులు, రచయితలు  సృష్టించిన మాట వాస్తవం.   వినుకొండ వల్లభరాయుడి 'క్రీడాభిరామం' తలలేని రేణుకాదేవి విగ్రహం ముందు నాటి ఊరి వెలుపలి వాడ ఆడపడుచులు నిర్వస్త్రంగా వీరనృత్యాలు చేయడం వర్ణించింది అద్భుతంగా. అదే పంథాలో అజ్మతుల్లా సయ్యద్ అనే ఓ ముసల్మాన్ కని దేవరకొండలో జరిగే జాతర దృశ్యాలను నాటి సాంఘిక పరిస్థితులు కళ్లకు కట్టేవిధంగా వర్ణించాడు.(చాటు పద్య రత్నావళి. పు. 126) 

సర్కారు ప్రకటించిన స్థలంలో జరిగే సంతలో  డబ్బున్న ఆడంగులు రకరకాల వస్త్రవిశేషాలు సందడిగా కొనుగోలు చేసుకుంటుంటే దమ్మిడీ చేత లేని లంబాడీ ఆడంగులు తమ దరిద్రానికి ఏడుపులు మొదలుపెట్టారుట. లంబాడీ తండాల ఆక్రోశానికి ధనికవర్గాలు నవ్వుకుంటుంటే  ఉడుక్కుంటూ 'మాకీ జూసి నగ్తర్/మీకీ తలిదండ్రి లేవె మీ నే తు/ప్పాకీ తీస్కొని  కొడ్తే/మాకీ పాపంబిలేద్రె..'అంటూ  ఆ బీద మహిళలు షష్టాష్టకాలకు దిగడం చదివితే నవ్వు వస్తుంది.. ఆనక  మనసుకు కష్టమేస్తుంది. తమ మతస్తులను అన్యమతానుయాయులు అవహేళన చేసే అవలక్షణాన్ని అన్యాపదేశంగా నిరసించే  కవి ప్రతిభకు జోహార్లు చెప్పాలనీ అనిపిస్తుంది.  

'సాయిబులకు తెలుగు సరిగా రాదు' అంటూ ముస్లిం పాత్రలకు 'నీకీ.. నాకీ' అంటూ తెలుగు  నాటకాలు, చిత్రాలు తరచూ హేళన చేస్తుంటాయి ఇప్పుడు కూడా.  నిజానికి నిత్య వ్యవహారంలో తెలుగు నేలల మీద.. ముఖ్యంగా దక్షిణాదిన ఏ ముస్లిమ్ మతస్తుడూ ఆ తరహా వెకిలి యాసతో మాట్లాడడు. ఏదైనా కొంత మాటలో తేడా కనిపించినా అది భాషాభేదం  వల్ల కాదు. సంస్కృతుల మధ్య ఉండే సన్నని తారతమ్యపు   పొర కారణంగా సంభవించేది. చిత్రాలలో చూపించేటంత విడ్డూరమైన ఉచ్ఛారణ  వినోదం కోసమైనా మంచి అభిరుచి అనిపించుకోదు కదా!  

తెలుగువారి హిందీ, ఇంగ్లీషు, మరే తెలుగేతర భాషలలో  కనిపించే ఉచ్ఛారణలోనూ ఓ విధమైన యాస సాధారణగా కనిపించే తీరే. వాస్తవానికి తెలుగుదేశాలలో శతాబ్దాల బట్టి తెలుగువారి సంస్కృతీ సంబంధాలలో పాలలో తేనెలాగా కలగలసిపోయిన ఘనత ఇస్లాం మతానుయాయులకు దక్కుతుంది. 

నల్లగొండ జిల్లా చిత్తతూరు గ్రామానికి చెందిన ఇమామల్లీ సాహెబ్ అని ఒక కవిగారికి కులమతాలనే వివక్ష లేదు. కవి అని తనకు తోచిన ప్రతీ సాహిత్యజీవికి అంతో ఇంతో సాయంచేయడం  ఆయన అలవాటు.  మరో సాటి కవి ఎవరో  (చమత్కార.పు.15)  సాహెబుగారి ఔదార్యాన్ని 'అల్లాతుంకు సదా యతుం సె ఖుదచ్ఛచ్ఛాహి ఫాజత్కరే/ఖుల్లాహాతుగరీబు పర్వరినిగా ఖూబస్తునాం మైసునే/అల్లాదేనె మవాఫికస్తుహర్ దూస్రే కోయి నైహై ఇమా/ మల్లీ సాహెబ్ చిత్తలూరి పుర వాహ్వా దోయిలందార్బలా ' అంటూ  ఉర్దూ మిశ్రిత ఆంధ్ర ఛందోపద్యంలో శ్లాఘిస్తాడు. 

ఆంధ్రప్రదేశ్  ముస్లిం జనాభాలో అధిక శాతానికి ఉర్దూ పలుకు నోటి వరకే పరిమితం. అందులోనూ తెలుగువారిలాగా మాట్లాడేవారే ఎక్కువమంది. రాయడం దగ్గరకొచ్చేసరికే ముస్లిముల పాత్ర అటూ ఇటూ. తెలుగు సంస్కృతితో గట్టి అనుబంధం ఉన్నప్పటికీ వాజ్ఞ్మయంలో   ఆ మేరకు బంధం ఎందువల్ల బలపడింది కాదో?!  పరిశోధకులే  నిగ్గుతేల్చవలసిన చారిత్రకాంశం  ఇది.  

ఈ సాధారణ సూత్రానికి మినహాయింపుగా ముస్లిం కవులు తెలుగులో  సాహిత్య సృజన చేసిన మాట కొట్టిపారవేయలేం. రాసిలో కాకపోయినా వాసిలో తెలుగు  సాహిత్యంతో పోటికి దిగగల సత్తా ఈ సాహిత్యానికి కద్దు. 

మరుగున పడ్డ ముస్లిం కవులను గురించి  మరుపూరు కోదండరామరెడ్డిగారు మరువలేని అంశాలు కొన్ని ప్రస్తావించారు.  దావూద్  అనే ఇస్లామిక్ కవి 'దాసీ పన్నా'  అనే కవితా ఖండిక దొరకబుచ్చుకుని చదువుకునే దొరబాబులకు ముస్లిం కవులు సాహిత్య సృష్టిలో ఒక్క ఆలోచనాధారలో మినహాయించి తతిమ్మా అన్నిటా  సమవుజ్జీలేనని అంటారు. ఒప్పుకోక తప్పదు .  

రాజపుత్రుడి రక్షణ కోసం, పన్నా తన పుత్రుణ్ని బలికావించింది. లోకపాపాల కోసం తన బిడ్డను బలి ఇచ్చానని చెప్పుకుంటున్న యొహోవా దేవుడికే ఇది పెద్ద సవాల్! ఎందుకంటే ఆయన చచ్చిపోయిన వాళ్లను కూడా బ్రతికించే శక్తి గలవాడు . కాబట్టి మూడో రోజుకయినా తన బిడ్డను సమాధిలోంచి తిరిగిలేపి తీసుకురాగలిగాడు.కాని పాపం , పన్నాకి ఆ శక్తిలేదు! అయినా పుత్ర త్యాగానికి వెనుకంజవేయలేదు. అందుకే ఆమె త్యాగమే గొప్పదని శ్లాఘిస్తూ దావూద్ హుస్సేస్ రాసిన ఈ కవిత ఎంతో కరుణరసార్ద్ర౦గ  ఉంటుంది. 

' సతత వాత్సల్యంబు జాల్వార్చి పోషింప/ 

తలపు గొన్నట్టి నీ తల్లిలేదు/ 

అఖిలార్ద్రతను నీకు నర్పించి/ 

మమతలం దలడిల్లునట్టి నీతండ్రిలేడు/

ఆత్మరక్తమై తమ్ముడంచు మించిన ప్రేమ/

నరసి పాలింప నీ అన్నలేడు/ 

రాజపుత్రుడితండు రక్షణార్హుడటంచు/ 

పరికించు పాలిత ప్రజయు లేదు/ దిక్కుదెసగలవాడవై దిక్కుగనక/

శోకసంతప్త భావనిస్తులత తోడ/ 

శత్రువుల మధ్య జిక్కిన సాంగపుత్ర/ 

నిన్ను పన్నాయె రక్షించు నిక్కమింక!'   అంటారు కవి. ఎవరి మాటలు ఏ విధంగా సాగినప్పటికీ ..  బలి అయిన   ఆ అభాగ్య బాలుడిని అడిగితే ఏమని ఉండేవాడు? అని ఆయనే మానవతా హృదయంతో కంపించి ప్రశ్నించుకుంటూ ఆ మృతబాలుడి మనోభావాలనూ కవిగా తానే వెల్లడిస్తాడు

'మీ మీ స్వార్థాల కోసరంగా నోరులేని నన్ను బలిచేశార'ని  వాదించడా? అని నిలదీస్తాడేమోనని సందేహిస్తాడు. మానవత్వం సహజలక్షణంగా లేని వ్యక్తులకు ఈ తరహా భావనలు మదిలో మెదిలే అవకాశమే లేదు.  దావూద్  సాహెబ్ కవి ముస్లిం మతానుయాయుడు అయినంత మాత్రాన మనిషిలో ఉండవలసిన అనుకంపన లేకుండా పోయిందా? 

మానవతా విలువలకు మతాలను అడ్డుపెట్టుకుని వ్యాఖ్యానించడం ఎంత పెద్ద తప్పు! అదే ఇప్పుడు దేశంలో విచ్చలవిడిగా సాగుతున్న  అరాచకం ! ఆ దుర్మార్గాన్ని ప్రశ్నించిన ఆలోచనాపరుల పైన దేశద్రోహం అభియోగం రుద్దే జుగుప్సాకరమైన ప్రయత్నమూ యథేచ్ఛగ సాగుతున్నది! షేమ్ ఆన్ అవర్ పార్ట్! సిగ్గు పడవలసిన అమానుషత్వం!

 

ఇంత విపులంగా ఇక్కడ చెప్పుకురావడానికి కారణం ఈ పద్య గద్య సాహిత్యంలో ఎక్కడైనా మన  తెలుగు సినిమాలు హేళనచేస్తున్న లోపం కనిపిస్తున్నదా?  ఈ పుస్తకం రాసింది ఒక ముస్లిం మతానుయాయి అన్న వాస్తవం చెవినబడితే విస్తుపోమా ? పుట్టింది ముస్లిం సంప్రదాయం అనుసరించే కుటుంబంలలోనే అయినా.. దావూద్ సాహెబ్ తరహాలో  ఇస్లాం సంప్రదాయంలో నాని, హిందూ వేదాంతంలో ఊరిన ఎందరో ముసల్మాన్ కవులు చరిత్ర విస్మృతి పొరల్లోకి వెళ్లిపోయినట్లు మరుపూరివారి ఆరోపణ. ఇరవైయ్యొకటో శతాబ్దిలోకి అడుగు పెట్టినప్పటికీ  అదే వివక్ష కొనసాగడం హర్షణీయమా?

కర్నూలు ఉస్మానియా కళాశాలలో తెలుగు- హిందీ పండితులుగా విద్యాబోధన చేస్తూనే తెలుగు భాషాభివృద్ధే  ధ్యేయంగా నిరంతరం కార్యక్రమాలను నిర్వహించారు. తెలుగులోకి పలు ఇతర బాషా గ్రంథాలను అనువదించి ప్రచురించారు. చివరి దశ వరకు తెలుగులో రచనలు గావించారు. ఆదర్శము  లాంటి నవలలు , అబ్దుల్ ఖాదర్ జిలాని దివ్య చరిత్రము, నాగూర్ ఖాదర్ వలీ చరిత్రము వంటి  మహాపురుషుల జీవితచరిత్రలు, ఆజాద్  చరిత్రము లాంటి దేశ చరిత్రలు, ఆఖరుకి అభినవ తిక్కన కవితా సమీక్ష వంటి లోతైన సాహిత్య విమర్శనలు సైతం ముస్లిం కవి అయినప్పటికీ  ఆయన  చేతుల మీదుగానే ఏ తెలుగు పండితుడి రచనకూ  తీసిపోని రీతిలో రూపుదిద్దుకున్నాయి! 

సాహిత్యం పట్ల  అభిరుచి అంటూ ఉండటం ఒక్కటే ముఖ్యం. ఆ ప్రధానమైన దినుసు మనదై ఉంటే దావూద్ సాహెబ్  లా రూపాయిన్నర పెట్టుబడితో  పెట్టుకొన్న కిళ్లీ బడ్డీకొట్టు కూడా మనిషిలోని అక్షర తృష్ణను రెచ్చగొడుతుంది. ఏ మతం, ఏ కులం ఆ అభినివేశపు పురోగతికి అడ్డు  కాలేవు.     

 

అలనాటి సుప్రసిద్ధ నెల్లూరు కవులు మరుపూరు కోదండరామిరెడ్డి, పిలకా గణపతిశాస్త్రి, బెజవాడ గోపాలరెడ్డివంటి  వుద్దండులు నిత్యం సాయంత్రపు  వేళలలో  తన  ‘సాహిత్య తాంబూల సేవన మంజూషా” (కిళ్లీ కొట్టుకి కవులు పెట్టుకున్న ముద్దు పేరు అది) లో చేరి, తమతమ పద్య రచనా పఠనంపై గోష్టులు గావించడం ముస్లిమైన  దావూదు కవిలో తెలుగు సాంప్రదాయక పద్యరచన పట్ల ఆసక్తిని రేకెత్తించింది . ప్రసిద్ధ సంస్కృతాంధ్ర పండితులు దుర్భా సుబ్రహ్మణ్యశర్మ గారి ఆశ్రయంలో  విద్యాభ్యాసానికి శ్రీకారం చుట్టే సమయానికి దావూద్ సాహేబు ఇరవైరెండు ఏళ్ల  ఆడపిల్ల తండ్రి! 

' సాయిబుకు సంస్కృతం నేర్పుతున్నందుకు రాళ్ల దెబ్బకు సిద్ధంగా ఉండమ'ని ఎన్ని బెదిరింపులు వచ్చినప్పటికీ వెనుకంజ వేయని దుర్భావారి నిర్భీతి ఇప్పుడైనా  ఎంత మందికి ఉంటుంది? 

సంస్కృతాంధ్రాలలో మదరాసు విశ్వవిద్యాలయం  విద్వాన్ పట్టా పుచ్చుకుని  నంద్యాల పురపాలక పాఠశాలలో తెలుగు పండితుడుగా చేరి మొదటి నెల జీతం గురుదక్షిణ కింద మనియార్డరుగా దావూద్ సాహెబ్ పంపిస్తే 'నా సాయిబు శిష్యుడు విసిరిన తొలి రాయి’ అంటూ దుర్భావారు ప్రదర్శనకు పెట్టి మురిసిన మరపురానిరోజులు మళ్లీ వచ్చేనా! చిత్త పరివర్తనము, రసూల్‌ ప్రభువు శతకము, సంస్కార ప్రయాణము, సూఫీ  సూక్తులు, సాయిబాబా మీద దండకంతో సహా  ఓ కావ్యము, ఆజాద్ చరిత్రము, వచనంలో అభినవ తిక్కన కవితా సమీక్ష.. అట్లా దాదాపు అన్ని సాహిత్య ప్రక్రియల్లో తన దైన ముద్రతో తెలుగు సాహిత్యంలో గౌరవనీయమైన స్థానం సాధించిన ఘనత దావూద్ సాహెబ్ కవిది. 

 

ఇస్లాము మతాన్ని విశ్వసించే  సాహిత్య స్రష్టలు సృష్టించినవిగా  చెప్పుకునే తెలుగు శతకాలే సుమారు మూడు పదులు . వికీపీడియాలో కనిపించే ఆ జాబితా ఆసాంతం  పరిశీలిస్తే హిందూ కవుల ధోరణిలోనే ముసల్మాను కవులూ శతక సాహిత్యంలో తమకు సుపరిచితమైన  భక్తి, తాత్విక విశేషాలనే ప్రబోధాత్మక పంథాలో  ప్రకటించినట్లు స్పష్టమవుతుంది. 

ముహమ్మద్‌ హుస్సేన్‌ అనే ముసల్మాన్ కవి   'భక్త కల్పద్రుమ శతకము'పేరుతో ఒక చక్కని శతకం రాసారు. ఈ పేరుతోనే   పదహారణాల తెలుగు కవుల (బత్తలపల్లి నరసింగరావు, మేడవరము సుబ్రహ్మణ్యశర్మ, ఖాద్రి నరసింహ సోదరులు) చేతుల మీదుగా మరో మూడు శతకాలు రూపుదిద్దుకున్నప్పటికీ   హుస్సేన్ కవి శతకం  దానికదే ప్రత్యేకం.  మొక్కపాటి శ్రీర్రామశాస్త్రిగారితో కలసి మొహమ్మద్ హుస్సేన్ రాసిన మరో శతకం 'సుమాంజలి'. హరిహరనాథ శతకము అనుగుబాల నీతి శతకము, తెనుగుబాల శతకము మరి కొన్ని! 

ఆ  దారినే సయ్యద్‌ ముహమ్మద్‌ అజమ్‌ అనే మరో ముసల్మాన్ కవి 'సయ్యదయ్యమాట సత్యమయ్య' మకుటంతో, గంగన్నవల్లి హుస్సేన్‌దాసు 'ధర్మగుణవర్య శ్రీ హుసేన్‌ దాసవర్య'  మకుటంతో 'హుస్సేన్‌దాసు ముస్లిమ్ శతక సాహిత్యం సృష్టించారు. ముహమ్మద్‌ యార్‌ 'సోదర సూక్తులు', తక్కల్లపల్లి పాపాసాహెబ్‌ కవి మతవిభేదాలను విమర్శిస్తూ ' వేంకటేశ్వరుండు, బీబి నాంచారమ్మ బెండ్లియాడి మతమభేదమేదియనె  హరి, ప్రమాణమైన వ్యర్థవాదాలేల? పాపసాబు మాట పైడిమూట' అంటారు. 

షేక్‌ ఖాసిం 'సాధుశీల శతకము'లో  'కులము మతముగాదు గుణము ప్రధానంబు/ దైవచింత లేమి తపముగాదు/, బాలయోగి కులము పంచమ కులమయా,/ సాధులోకపాల సత్యశీల' అంటూ సుద్దిచెప్పే ప్రయత్నం చేస్తారు. షేక్‌ అలీ  గురుని మాట యశము గూర్చుబాట' అనే మకుటంతో 'గురుని మాట' శతకం రాస్తూ 'ఇంగిలీసు బాస ఎంతగ నేర్చిన /పాండితీ ప్రకర్ష పట్టుబడదు/ పరులభాష గాన భాధను గూర్చును/గురుని మాట యశము గూర్చు బాట' అన్నారంటే మతాలతో నిమిత్తం లేకుండానే సమాజ సంస్కరణల పట్ల సాహిత్య ప్రగతిశీలులందరిదీ ఒకే బాట- అన్న మాట ఖాయమైనట్లే కదా! 

సమకాలీన సమాజం  నుంచి వ్యక్తులను, వర్గాలను  రకరకాల సమూహాల  వంకతో వేరు చేసే ప్రయత్నంలోని  రాజకీయ ఎత్తుగడలతో సాహిత్యానికి, సమాజానికి నిమిత్తం ఉండదు. ఎక్కడి సంస్కృతితోనే ప్రభావితమైన శక్తులు ఇక్కడి పరిసరాల కాలుష్యానికి కారణమని దుష్ప్రచారం  నిరాటంకంగా కొనసాగినప్పటికీ లౌకిక సమాజం ఆమోదించదు.  

ముసల్మానుల సాహిత్య ప్రయాస ఇచ్ఛాపూర్వకంగా నిర్లక్ష్యానికి గురవుతున్న మాట అవాస్తవేమీ కాదు కానీ.. ఉనికి పోరాటాలు ఊపందుకున్న 1990 లకు చాలా ముందు నుంచే అన్ని దశల్లోనూ యథాశక్తి   తన వంతు ప్రతిభతో ప్రభావితం చేస్తూనే వస్తోందన్నది మొహమ్మదీయ మతం అన్నది ఒప్పుకోక తప్పని వాస్తవం. 

కుడి  నుంచి కుడి వైపుకు రాసుకు పోయే లిపి ఉర్దూ. ఎడమ  నుండి కుడికి రాయడమంటే ముసల్మానుల దృష్టిలో పెడరాతల కిందే లెక్క. ఆ తరహా రాతలను నిరసించమని వారి మతం నివారిస్తున్నప్పటికీ  పెడచెవినబెట్టి తెలుగు సాహిత్య వర్ణమాలకే గులాబిమాలలు  సమకూర్చి పెట్టిన ఘనత ఇస్లాం కవిశ్రేష్టులది.  

ఉర్దూ మాతృభాషగా ఉన్నప్పటికీ లెక్కకు  మించిన సాహిత్యవేత్తలు   తమ ప్రతిభతో తెలుగు సాహిత్యలక్ష్మికి తొడిగిన సందర్భాలు కోకొల్లలు. తెలుగు పత్రికా రంగంలో తొట్టతొలిగా పాదం పెడుతూ  1842, జూన్ 8 మొదటి 'వర్తమాన తరంగిణి' వారపత్రిక తొలి సంచికలో  'మేము మిక్కిలి ధనవంతులము కాము. ఆంధ్ర భాష యందు మిక్కిలి జ్ఞానము గలవారమూ కాము. హిందువుల యొక్క స్నేహమునకు పాత్రులమై తద్వారా ప్రతిష్ట పొందవలెననే తాత్పర్యము చేత నూరార్లు వ్యయపడి ముద్రాక్షరములు మొదలగు పనిముట్లను సంపాదించి ఈ పత్రికను ఉదయింపజేయడమునకు కారకులమైతిమి' అని రాసుకున్నారు సయ్యద్‌రహమతుల్లా సాబ్!

1891 లో  నరసాపురం నుంచి  మీర్ షుజాయత్ అలీ ఖాన్  గారి ఆధ్వర్యంలో సాగిన   'విద్వన్మనోహారిణి'   తదనంతరకాలంలో వీరేశలింగంగారి 'వివేకవర్ధని' లో కలసిపోయింది. రాజమండ్రి నుండి వెలువడ్డ 1892 నాటి బజులుల్లా సాహెబ్,  'సత్యాన్వేషిణి, 1909 నాటి షేక్ అహ్మద్ సాహెబ్  'ఆరోగ్య ప్రబోధిని'  ముసల్మానుల తెలుగు పాత్రికేయ రంగంలో  చేసిన సేవలకు కొన్ని నిదర్శనాలు. 1944 లో  హైదరాబాదు నుంచి వెలువడ్డ  'మీజాన్‌' దినపత్రికకు తెలుగు ప్రసిద్ధ రచయిత అడవి బాపిరాజు సంపాదకులుగా సహకారం అందించారు.   అలీఘర్ ముస్లిం విశ్వవిద్యాలయం తెలుగు ఆచార్యుడు షేక్ మస్తాన్ గారి  'తెలుగు సాహిత్యం-1984 వరకు ముస్లిముల సేవ" అనే సిద్ధాంతవ్యాసానికి 1991 లో నాగార్జున యూనివర్శిటీ లో పి.హెచ్.డి వచ్చింది. సయ్యద్ సలీం నవల '  కాలుతున్న పూలతోట' 2010 లో కేంద్ర సాహిత్య అకాడమీ అవార్డు సాధించింది. వేంపల్లె షరీఫ్ కథల పుస్తకం 'జుమ్మా' 2012లో కేంద్రసాహిత్య అకాడెమీ యువ అవార్డు గెల్చుకున్నది.

 

సయ్యద్ నశీర్ అహ్మద్ 'అక్షర శిల్పులు' పేరుతో 333 మంది తెలుగు ముస్లిం కవులు, రచయితల వివరాలతో 2010 లో సమాచార గ్రంథం వెలువరించడం .. తెలుగు సాహిత్య లోకంలో ఉర్దూకవుల పాత్రను తగ్గించి చూడలేమని చెప్పడంగా అర్థం చేసుకోవడం మేలు.

'సారే జహాఁసె అచ్ఛా - హిందూసితాఁ హమారా హమారా/హమ్ బుల్ బులేఁ హైఁ ఇస్‌కీ యే గుల్ సితాఁ హమారా, హమారా'('సమస్త ప్రపంచములలో  ఉత్తమైనది  మన హిందూస్థాన్.. ఇది మనదే.. మనదే!మనం దీని బుల్ బుల్ పిట్టలం సుమా!ఈ దేశం ఈ దేశమే మన ఉద్యానవనం మిత్రమా!) సెప్టెంబర్ 23, 1964 నాటి మహమ్మద్ ఇక్బాల్ పాట అయినప్పటికీ ముస్లిమ్ సోదరసోదరీమణుల మనోరథం ఇప్పటికీ ఇదే! దేశం లౌకిక తత్వానికి సంకేత సూచకంగా ఈ గీతాన్నీ  మనం మన జాతీయగీతాలలో  ఒకటిగా మలుచుకున్న లౌకిక భావం  మర్చిపోతున్నామా? 'పదవీ వ్యామోహాలు, కులమత భేదాలు, భాషాద్వేషాలూ చెలరేగే నేడు' అంటూ  మహాకవి శ్రీశ్రీ  వాపోయాడు  వెలుగు నీడలు సినిమాలో. అరైవై ఏళ్లనాటికన్నా అధ్వాన్నంగ  ఉంది ఈనాటి పరిస్థితి!

' లుచ్ఛా జమానా ఆయా/అచ్ఛోంకో హాథ్ దేనా హర్ ఏక్ సికా/ అచ్ఛా జమానా ఫిర్ కబ్ / వచ్చేనా  చెప్పవయ్య వల్లీసాబు!' (చెడ్డవాళ్ల కాలం వచ్చింది. చెయ్యివ్వడమే ప్రతివాడు నేర్చేసుకుంటున్నది. మంచిరోజులు ఎప్పుడు వస్తాయో చెప్పవయ్యా వల్లీసాహెబూ? అని ఓ శాస్త్రులుగారు  పోయిన వాపోతకు  ఆ వల్లీసాహెబుగారు 'బందేనవాజ్ బుజురుగ్ /జిందా హై ఆజ్ తో న జీతే హమ్ ఖుదా/ బందాహి జానె వహాసబ్/గందరగోళం జమాన ఖాజాసాబూ! (దేశసేవకులు, పుణ్యపురుషులు (చేసిన మంచి పనుల వల్ల) శాశ్వతంగా ఉన్నారు. మనం అట్లా జీవించలేం. దైవభక్తుడు, సేవకుడు ఆ విషయం తెలుసుకోడం మేలు. ఇప్పడు వచ్చిందంతా గందరగోళంగా ఉండే కాలం కదా ఖాజాసాబూ?) అంటూ ఆ వల్లిసాబుగారు జవాబు ఇచ్చారని ఓ సరదా కవిత్వం.  అల్లికలో సరదా కనపడుతున్న మాట నిజమే కానీ, పద్యాలలో ప్రస్తావించిన దైన్య స్థితి మాత్రం ఈ హిందూ- ముస్లిమ్  మత భేదాల కారణంగా దేశంలోని సామరస్య వాతావరణం దెబ్బతింటుందోన్న వాస్తవం అందరం ఒప్పుకోవాలి. 

మెహబూబ్ నగర్ జిల్లా మొదటి పేరు పాలమూరు జిల్లా. కరువుకాటకాలకు ఆ జిల్లా మారుపేరు. పనిపాటలు చేసుకుని పొట్టపోసుకునే జనాభా అధికంగా ఉండేదీ అక్కడే! అనావృష్టి పరిస్థితులకు అక్కడి జనాభా తరచూవలసబాట పట్టే పరిస్థితులను కదలిపోయి 'తూఫాను వానలే తుదికి గతియాయె/ఋతుపవనాలెల్ల గతిని దప్పె/చెఱువులు కుంటలు దొరువులు జాలులు/ఇంకి నెఱ్ఱెలు వారె బంకమట్టి/వర్షాలు కురియక కర్షకులెల్లరు/ బ్రదుకుదెరువు బాసి బాధపడుచు/గొడ్డు గోదముల నెల్ల గడ్డి గాదెము లేక/దుడ్డుదమ్మిడికమ్మి దుఃఖపడుచు/లేబరై గుంపుగుంపుగ లేవసాగె/తాళములు వేసి ఇళ్లకు తల్లెచెంబు/కుదువబెట్టుచు కూటికై వదలి రిపుడు/పల్లెలెల్ల లబోమని తల్లడిల్లె' అంటూ ధుఃఖంతో జహంగీర్ మహమ్మద్ అనే ముసల్మాన్ కవి అచ్చమైన తెలుగు పలుకుబడిలో వెళ్లగక్కిన ఆవేదన ఏ ముస్లిమేతర  కవి సాధించగలిగేది ? 

కదిలితే తెలుగు కవిత, మెదిలితే తెలుగు మాటగా బతికిన ముసల్మాన్ కవుల జాబితా కదిలించాలే గాని హనుమంతుని తోకంత! విందుకు పిల్చి రోసెన్న అనే పెద్ద మనిషి పాచి అన్నం పెట్టినందుకు విస్తరి ముందు నుంచి లేచిపోతూ హుస్సేన్ మహమ్మద్ అనే రాయలసీమ కవి 'అయ్యవ! మియ్యవ!కొయ్యవ!/చయ్యన చల్దన్నమేసి సరిపుచ్చెదు రో/శయ్యా పిన్నలు పెద్దలు/కుయ్యోమనుచున్న యిట్టి గోడును గనవా!' తిట్టిపోసాడు. ఆ సందర్భంలో హుస్సేన్ సాబ్ నోటి నుంచి వెలువడిన ఆవేదన 'అక్కట దయలేదా మరి/బుక్కెడు కూటికిని కటకటంబుట్టించితిరో!/కుక్కవొ నక్కవొ తిక్కవొ!/చిక్కడు నీ వంటి లోభి సిద్ధము వినరా!' అనే ఆవేదన ఇప్పటి వాతావరణంలో ఆ మైనారిటీ జాతి ఎదురుకొనే అవమానాలకు  దర్పణం పట్టినట్లనిపిస్తుంది కదూ!   'భక్త కల్పద్రుమ శతకము కర్త మహమ్మదు హుస్సేన్ ఈ హుస్సేస్ సాబ్ అవునో కాదో తెలియదు.  సాహేబు ఎన్ని సుభాలేలినా బేగమునకు కుట్టుపోగులే! అన్నట్లుంది దేశంలో ఉర్దూ పౌరుని దైన్య స్థితి.   

-కర్లపాలెం హనుమంతరావు

23 - 99-2021 

బోధెల్ ; యూ. ఎస్.ఎ 

 

 

 

 

ఏప్రియల్ ఫూల్స్ -కర్లపాలెం హనుమంతరావు

 

ఏప్రియల్ ఫూల్స్

-కర్లపాలెం హనుమంతరావు 

 

గతంలో అమాంతం లాక్ డౌన్ విధించేసిన తరువాత ఎదురైన చేదు అనుభవాలు ఇప్పుడు మన ఛాతీ వీరుడిని వెనక్కు లాగినట్లున్నాయ్.. మొన్న మంగళవారం టీవీలో జనం ప్రతినిధిగా  వచ్చి నూట పాతిక కోట్ల మంది నెత్తిన  ఒకేసారి ఎత్తి పోసిన చెత్తలో ఏరుకుంటే పనికొచ్చే పీస్ ఒక్కటంటే ఒక్కటే.. లాక్ డౌన్ లు.. గీక్ డౌన్ లు ప్రస్తుతానికి జాన్తానై..   అంటూ జనతాకిచ్చిన ఊరట! 

 

కోవిడ్ వైరస్ రెండో దఫా ఉధృతాన్ని ఆర్థికంగా గానీ, మరో పద్ధతిలో గానీ  తట్టుకునే ప్రణాళిక మన ప్రధానిగారి దగ్గరేదీ ప్రస్తుతానికి  లేదు. ఉన్న ఎత్తుగడల్లా ఎట్టి పరిస్థితుల్లోనూ ప్రభుత్వం ఈ సారి ఈ కరోనా బండరాయిని   గుండెల మీద పెట్టుకోకూడదనే. ప్లస్ ఈ నష్టంలో నుంచి కూడా కాస్తో కూస్తో పొలిటికల్ మైలేజీ పిండుకోవాలనీ! ఇంతోటి గొప్ప సందేశం జాతి చెవిలో ఊదడానికి ఎన్ని డొంక తిరుగుళ్లో.. ఎప్పట్లానే! కొంపలు తగలడుతుంటే ఫైరింజన్ డ్రైవర్ ‘ఎవరి చెంబుతో వాళ్ళు నీళ్లు తెచ్చేసుకుని సుబ్బరంగా  నిప్పునార్పేసుకోవచ్చ’ని  తీరిగ్గా తీర్మానం చేసినట్లన్నమాట!  గారడీ కబుర్లతో ఫీట్స్ చేసేందుకు  మన ప్రధాని ఎవరడీ.. ఆల్ రడీనే కదా!

 ఒకళ్ల నుంచి ఒకళ్ళ పాకే అంటురోగాన్ని ఎవరికి వాళ్ళుగా, ఏ ఇంటికి ఆ ఇల్లుగా, ఏ పేటకు ఆ పేటగా, ఏ ఊరుకు ఆ ఊరుగా.. చివరికి ఏ రాష్ట్రానికి ఆ రాష్ట్రంగా మటుమాయం చేసేసుకోడానికి మాయమంత్రాలను మాత్రమే ఇహ జనం నమ్ముకోవాలని ప్రధానిగారి మన్ కీ బాత్ సూచన! మా నాయనమ్మ తద్దినానికి సెలవిమ్మని అడిగితే .. ఇప్పుడు కుదరదయ్యా!.. వచ్చే వారం పెట్టుకో నిక్షేపంగా!' అని సలహా ఇచ్చిన బాసు చందం!

లక్షలాది శాల్తీలు ఇక్కడ కరోనా కమ్ముకొని లేచిపోతుంటే.. వల్లకాళ్లు కూడా వీళ్లను కడుపులో దాచుకోడం మా వల్లకాదని కన్నీళ్ళు పెట్టుకుంటుంటే.. ఎప్పుడో మే ఒకటికి కుర్ర్రకారందరికి టీకాలు ఇప్పిచ్చేస్తానని హామీ! మబ్బులో నీళ్లు చూపిస్తే.. చెంబులట్టుకుని నిలబడ్తారని జనం మీద ప్రధానికి బోలెడంత విశ్వాసం. గత చరిత్ర దగా కూడా అట్లాగే ఉంది గదా మరి! 

 తీసుకున్న టీకానే పని చేస్తుందో లేదో తెలీక తికమకగా ఉంది గదా  ఇక్కడంతా.  జనం కరోనా రోగంతో బాల్చీ తన్నేస్తుంటే.. ఇంకేదో పక్కనొచ్చే బుల్లి రోగాల పేర్లు గిలికి  వాటితో పోయారని నివేదికలిచ్చే తమాషాలకు తెరలేపాయి చాలా రాష్ట్రాలు! ఎవరికి వాళ్ళు అప్రమత్తంగా లేకపోతే మళ్లీ లాక్ - డౌనే అని ప్రధానిగారు చిన్నబళ్లో అయ్యవారులా బెదిరించడం వింటుంటే .. జనాలకు కొత్తనుమానాలు కూడా మొదలయిపోయాయ్.. ‘లాక్ డౌన్ ముందస్తు నివారణా చర్యా? ముషీరాబాద్ సెంట్రల్ జైలు టైపు శిక్షా?’ ఆవటా అని! రాబోయే రోజులు మరింత దారుణంగా ఉంటాయనికి బెదరించడానికా 'అచ్ఛే దిన ఆనే వాలా హైఁ' మార్క్ ప్రధానిగారు పనిమాలా రాత్రిపూట  ప్రసంగాలు! నిష్క్రియాపరత్వం ఎంత పెద్ద దురభిమానగణాలున్నా సరే దెబ్బ కొట్టితీరుతుంది. అమెరికన్ ట్రంపే అందుకు మన ముందున్న లేటెస్ట్ ఉదాహరణ!

కరోనా క్రిమి  ఎన్నికల కమీషన్ కాదు, క్రిమినల్ బ్యూరో ఇన్వెస్టిగేషన్ అంతకన్నా కాదు.. గదమాయిస్తే గమ్మున చెప్పిన వాళ్లని  మాత్రమే గమ్ములా తగులుకోడానికి కనీసం కొలీజియమ్ లో  దూరి ఏ సిజెఐ పోస్టుకో వెయిటింగులో ఉన్న  చెట్టు కింది ప్లీడరైనా కాదు.  

ఏక మొత్తంగా కేంద్రమంతా మందీ మార్బలంతో దిగొచ్చేసి ఏదో ఘనకార్యం చేసేస్తుందని ఎంత వెర్రివెంగళ్ళప్పా ఇప్పుడున్న గడ్డుపరిస్థితుల్లో  కలలో కూడా అనుకోడు. కానీ, కనీసం తన వంతు మార్గదర్శక పాత్రయినా కొంత పోషిస్తుందని ఆశగా ఎదురుచూస్తాడు. చూశాడు కూడా. కానీ, ఏమయింది? వెరీ శాడ్!  ఉత్తుత్తి పెత్తనానికైనా ఉత్తరకుమారుడి మించి వణికిపోతోంది జనం తననే ఏకపక్షంగా ఎన్నుకున్నారని నిత్యం డబ్బాలు కొట్టుకునే ప్రగల్భాల ప్రభుత్వం.

 

ప్రధాని హోదాలో మోదీ వచ్చి చెప్పాడనా దేశంలోని స్వచ్ఛంద సేవా సంస్థలు చాలా బాధితులకు తమ స్థాయికి తగ్గ సేవలు నిస్వార్థంగా అందిస్తున్నది! బైటి శక్తుల   చురుకుపాలు ఎక్కువయే కొద్దీ .. జనాలెనుకున్న ప్రభుత్వాలకే నామర్దా.. ప్రభుత్వాల కార్యాచరణలోనే ఎక్కడో లూప్ హోల్సున్నాయని  బైటపడిపోడానికి! 

ఇప్పుడున్న ఆక్సిజన్ , టీకా మందు కరువు పరిస్థితులకే దిక్కులు చూసే కేంద్ర ప్రభుత్వం మే ఒకటి నుంచి మొదలయ్యే  తాకిడికి ఎట్లా తట్టుకుంటుందో మరి.. ఆ తామాషా కూడా చూడాల్సిందే! ఆరోగ్యశాఖ పెద్దలకు ఆక్స్ ఫర్ద్  పట్టభద్రులైనా సరే.. వట్టి దద్దమ్మలు! ప్రయివేట్ రంగ  ఉత్పత్తులపై  కొద్ది కాలమైనా  పూర్తి నియంత్రణ తీసుకుంటే బోలెడన్ని సమస్యలు పరిష్కారమైపోతాయ్! కానీ బాధ్యతలు జనాలెనుకున్న మన ప్రభుత్వాలకు ఎప్పుడూ భారమే!  గుర్రం గుడ్డిదైనా సరే.. దాని మెడకో  కాడేసి  తామే సర్వం భరాయిస్తున్నట్లు ఫోజులివ్వడానికి మాత్రం రడీ మన ప్రభుత్వ సర్వెంట్లు!

మేటర్ ట్రాక్ తప్పక ముందే మళ్లీ మన ప్రదాని ప్రసంగం దగ్గరికొచ్చేద్దాం.  సగం రాష్ట్రాలకు ఉచితమని ఊరిస్తున్నా అ ఎరలన్నీ  సర్కారీ పెద్దల అనుకూలతల వరకే! ఆ తరువాత అంతా స్టాప్! కరోనా టీకా ఉత్పత్తు మరింత వేగంగా పెంచాలన్న ఉద్దేశంతో.  ప్రయివేటు రంగాలకు నాలుగున్నర వేల కోట్లు సాయమందిస్తోంది కేంద్రం. రాష్ట్ర్రాల దగ్గరి కొచ్చేసరికి  మాత్రం మొండి చెయ్యి చూపిస్తోంది! సరుకు డబ్బిచ్చి కొనుక్కోవాలనడంలోనే   కేంద్ర పెద్దల దుర్బుద్ధి బయటపడ్డంలే! అర్థికంగా బలమైన రాష్ట్రాలు సొంతంగా ఉచిత టీకాల కార్యక్రమం విజయవంతం చేసుకుంటే.. అనేక ఇతరేతర కారణాల వల్ల కొన్ని   రాష్ట్రాల మీద వత్తిడి పెరుగుతుంది. (18 ఏళ్లు దాటిన ప్రతి ఒక్కరికీ ఉచిత వ్యాక్సిన్‌లంటూ యుపి ప్రకటించించేసింది అప్పుడే!) అగ్గిపుల్ల వెలిగించి వెన్నముద్దను కరగద్దని గద్దించినట్లుంది కత. రాష్ట్రాల మధ్య చిచ్చు పెట్టి పార్టీపరంగా లబ్దిపొందే వ్యూహం అవసరమా ఇంత సంక్షోభ సమయంలో కూడా!

వ్యాక్సిన్ల కొరత, టీకా కేంద్రాల మూసివేత, తెరిచున్న చోటా ఏ సామాజిక దూరాల పాటింపులు పట్టని జనం రద్దీ! ఇట్లాంటి పరిస్థితి అమెరికాలో అయినా ఉండేదే! కానీ.. ముందుస్తు రిజిస్ట్రేషన్ అనే  తెలివైన చిన్న ప్రక్రియను కచ్చితంగా పాటించడంతో ఏ చిక్కూ లేకుండా వ్యవహారం సాగిపోతోంది. ఏ వ్యూహాలు లేకుండా పథకాలు ప్రారంభించి బొక్కబోర్లాపడ్డంలో మన ప్రభుత్వానిదే నిజం చెప్పాలంటే ప్రపంచ రికార్ద్!

ప్రభువులిచ్చిన పాత ఉచిత టీకా హామీ గాలిలో కలిసిపోయింది.  టీకా ధర పెంచడం పైనే ప్రస్తుతమంతటా రచ్చ! 'ఉచితం'అన్నప్పుడే ప్రయివేట్ ఆసుపత్రులు  రూ. 500 వరకూ కుమ్మేశాయి. ఇహపై సర్కారు దవాఖావాఖానాలలోనూ  ఆ నల్లలక్ష్మీ దేవి చిందులు మొదలు కాబోలు! హిట్ వెన్ ఇటీజ్ హాట్ అన్న సూక్తిని ఇట్లా కూడా వాడుకుంటారా?!అవునులేండి! ఏప్రియల్ ఒకటి నాడే జనమంతా ఫూల్స్ అవాలనే రూల్ ఎక్కడా లేదుగా!

-కర్లపాలెం హనుమంతరావు

22 -04 -2021